De dramatiek in de open brief die CEO Jim Ratcliffe van INEOS eind vorige week naar Commissie voorzitter Barroso stuurde is nauwelijks te overschatten. De combinatie van hoge energiekosten, groene en andere belastingen en te hoge arbeidskosten zijn een giftige cocktail waardoor Europa in de komende 10 jaar zijn chemische industrie dreigt te verliezen. Ratcliffe vreest dat de chemische industrie dezelfde weg gaat als de textielindustrie in Europa. Daarvan maakte hij de teloorgang van dichtbij mee als jong afgestudeerde bij het Engelse vezelbedrijf Courtaulds. Nu staan 1 miljoen directe en 5 miljoen indirecte banen op de tocht.
Chemie is een parel aan de Europese kroon
Maar de chemische industrie verliezen is nòg erger dan de textiel industrie. In Europa is de chemische industrie goed voor een jaarlijkse omzet van 1000 miljard dollar, evenveel als de autoindustrie. Bovendien vindt de chemie zijn weg in alle geledingen van de economie en ons dagelijks leven. Alle metaal, vezels en aardewerk gebruiken chemicaliën. Zonder chemie geen horloges, deodorants, smartphones, auto’s, kleding of Nike schoenen.
Sommigen, waaronder duurzaamheidsconsultants, opperen wel eens naïef dat Europa wel zonder basischemie zou kunnen. De EU zou zich op ‘specialties’ moeten richten. Dit is onzinnig, zo maakt Ratcliffe duidelijk, want zonder basischemie heeft ook de specialiteitenmarkt geen kans op overleven. De basischemie is een essentieel onderdeel van de hele maakindustrie-keten. Zonder basischemie zijn alle daarvan afhankelijke produkten, inclusief de hierboven genoemde, structureel benadeeld. De chemie is een parel aan de Europese kroon en geen enkele grote economie kan het zich strategisch, noch economisch veroorloven zijn chemische industrie in de steek te laten.
Europa is verlamd, waar is het plan?
Door de verstikkende combinatie van energiekosten, groene en andere belastingen heeft Europa zichzelf zwaar verminkt als deelnemer aan de globale competitie. Ratcliffe vraagt Barosso wat het plan is. Maar er is geen plan en Europa lijkt zijn structureel dramatische positie niet eens in de gaten te hebben. Sinds 2009 zijn er in het VK 22 fabrieken gesloten en geen nieuwe gebouwd. Het grootste chemieconcern ter wereld BASF heeft voor het eerst in zijn bestaan besloten zijn investeringsniveau in Duitsland strategisch te verminderen. Reden: stagnerende markten, dure energie en hoge loonkosten. Hoe duidelijk wil je het uitgespeld hebben? Maar de EU staat verstandige herstructurering in de weg als ‘rabbits caught in headlights and we have got our trousers down’.
De groene gekte is doorgeslagen en maakt nu slachtoffers
In de 70-80 er jaren van de vorige eeuw was het nodig om de groene agenda een sterkere plaats op de politieke agenda te geven. Ongebreidelde ruimte voor enkel de economische paragraaf had nadelige en tastbare gevolgen voor het milieu. Terecht kreeg milieu een hogere prioriteit op de politieke agenda’s en dat had succes. De vooruitgang op milieugebied in Europa in de afgelopen decennia is enorm.
Het duurzaamheidsconcept van Brundlandt zoals verwoord in de VN definitie van 1987 berustte op een ideaal evenwicht tussen de ecologie, economie en de sociale paragraaf. Het verstandige van Brundlandt was dat ze inzag dat als één van deze drie pilaren teveel macht zou krijgen in een systeem, dit niet lang zou leven. Het probleem met een te grote economische macht is al vaak gedemonstreerd in de geschiedenis. Ook een té grote macht van de vakbonden heeft zijn problemen getoond. Dit voorbeeld van de chemische industrie maakt pijnlijk duidelijk dat we momenteel de uit de hand gelopen macht van de derde, ecologische, component meemaken. De ecologische component heeft het duurzaamheidsbegrip volkomen gekidnapt.
Het groene machtsblok heeft de duurzaamheidsbalans verstoord
Er heeft zich een machtsblok gevormd van de milieubeweging met sommige academici en sommige politici met een gezamenlijke eenzijdige groene agenda. Zij versterken elkaar en worden gesteund door media die hun kritische werk niet doen. Misbruik van milieuwetenschap en politieke bangmakerij zijn daardoor succesvol geweest bij het grote publiek.
Door de eenzijdige benadering van duurzaamheid hebben we het afgelopen decennium een markt zien opkomen van hoogleraren en –consultants die zich ten onrechte ‘duurzaam’ noemen. Ze bedienen enkel de ecologische component en het merendeel van hun ideeën kan de economische toets dan ook niet doorstaan. Als ‘duurzame’ energie niet betaalbaar blijkt is zij niet duurzaam in de ware betekenis. Deze eenzijdige benadering van het nobel bedoelde duurzaamheidsconcept produceert enkel groene prietpraat als er geen economische toetsing van ideeën plaats vindt.
