Pangasiusteelt groeide spectaculair. Nederland is tweede importeur van Europa (40 procent wereldmarkt)

De Vietnamese budgetkweekvis pangasius zou volgens veel Noordzeevissers niet alleen de Nederlandse markt vervuilen, maar ook het water in de Mekongdelta. In dit vierde deel van de visserij-crisisserie, zien we dat:

  • ..de toevloed van Pangasius-kweekvis (een braaf soort meerval die als witvis wordt verkocht) uit Vietnam naar Europa en Nederland op gang kwam door een Amerikaanse handelsbarriere in 2005, met ontwikkelingshulp uit Europa en Nederland
  • ..Pangasiusteelt in de Vietnamese Mekongdelta geen serieuze vervuiling geeft. Verhalen daarover- zoals het negatief consumptieadvies door WWF en Stichting de Noordzee (…) in 2010 zijn zwaar overdreven en geen argument tegen de Vietcong-kweekvis, of vóór ASC-keurmerken.
  • Import in 1 jaar met 27 procent gedaald
    Volgens zeevissers bederft import van Vietcong-kweekvis de markt voor eigen vers Hollands product. Laten we- voor zeevissers dan- allereerst het goede nieuws melden. De export naar Europa – met 40 procent marktaandeel grootste importeur- is afgelopen jaar gedaald met 27 procent, zo meldt Pangasius Vietnam. In Nederland- tweede importeur van Europa- zelfs een daling van 35 procent.


    Spectaculaire groei in teelt kweekvis Vietnam
    Vietnam is op afstand de grootste teler van Pangasius, en werd dat in korte tijd. Momenteel produceert het 1,2 miljoen ton van deze in de Mekong inheemse meervalachtige, grotendeels voor export. Dat is een vertienvoudiging in volume sinds 2001. Voor de Vietnamezen is pangasius nu belangrijkste voedselexportproduct, ongeveer de helft van al haar kweekvisuitvoer.

    Catfish? Go Away
    Aanvankelijk exporteerden Vietnamezen de pangasius als ‘catfish’ naar de Amerikanen. Maar die wierpen- op aandringen van hun binnenlandse ‘catfish’-telers- in 2005 een handelsbarrière op met importheffing van 130 procent. Om wat zij ‘dumppraktijken’ noemden te voorkomen. Immers: Vietnam is geen democratische markteconomie, maar een geleide planeconomie met verarmde lageloon-boeren, die aan het infuus hangt van ontwikkelingshulp.

    De import zou oneerlijke concurrentie geven met de ‘eigen’telers, vonden de Amerikanen met te lage prijzen. Ze hadden een punt. Westerse telers moeten aan allerlei milieu-eisen voldoen, moderne technologie en recirculatiesystemen.

    Daarom kunnen Nederlandse viskwekers – voorlopers in schone visteelt– ook nooit meekomen op de wereldmarkt, scheef ik al in het Financieele Dagblad. De Vietnamese milieuwetgeving en handhaving is iets minder streng dan bij ons, en dat scheelt een hoop kosten. Nog even en Nederlandse telers moeten hier vanwege ‘dierenwelzijn’ iedere vis individueel doodknuffelen. Dus wint Vietnam, bij vrije markttoegang in Europa.

    Geen barriere in Europa, wel ontwikkelingshulp aan Vietnam
    De Vietnamezen wisten rap hun export te verleggen naar Europa, toen de Amerikanen een handelsmuur opwierpen tegen ‘dumping’: zo ontstond de spectaculaire groeimarkt. Via een geleid overheidsplan. De Vietnamese overheid stelde een productie van 1 miljoen ton in 2010 ten doel dat in 2007 werd gehaald. En met hulp van Europese landen. Europe Aid gaf Vietnam dit jaar weer 0,75 miljard euro om onder andere de aquacultuur te stimuleren.

    Nederlandse subsidie om Vietnam export te stimuleren
    Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken subsidieert de export van Vietnam via het CBI: Center for promotion of import from Developing Countries. Dat subsidieert ook weer initiatieven van Nederlandse milieuclubs in Vietnam.

    Er is door voormalige ontwikkelingshulpminister Koenders in het Akkoord van Schokland (2007) een miljoenenpotje in het leven geroepen. Om de wereld – waaronder Vietnam- te ‘verduurzamen’naar de standaard van Nederlandse milieuactivisten als van WNF en Stichting de Noordzee.

    ASC-accelerator: private standaard ASC zo snel mogelijk opdringen aan markt met staatssteun
    Zo stelde Koenders een miljoenensubsidie beschikbaar voor een nieuwe semi-overheidsinstelling- IDH-sustainabletrade. Deze niet controleerbare semi-overheidsentiteit bedacht de ASC-accelerator met een andere semi-overheid SNV. De naam zegt het al: zo snel mogelijk alles ASC/Wereld Natuur Fonds maken met de overheid als actieve ondersteuning. IDH tekende afgelopen jaar weer een ‘memorandum of understanding’ met het eerder genoemde CBI, onder andere om het ASC-keurmerk op te dringen aan de Vietnamese aquacultuur.

    Men wil voor 2015 nu 15 procent van de pangasius-invoer inlijven bij het ASC-keurmerk van het Wereld Natuur Fonds. Pangasiusimporteurs Binca, DKSH, Femeg, Mayonna, Nordic Seafood, Queens and Seafood Connection, maar ook de Vietnamese overheid zou moeten meewerken. Tien procent zou al ASC zijn.

    Die krijgen toch hopelijk wel meer subsidie?
    IDH krijgt ook van het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken weer 1,3 miljoen euro om ASC op te dringen, met CBI. Maar ook Europa duwt ASC door. Zo subsidieert de Europese Unie nu voor 1 miljoen euro een ASC-project in het armlastige China.

    Gevalletje NMA? Nee dit is duurzaam
    Er zijn al tientallen keurmerken voor kweekvis die prima voldoen, ASC is daar maar één van. Toch steunt onze staat/Europa maar één standaard van het WNF/Stichting (Vietnam aan) de Noordzee. Los van de vraag of daar in Vietnam om gevraagd wordt door pangasiustelers. Want zoals ik in mijn volgende blog toon (hier is geen ruimte meer):

  • – er is nauwelijks een probleem met vervuiling, wel bovenstrooms op de Mekong van andere industrie
  • – 90 procent van de kweek komt van kleine telers die nooit de kosten van certificering kunnen betalen
    • Conclusie: de overheid met haar vele gezichten is het grootste probleem voor visserij
      Je kunt de Vietnamezen niet verwijten dat zij hun vis willen verkopen en uit de armoedegrens willen komen. Hooguit heeft onze overheid een vorm van concurrentievervalsing toegestaan en deels gesteund, en subsidieert ze nu een ecologische legitimatie daarvan, via het opdringen van één private standaard ASC. Terwijl zij de eigen visserij de nek omdraait via overregulering.