De MPA Waddenzee, het Nederlandse deel bedraagt 2400 vierkante kilometer. Nederland is met Monaco mondiaal koploper in MPA's

Han Lindeboom – de door mij gewaardeerde lobbyist voor zeereservaten van Imares- kwam net weer op Climategate opduiken, hij is op vakantie in zijn referentiegebied voor zeenatuur, waar ook de Noordzee naar gevormd zou moeten worden:

Ik zit momenteel in Australië bij het Grote Barriëre Rif, een groot MPA. Ze hebben hier ontdekt dat er al een groot verschil is tussen een no take zone (geen visserij) en een no go zone (niemand er in; makkelijker te controleren). Ander ecosysteem met meer en grotere dieren. Dit laat zien dat al een klein beetje visserij een groot effect heeft. En zeg niet dat dat voor de Noordzee niet opgaat, daar gedragen veel dieren zich net zo als de dieren op het GBR.

Nieuwe MPA-Wijzer is meer evidence-based dan Han Lindeboom’s Natura 2000-rapportjes
Het Great Barrier Reef bij Australië, met ongeveer 344.000 vierkante kilometer is één van ’s wereld’s grootste Marine Protected Areas (MPA): zie de excellente MPA-atlas voor een mondiaal overzicht waarbij de Scholbox (41.000 vierkante kilometer) nog ontbreekt. Wel staat onze Waddenzee ingetekend.

Met zijn reactie onderstreept Han het hoofdpunt van de nieuwe MPA-Wijzer 2013, die ik voor de Stichting Wetenschappelijk Natuur en Milieubeleid maakte, met onmisbare check door dr Paul Hagel en dr Dolf Boddeke. In vraag-antwoord-vorm behandel ik daarin het bewijs voor nut en noodzaak van MPA’s voor visserij én natuurwaarden.

Han de vakantieman versus meer wetenschappelijke benadering
‘De Noordzee’ één ecosysteem noemen, en dat gelijkschakelen met een subtropisch rif bij Australië:dat is lobbytechnisch gezien interessant. Je wakkert romantisch (vakantie)verlangen aan bij onze eigen politici. Die plaatjes uit de reisfolder, die zijn híer mogelijk als u met óns meedoet! Wanneer Han Lindeboom reisleider was voor SNP zou dat billijk zijn, maar hij afficheert zich als wetenschapper. Laten we dus zakelijk kijken naar zijn bewering. Zoals de MPA-wijzer toont:

  • – gesloten reservaten hebben groot effect in tropische duikparadijzen, is al decennia bekend vóór Han daar op vakantie ging. Bewijs én de lobby voor zeereservaten is grotendeels op resultaat in warme gebieden gebaseerd
  • – zeereservaten zijn van beperkte ecologische betekenis in de dynamische – door storm en getijdenstroming beroerde- zandbodem van onze Noordzeekustzone


Hier ook een rif beschermen tegen windmolenindustrie
De ecologische impact van visserij wordt bepaald door visserij-intensiteit én het substraat waarop je vist: de relatieve impact op de fauna van dynamische zandbodems is beperkt, maar groter bij harde substraten. De Noordzee heeft verschillende ecologische zones, en dáár zit nu net de angel. Zo zou je bijvoorbeeld bij Borkum Riffgrund reservaten kunnen maken, daar heb je al van nature hard substraat. Kan zich bodemleven aan hechten, en dat gaat ook snel. Alleen bouwt de overheids-gesubsidieerde windustrie daar al- met instemming van de milieubeweging- windustrieterreinen.

Zie ook de nieuw genomineerde zeereservaat-uitbreiding bij Rockal, enkele 100den kilometers ten westen Schotland: hard vulkanisch substraat waar zich koralen hechten. Dan heb je een concrete habitat die kan profiteren. Mijn voorstel in de MPA-wijzer is dat fondsenwervende organisaties zélf de portemonnee trekken om zeereservaten in te richten waar ze wél iets toevoegen.

Laat fondsenwervende organisaties eindelijk eens iets voor de mariene wetenschap doen
Ik ben zelf groot voorstander van zeereservaten die wetenschappelijk worden gemonitord. Zodat je er ook iets van leert. Het moeten niet van die romantische NGO-aquaria worden of een sof als de Oostvaardersplassen waar een kwart eeuw lang nauwelijks fatsoenlijk onderzoek plaatsvond.

Alleen de financiering is een probleem. Maar neem de 10-20 miljoen euro per jaar die het WNF van de Postcodeloterij krijgt aan belastingvrije blanco cheques en investeer die eens niet in reclame voor jezelf maar in natuurgebied. Wat zou er dan gebeuren? Moet je het wél wetenschappelijk monitoren, dat zou Han met zijn groep kunnen doen. Reuze spannend. Of niet?

    MPA-voorstel van Climategate
    Richt een natuurlijk referentiegebied in de Noordzee in op een ecologisch interessante plek, en maak daar een wetenschappelijk reservaat van zoals nu al bij het Referentiegebied Rottum (7400 hectare) gebeurt. Een reservaat is een eenvoudig managementregime: gewoon dicht die hap en volg wat de natuur daar doet. Wat vestigt zich daar bij afwezigheid van visserij.

    Kies daarvoor bodems met hard substraat en niet die continue door stormen en getijden beroerde zandbodem van de kustzone. Wie van de ‘natuurbeschermers’toont ballen en trekt hiervoor zijn/haar portemonnee?

Han moet zich toch wel in mijn idee kunnen vinden: hóe die reservaten er komen is minder belangrijk dan dát ze er komen, en geld is hier het probleem. Hij is alvast een stuk slimmer dan het volk dat klaagt over ‘de toon’van schrijven bij mij: één van de weinige sportieve mensen uit de natuurhoek die niet te bang is hier te reageren en die weet dat ik niets persoonlijks tegen ‘m heb.

De verklaring dat je desondanks tóch zeereservaten krijgt in onze zandige kustzone, is dat NGO’s hier meer macht hebben dan op plaatsen waar ze wél toegevoegde waarde zouden hebben, maar geen voet tussen de deur: zoals in het Caribisch gebied.