Hierboven een clip van 2 minuten van het begin van een half uur durend grondig item over CO2-opslag in Barendrecht in de  ZEMBLA-uitzending van 28 maart 2010 (klik voor hele item). Tja, laten we zeggen dat windmolens met héél veel fantasie een mooie zaak zijn. Caarbon Capture and Storage (CCS) oftewel CO2-opslag is gewoonweg totaal krankjorem en dat is dan nog zacht en beleefd uitgedrukt. Bekijk dit item, geniet van ECN-heldin Heleen de Coninck die 20 maart in De Volkskrant uit de school klapte, huiver van Jacqueline Cramer en onderteken de petitie op petitie.nl (link).

Puur gif of puur natuur?
Dit soort nieuwsitems wekken vaak de indruk dat CO2 een pure gifstof is. Op RTL4-journaal heb ik niet zo lang geleden de nieuwslezeres in een broeikasitem de vergissing horen maken om koolmonoxide – wel een pure gifstof – te zeggen in plaats van kooldioxide.  Hilarisch zijn de filmpjes op Youtube waarin mensen een petitie ondertekenen om dihydromonoxide te verbieden. Dihydromonoxide is H2O. Water. Net als water is CO2 een essentiële natuurlijke stof. Wij ademen het dag en nacht uit. Planten nemen het overdag op zolang ze fotosynthetiseren. Op Wikipedia staat onder CO2 een mooi overzicht van wat bepaalde CO2-concentraties met ons zoogdieren doen. Als de concentratie die we uitademen (4% = 100x de huidige atmosferische concentratie) wordt bereikt of overschreden, gaat het gruwelijk mis. Je lichaam kan dan geen CO2 meer kwijt en je gaat eraan.

Zwaar molecuul
CO2 is een zwaar molecuul (12 + 16 + 16) in vergelijking met O2 (16 + 16) en N2 (14 + 14). Zelfs van de gemiddeld 0,038% CO2 in de vrije atmosfeer is de concentratie aan de grond toch iets hoger. Komt er ineens een grote massa CO2 vrij uit een opslag dan zal die bel inderdaad aan de grond blijven kleven, zoals bij een winterse inversie ook de koude luchtlaag dit doet. In Italië is een beroemde grot waarin honden snel sterven en mensen niet omdat de dieren hun lucht lager bij de grond opsnuiven.

Groene bouwsteen
Als je beseft dat grootschalig toegepaste kleine aanpassingen in landgebruik CO2 ook diffuus kunnen vastleggen in de bodem (link) en er nog steeds kansen zijn voor extra CO2 afvang door oceaanbemesting (bron; wel sterk omstreden) en je ook nog bedenkt dat alle door de mens uitgestoten CO2, slechts 3% is van wat de natuur zelf al van deze groene bouwsteen rondpompt, en als je weet dat er eigenlijk maar één realistisch concreet gevaar aan CO2 kleeft – het vrijkomen van een geconcentreerde bel aan de aardoppervlakte – dan weet je wat je van CO2 afvang en opslag moet denken.

Hieronder nog de volledige programmabeschrijving en het transcript van de VARA. Discussie geopend!

Kritisch rapport bereikte kamer nooit
De overheid en Shell willen een proef doen met het opslaan van CO2 in een dicht bevolkte woonwijk in Barendrecht. De bewoners zijn bang omdat niemand ze kan garanderen dat het veilg is. In ZEMBLA legt een woordvoerder van Shell uit dat men wil testen hoe de bevolking reageert. Verschillende deskundigen komen aan het woord die vraagtekens zetten bij de locatie. Volgens chemicus professor Krijn de Jong is niet voldoende onderzocht hoe veilig de opslag van CO2 onder Barendrecht is. Onderzoekster naar CO2 dr. Heleen de Coninck verwijt haar collega’s tunnelvisie: kritiek op de opslag van CO2 is taboe. Het onderzoek van ir. Peter van der Gaag, waarin staat dat de locatie Barendrecht alleen gebruikt zou moeten worden voor een kleine proef, heeft de Tweede Kamer zelfs nooit bereikt.

In Barendrecht ging de vlag uit toen het kabinet Balkenende IV viel. Bewoners verwachtten dat daarmee ook het plan verdween om CO2 onder de gemeente op te slaan. Maar de opslag van CO2 onder Barendrecht gaat door. Ondanks protesterende bewoners en ondanks de vele deskundigen die waarschuwen voor de gevaren. Waarom het experiment in Barendrecht toch wordt doorgezet, is te zien in de ZEMBLA-aflevering ‘CO2 bom onder Barendrecht’ op zondag 28 maart om 21.50 uur bij de VARA/NPS op Nederland 2.

De klimaattop in Kopenhagen mag mislukt zijn, vriend en vijand zijn ervan overtuigd dat de uitstoot van CO2 moet verminderen. Volgens afspraken met de EU in Brussel moet de uitstoot van CO2 in 2020 met 20 procent verminderen. En dat terwijl onze behoefte aan energie alleen maar toeneemt. De vervuilende kolengestookte elektriciteitscentrales vervangen door zonne- en windenergie zou de oplossing zijn. Maar de ontwikkeling daarvan gaat niet snel genoeg, reden waarom we volgens deskundigen voorlopig niet zonder fossiele brandstoffen kunnen. De daarbij vrijkomende CO2 zou moeten worden afgevangen en opgeslagen onder de grond. Nederland is daarvoor zelfs bijzonder geschikt, vinden lobbyisten als voormalig minister-president Ruud Lubbers. We bezitten tientallen gasvelden die leeg zijn of die in de toekomst leeg komen.

Eén van die gasvelden ligt in Barendrecht onder Vinex-wijk Carnisselande. De bewoners vrezen het broeikasgas onder hun huizen en de complete gemeenteraad heeft tegengestemd, net als een meerderheid in de Provinciale Staten van Zuid-Holland.

Opslag van CO2 verkeert in een experimentele fase en onder woonwijken is het nog nergens ter wereld gedaan. Een TNO-rapport betitelt de geschiktheid van de locatie zelfs als slecht. Voordeel van Barendrecht is wel dat het dicht bij Pernis ligt, bij de fabriek van Shell waar de CO2 vandaan moet komen. De locatie is daardoor goedkoop, maar dat is niet de enige reden waarom Den Haag blijft vasthouden aan Barendrecht.

Research: Elma Verhey.
Regie en samenstelling: Daan van Alkemade.
Eindredactie: Kees Driehuis.

Transcript van de uitzending