Echtgenoot gedood door paramilitairen steenkoolmijn

Niets zo nodig als degelijke onderzoeksjournalistiek. Het is te hopen dat dit blog er ooit de tijd en middelen voor krijgt. Tot die tijd haken we graag in op het soms uitstekende werk van collega’s in de traditionele media. Zojuist heb ik in twee aparte blogs de twee afleveringen van NCRV en EO over de erbarmelijke toestanden rondom kolenmijnen in Zuid-Afrika en Colombia gepost. Daar hoort natuurlijk een opiniërend commentaar bij.

De eerste post toont Netwerk: “steenkoolwinning Zuid-Afrika verpest milieu” en laat met name zien dat steenkoolwinning grondwater kan verzuren en dat blootstelling aan kolengruis leidt tot longemfyseem bij omwonenden. Een onderstreping van hoe belangrijk de klassieke milieuthema’s zijn en blijven, juist in de landen en gebieden die nog op de top van de Kuznets-curve zitten. De tweede post toont de Netwerk-uitzending van gisteravond: “Energiebedrijven medeplichtig aan moord”. In die schokkende uitzending verklaart hoogleraar Internationaal Recht Willem van Genugten onze vaderlandse energiebedrijven medeplichtig aan moord (zie uitsnede).

Bloed aan je hybride
Vakbondsleiders die strijden voor betere arbeidsomstandigheden en meer loon staan op dodenlijsten van door de steenkoolmijnen betaalde paramilitairen. Bewoners die zich weren tegen de ontruiming van hun dorpen voor de aanleg van nieuwe dagbouwmijnen, worden geterroriseerd, gemarteld en omgebracht. Helemaal de thematiek van Once upon a time in the west van Sergio Leone, maar dan zonder de Hollywood-romantiek. Gewoon doffe ellende. En alles voor de centen. Superfout roofkapitalisme. En, hoewel onze energiebedrijven dus niet transparant zijn over de herkomst van hun steenkool, legt Netwerk bloot dat als je je hybride auto oplaadt met door steenkool geproduceerde stroom er een goede kans is dat er bloed aan kleeft.

CDA fatsoenlijk
En nu is mijn vraag: waar kom ik dit tegen in de kolenwet Duyvendak-Vendrik? Waar kom ik dit tegen in het verkiezingsprogramma van Groenlinks? Of van de SP? Of van de PvdA als ze nog een greintje solidariteit bezitten? Nee, de PVV doet het op dit punt ook niet beter: ze pleiten wel voor een terugkeer van het malle klimaatbeleid naar ouderwetse focus op schoon water, bodem en lucht, maar dan alleen voor Nederland. En over mensenrechten horen we ze alleen als het islamitische misstanden betreft. En niet D66, maar het fatsoenlijke CDA neemt nu het initiatief: de CDA-fractie wil direct na het zomerreces een debat voeren over de invoering van een wet die Nederlandse energiebedrijven dwingt te zeggen waar ze hun steenkool vandaan halen.

Wat mij betreft gaat de Nederlandse politiek een stap verder en gaat ze pleiten voor een internationaal agentschap dat gaat toezien op arbeidsomstandigheden en mensenrechten rondom de steenkolenwinning. Wellicht kan Amnesty het oppikken met een jaarlijks rapport? Of de VN? Iets voor Pachauri misschien in een post-IPCC wereld? Want de grote vraag is natuurlijk: moeten we het kind met het badwater weggooien? Had Henry Ford moeten kappen met de autoindustrie vanwege de armoede van zijn arbeiders? Moeten we de kleding- en speelgoedindustrie afschaffen omdat er in China en India wel eens misstanden zijn? Of moeten we door de zure appel van de Kuznets-curve heenbijten en gewoon samen solidair zorgen voor een zo snel mogelijke transitie naar algemene mondiale welvaart en welzijn? Mét behulp van alle energiebronnen inclusief de fossiele die we maar hebben?

Menselijk gezicht
Hieronder zie je door Netwerk geproduceerde videocommentaren van Herman Wijffels, Jan Pronk, Agnes Jongerius (FNV), CNV en Greenpeace. De vakbondsvertegenwoordigers tonen respect door eens niet over CO2 en duurzaamheid te zeurklazen en gewoon hun ontzetting uit te spreken. Wijffels, Pronk en Greenpeace spreken wel alsof er ook maar enig geloofwaardig verband zou zijn tussen CO2-uitstoot en mensenrechtenschendingen. Pronk toont daarbij nog het meest menselijke gezicht. Bij Wijffels en Greenpeace lijkt het wel of de mensenrechtenschendingen een welkome PR-ondersteuning zijn om voor hun duurzaamheidskarretje te spannen.

Bekijk de video’s met reacties op de misstanden binnen de steenkoolindustrie: