Tiende en laatste blog in de serie blogs over post-normale wetenschap

Albert Einstein en Robert Oppenheimer

Hein Haak, hoofd Klimaat van het KNMI, viel mij tijdens de VROM discussiemiddag “Naar een beter IPCC” van 15 september aan met een scherpe wedervraag (flauw retorisch trucje dat hij op iedereen toepaste) op mijn opmerking dat het IPCC maar het beste kon doodbloeden: “Heb jij iets beters dan?” Ik antwoordde gevat met een volmondig ja. “Zet gewoon een groep van de beste wetenschappers die je kunt vinden aan het werk om het politiek relevante deel van het klimaatvraagstuk  – is er nu wel of niet een bijzondere bedreiging door menselijke uitstoot van broeikasgassen – uit te zoeken en richt dat instituut bijvoorbeeld in zoals het Manhattan Project.”

Eureka-moment
Het Manhattan Project, de Amerikaanse race om eerder dan Duitsland of Rusland een atoombom te ontwikkelen, biedt een prachtig voorbeeld van hoe wetenschappers dankzij/ondanks extreme politieke druk in volkomen rust en zonder openbare tamtam aan wetenschappelijk 100% solide antwoorden kunnen werken. Die antwoorden krijg je niet op het moment dat de politiek het verlangt (zoals helaas gebeurde bij de WMD voor de inval in Irak), maar op het niet te voorspellen moment dat deze wetenschappers met hun “eureka” naar buiten komen. Politieke wil in de vorm van geld en onderzoeksfaciliteiten kunnen het eureka-moment natuurlijk wel bespoedigen.

Geen tussentijdse openbare rapporten
Ik voegde eraan toe: “Het laatste wat deze wetenschappers moeten doen is de politiek en de samenleving lastig vallen met tussentijdse wishy-washy rapporten. Ze moeten compleet zwijgen tot ze eruit zijn. Dan kunnen wij ondertussen politiek aan de slag met het uitroeien van malaria, het bouwen van dijken, het beschermen van ongerepte natuur en andere dingen die we zeker weten, zonder dat we tijd verdoen en geld verkwanselen met  CO2-mitigatieprojecten waarvan het nut nog niet is bewezen.” Ik had niet durven dromen dat ik al 5 dagen na het doen van deze uitspraken, op het Lorentz Institute zou stuiten, waaraan ik gisteren een lang blog wijdde.

Einde serie over post-normale wetenschap
Bij deze kan ik ook een einde brouwen aan mijn serie blogs over post-normale wetenschap.

Cartesiaanse wetenschap
In precies 10 stappen heb ik het antwoord gevonden op de vraag of er voor het klimaatvraagstuk een nieuw soort wetenschap nodig is of zoals Jeroen van der Sluis het noemt een “nieuwe interface tussen wetenschap en beleid”. Ja ik beaam dat er gebieden zijn waar we geen 100% wetenschappelijke zekerheid kunnen verwachten. Dan is expert judgement nodig om tijdig de juiste beslissingen te nemen en misschien ook wel iets als post-normale wetenschap en vooral gezond boerenverstand. Maar als ik snel een werkende atoombom wil (of ik die moet willen is weer expert judgement) of een doorwrocht antwoord op de vraag of menselijke uitstoot van CO2 ook maar enigszins bedreigend is… dan moet ik gewoon hele knappe zo min mogelijk bevooroordeelde koppen aan het werk zetten en hen in optimale condities (vergelijk de optimale begeleiding van topteams in de sport) doodnormale Cartesiaanse wetenschap laten bedrijven.

Hiroshima en Nagasaki
Logischerwijs is ofwel CO2 een tijdbom onder onze planeet, ofwel juist de alarmistische roep om snelle CO2-mitigatie een tijdbom onder de vooruitgang. Eén van die twee bommen moet worden ontmanteld. In beide gevallen is het niet reëel te verwachten dat dit op basis van prognoses en scenario’s zal lukken, evenmin als Amerika Japan op de knieën had kunnen krijgen met scenario’s over de mogelijke gevolgen voor Hiroshima en Nagasaki bij verschillende mates van zekerheid van verschillende alleen nog op de tekentafel existerende bommen.

Binnen vijf jaar
Als er nog steeds mensen zijn die beweren dat we nog maar 10 jaar hebben met het klimaat (wat al 30 jaar wordt beweerd) en dat we dus niet op een definitief oordeel van de wetenschap kunnen wachten, dan zeg ik: als je echt de allerallerslimste koppen bij elkaar zet, dan heb je het wetenschappelijk 100% solide antwoord waarschijnlijk binnen vijf jaar. Zo niet dan hebben we gewoon een jaartje extra geduld en bouwen we nog wat dijken en dringen we malaria nog wat verder terug. Waarbij het zoals Bas van Geel vaststelt, zeker gaat helpen dat we de komende jaren unieke condities meemaken: stijgende CO2 bij een laag actieve zon. En als we het dan na 10 jaar nog niet weten? Lees voor dat geval What the earth knows van Robert B. Laughlin.

Nobelprijs Not!
Uniek aan het Manhattan project is dat van de vele duizenden betrokken ingenieurs en wetenschappers er maar liefst 20 een Nobelprijs hebben gewonnen. En dan niet de Nobelprijs van de Vrede zoals Al Gore en zijn IPCC hem zo jammerlijk afsnoepten van de eigenlijke winnares Irina Sendler (zie artikel), maar echte Nobelprijzen in natuurkunde, wiskunde en wat dies meer zij. Bij deze voorspel ik zonder supercomputer en klimaatmodel dat géén van de IPCC-kernfiguren ooit een wetenschappelijke Nobelprijs zal winnen. Not!