Bijna dagelijks zien we het in de media passeren, vermomd met mooie marketing termen als ‘green chemistry’, ‘ecolabeling’, ‘circulaire economie’ en meer nutteloze ‘concepten’. Zonder economische toetsing gaat het om ‘groene belasting’, mooier kan ik het niet maken.
Barosso, EU politici, hoe duidelijk moeten we het maken?
Wat nodig is zijn moedige politici die de economische en sociale teloorgang zien en duurzaamheid in zijn eigenlijke betekenis tegen de stroom in weer durven verdedigen. De realiteit en balans in de duurzaamheidsdiscussie zal moeten terugkeren om écht duurzaam te zijn. De media zullen dan wel volgen…
Maar de tijd dringt voor Europa, zoals Ratcliffe met zijn noodkreet duidelijk maakt. De overdreven ecologische macht, verantwoordelijk voor dure energie en een groen regelwoud, zorgt nu al voor sluitingen en het weglekken van investeringen. De sociale component volgt in het kielzog: 6 miljoen banen.
Stop stupide ideeën in modellen en beitel die uitkomsten in graniet.
Je ziet hetzelfde met de basiseconomie in Nederland: minder hoog gekwalificeerd werk laat je door buitenlanders doen.
Daarbij wordt “vergeten” dat de loonkosten grotendeels elders worden geconsumeerd (minder belastinginkomsten) en dat toekomstige aanspraken op bijstand- en AOW-rechten een complete desintegratie van de sociale zekerheid gaan veroorzaken.
Lehman Bros zijn in dat licht bezien uiterst eerlijke, degelijke boekhouders.
[Als ‘duurzame’ energie niet betaalbaar blijkt is zij niet duurzaam in de ware betekenis]
Dat lijkt mij de kern.
Duurzaam is een handelswijze die lange tijd is vol te houden zonder welvaartsverlies. Duurzaamheid slaat dus niet primair op grondstoffen (daar kunnen alternatieven voor worden gevonden) of op de ijsberen, al gunnen we die hun ruimte.
De westerse mens leeft al duizenden jaren niet duurzaam. Dat desondanks behoorlijke vooruitgang is geboekt bij een sterk toegenomen bevolking is het gevolg van technologische innovatie.
Hadden onze voorouders duurzaam geleefd, dan was de stoommachine er nooit gekomen.
Duurzaamheid is daarom allereerst het doorgeven van kennis, zodat toekomstige generaties optimaal zijn toegerust om de dan optredende problemen aan te pakken.
Overigens is de term “duurzaam” op zich nietszeggend, zolang het bijbehorende welvaartspeil niet wordt vermeld.
Het is simpel om duurzaam te leven in diepe armoede.
Wij leven niet duurzaam maar wel in welvaart. Zonder innovatie is dat niet vol te houden.
@dolf, wederom dank voor het leveren van dit alternatief voor het onbenul van onze mainstreammedia. idd, is het brundtland-concept van duurzaamheid een vrij nuchter en evenwichtige benadering, waar organisatiegraad, economische groei en ecologoische limieten evenredig zijn vertegenwoordigd
Kom daar nu nog eens om…..
Kom er in ieder geval niet bij Brundtland zelf om want die heeft zich tot de groene kerk bekeerd.
Wat dacht je van de monsterlijke wetgeving REACH ?? Het jaagt de industrie uit Europa. Het negatieve effect van dit ‘monster’ wordt door Brussel zwaar onderschat !
Nou Wim, REACh is een zegen indien men zich bedenkt dat men dagelijks met vele chemicalien in contact (ook de consument) die nog nooit volledig zijn getest op hun toxiciteit. Of wil de industrie gaan opdraaien voor de groeiende zorgkosten?
En ik zie REACh als een stimulans om nieuwe en veiligere chemicalien te ontwikkelen. Dit betekent R&D en er worden veel hooggekwalificeerde werknemers verlangd. Daarnaast dienen er ook nieuwe pilot plants gebouwd te worden etc.
REACh is een monster, dit alleen omdat de industrie dit zover heeft laten komen. Trouwens REACh is niet alleen de EU, China, Japan, Korea, Californie, zelfs de UN is is er mee bezig.
Werk dagelijks met REACh en het valt niet mee maar we maken dankzij REACh wel het verschil tov de concurrentie. REACh heeft beperkingen maar dankzij de beperkingen biedt het mogelijkheden!
Appie, je noemt de zegeningen van REACh. De positieve effecten op gezondheid en milieu zijn nog niet meetbaar en zelfs twijfelachtig. M.i. is het middel erger dan de kwaal. De economische gevolgen, voor m.n. MKB, zullen navenant zijn.
Ik verzin dat niet zelf, je kan het nalezen in een nederlands onderzoeksrapport van Panteia (ff Google en je hebt m). (Ook Dolf heeft hier eerder over geschreven )
Dank je voor je antwoord Wim. Wat mij stoort aan REACh is niet het systeem maar de traagheid (het is een groot log systeem).
Daarnaast is het ook jammer dat REACh (nog) niets zegt over hormoonverstoorders en nanodeeltjes. Dankzij het lobbyisme komt de kunststofindustrie er ook genadig vanaf.
Inderdaad er zitten veel haken en ogen aan, desondanks bezit ik op dit moment (nog) de overtuiging dat de chemicalienwetgeving een stap voorwaarts is. Zal het onderzoeksrapport van Panteia zeker gaan lezen. Bedankt voor de tip.
REACh: de EU gekkies willen dat ALLE stoffen die in de EU in gebruik zijn, worden geevalueerd op hun schade voor mens en milieu. Een aantal stoffen zijn in een later amendement daarvan uitgesloten, o.a. stikstof en argon, zelfs ook het cytotoxische zuurstof! In het kader van deze onzalige onderneming zullen tienduizenden chemicalien besnuffeld en bepoteld worden en rapporten worden geschreven die in grote databases zullen verdwijnen. Evalueren van toxiciteit gebeurt op proefdieren, dus onmetelijke aantallen muizen, ratten en konijnen gaan er de komende jaren doorgejaagd worden, hallo PVDD bent u daar nog? Afgezien van de oeverloze verspilling van proefdieren en geld, is er nog een Klein Probleem van theoretische aard: na vele jaren hard werken is de wetenschap er achter gekomen dat mensen geen muizen zijn. Het is daarom sterk te betwijfelen of de berg data waarvoor tien- tot honderdduizenden pelsdiertjes hun leven zullen geven, zinvolle informatie zal opleveren over de schadelijkheid voor de mens. Maar in hun missie om De Wereld Te Redden, hebben EUdioten zich nooit laten tegenhouden door praktische details als als nut en noodzaak. Het gaat om het gebaar, en dat mag best wel iets kosten.
Update: ik zat er een paar orden van grootte naast met mijn tien- tot honderdduizend proefdieren: officieel werd er van uit gegaan dat in totaal zo’n 2,5 miljoen proefdieren opgeofferd zouden worden voor het goede doel, maar nieuwe berekeningen komen uit op meer dan 50 miljoen proefdieren in de komende 10 jaar (Nature 460, 1080-1081).
Chemie en Pharma testmethoden met proefdieren is volstrekt ethisch en wetenschappelijk verantwoord, als het resultaat niet met andere testmethoden en-of computer simulaties kan worden bereikt. PvdD is politiek irrelevant met slechts 2x RoodGroene zetels in de tweede kamer. Fusie met GroenLinks is aan te bevelen, omdat hun partij ideologie nauwelijks verschilt. Beider partij-ideologieën bevinden zich in de marge van de realiteit.
Nog een wonder dat er op dit moment nog chemische industrie in europa bestaat.
Het is zowel voor de chemische industrie maar ook voor raffinaderijen heel simpel om naar een ander land of werelddeel te verplatsen.
Ik weet niet hoe het nu is maar als je 30 jaar terug niet investeerde in een raffinaderij dan was de fabriek na 5 jaar verouderd. In de tussentijd heb je elders een compleet nieuwe fabriek neergezet.
Bedenk eens wat dat beteket voor de infrastrctuur , de logistiek, de toelevering en dus de werkgelegenheid.
Het is een proces wat sluipend gaat en vervolgens is het over.
Wat nog veel erger is,is dat daarmee ook de research verdwijnt en de technoliochische kennis. Dan zie je seeds meer ingenieurs in de technische bedrijfskunde afstuderen.
Een kennis van mij die ooit in de goede tijd bouwkunde studeerde gaf aan dat deze “ingenieurs” soms zelfs niet eens weten wat een moment is.
Ook op middeelbare scholen is de kennis van rekenen en wis en natuurkunde zwaar onder de maat. De economie wordt in snel tempo uitgehold en het verdwijnen van de chmische industrie is dan nog maar het minste van onze problemen.
Opstaan zonder benen is vaak erg problematisch
Inderdaad schrikbarend wat er sluipend gebeurt; je merkt het pas te laat; daarom zeg ik in mijn chemie-blogs steeds: kijk naar investeringen!
We hadden de drain naar Azie al, het MiddenOosten gaat meer downstream en de 3e aanval is de US, zie deze samenvatting over de voordelen van de VS:
Kijk ook even wat hij op 3.30 zegt over Europa:
https://www.youtube.com/watch?v=ZldSn2ZNwPk&list=PLv-LYh95G8UdX0JL9prmDDmPOfuVhZ3Qj&index=15
Oplossingen zijn er al lang, strand alleen op medewerking van de chemie industrie zelf.
Te laks, te traag en geen vooruit ziende blik meer.
Misschien dat nu iemans wakker wordt.