Building with Nature voor ingenieurs die Happinezz lezen

In aflevering 11 van onze zoektocht naar robuuste Sharon Dijksma-natuur die ‘midden in de samenleving staat en daarom tegen stootje kan’, dringen we door tot de Houtribdijk in het IJsselmeer.  Stichting Ecoshape uit Dordrecht- opgericht als subsidie-aanvrager van het vaderlands baggerwezen- experimenteert hier voor 4 miljoen euro NWO-subsidies met de aanleg van vooroevers, dat heet Building with Nature. Een soort Wu Wei, meegaan met de aard der dingen en dan toegepast op de waterbouw.

Je kunt de stichting vergelijken met Stichting Kennis voor Klimaat in Utrecht, die in 2009 30 miljoen euro subsidies kreeg van het toenmalig ministerie van VROM; betaald uit de aardgasbaten, en te verdelen over de op de klimaathype meeliftende onderzoeksinstellingen, daarvoor liep Pier Vellinga en het ingenieurswezen al binnen met zijn Klimaat voor Ruimte: ook vele miljoenen euro’s uit de Bsik-aardgaspot. En nu mag Vellinga als baas bij de Waddenacademie proberen om het Waddenfonds leeg te vissen met allerlei groen proza, dat is’m op het lijf geschreven.

Wat lijkt bilding wis neetjur?
Bouwen MET de natuur, dat is niet meer met je hakken in het zand de natuur willen bestrijden. Maar de angel uit natuurgeweld halen door natuur(organisaties) te faciliteren,

Het bouwen met de natuur klinkt als voor ingenieurs die ook de Happinezz lezen, in dit geval de Wageningse alumnus Marjolein van Wijngaarden, tevens werkzaam bij Arcadis. Zij is sinds 2013 directeur van Ecoshape/Building with Nature. Daarvoor was Delfts civiel ingenieur Huib de Vriend directeur. Het consortium van ingenieursbureaus, baggeraars en universiteiten kreeg tussen 2008 en 2012 al 15 miljoen euro onderzoekssubsidies voor bilding wis neetjur, zie hier de presentatie van De Vriend. 

Bilding wis neetjur leverde ons onder andere al de send endjin, de Zandmotor. Ecoshape wil hier in Friesland ook de Westhoek-kwelder gaan herstellen/met baggerspecie bedelven.

Wat IS bilding wis neetjur?
Arcadis is het ingenieursbureau dat sinds 1990 met subsidies het Arcadie van natuurorganisaties aanlegt via natuurbouw, met wild van de tekentafel meanderende rivieren die in vloeiende kromme door oneindig verwaarloosd laagland stromen met hooglanderkoeien. Arcadis ontstond uit de vroegere ontginningsmaatschappijen die de Woeste Gronden moesten temmen. Je kunt bilding wis neetjur wel wat vergelijken met de wijze waarop natuurclubs steeds grote grazers inzetten. Het kost minder beheer, en het lijkt leuker.

We hoeven bilding wis neetjur dan ook niet als vrome religie te zien: het is vooral ook om het bouwen IN de natuur sneller mogelijk te maken ZONDER protest van omwonenden of hinder van regels rond natuurbescherming in ons overvolle delta-landje tegen zo laag mogelijke kosten.

Wat is de logica?
Oesterriffen remmen ook al de golfstroming zo is de redenering, dus mag Martin Baptist van Imares de subsidie-absorberende werking van oesters onderzoeken. En temperen mangrovebossen in Azie ook niet de vloedgolven bij een tyfoon? Zo was wel de redenering voor het behoud van mangrovebossen rond New Orleans, althans, toen ik het bezocht voor een reportage voor NRC.  Vast staat wel, dat het inkaderen en indammen van de Mississipi er voor zorgde, dat de rivier zijn sediment niet meer voor de kust afzet wat het proces van landverlies versnelt.

Het sediment blijft in de rivierloop hangen. Dus oplossingen van vroeger zijn vaak problemen van nu, en die pak je anders aan. Dus goed dat Nederlanders ook hier weer iets leuks bedenken, in New Orleans liep het vaderlands ingenieurswezen ook helemaal binnen. En je moet wel innovatief blijven, dus laten we hier ook vooral blijven voorop lopen. Nu een groot deel van de chemische industrie dankzij klimaatbeleid en de prijsopdrijving van energie al dreigt te vertrekken, moeten we iets economisch voor Nederland behouden. Het aardgas is straks ook al op, omdat onze overheid het ABN-Amro-gat met overdadige gasexport wilde vullen.

Die Houtribdijk scheidt sinds 1977 het toen voor inpoldering op de rol staande Markermeer van het IJsselmeer. De aanleg van de Houtribdijk kostte de staat 130 miljoen gulden, en de aanleg was vooralsnog nutteloos. Maar nu met bilding wis neetjur krijgt de dijk alsnog voor een vergelijkbaar bedrag extra aalscholvers en een wilgenbosje op een bed van baggerspecie, de Marker Wadden. Het wilgenbosje is dan het polder-equivalent van subtropisch mangrovewoud.

Ik zeg: doen!

Wilgentenen houden golfslag tegen?
Het heet dat vooroevers een alternatief zijn voor steeds meer dijkverzwaring. Je spuit wat overtollig zand of baggerspecie op dat je anders tegen hogere kosten ergens moet verwerken. Boskalis blij, Arcadis weer een opdracht, ach waarom Royal Haskonig ook niet. Zoals wat bij IJmuiden gebeurt. Daar komt een extra stuk duin voor de Hondsbossche zeewering om de golfslag te remmen. De vogelwerkgroep IJmuiden is echter not amused, want de paarse strandloper vond die harde Hondsbossche Zeewering weer een paradijs. Wie bouwt met ‘de’ natuur, bouwt altijd weer ten koste van een ander stukje natuur

 Je kunt ook riffen aanleggen die de golfslag remmen, eilandjes opspuiten zoals bij Texel gebeurt. Hier bij de Houtribdijk experimenteren ze met zand opspuiten en de waterkerende werking van Wilgentenen. Al ontgaat mij de functie van golfslagremming hier, in de afgedijkte en getemde Markermeer-zijde. 

De Marker Wadden en 30 miljoen euro ongeoorloofde staatssteun
Dit is ook de plek waar de zojuist vermeldde Marker Wadden van Natuurmonumenten verschijnen. En waarvoor Natuurmonumenten alvast 30 miljoen euro staatssteun kado kreeg naast haar jaarlijkse 40-50 miljoen euro subsidie. Van trouw donateur Postcode Loterij kwam 14 miljoen euro uit het droomfonds.  Applaus volgde van de vaderlandse media, want het klinkt allemaal heel lief en positief.

De eerste fase kost echter meer dan 70 miljoen euro. Voordat de eerste fase daarvan echt van start kan heeft Natuurmonumenten meer subsidies nodig, omdat ze er altijd sterk op letten vooral zelf niet te hoeven betalen. Kunnen ze hun 190 miljoen euro tellende vermogen mooi voor nuttiger zaken bewaren dan natuurbeheer. Zoals de beursbeleggingen.

Natuurmonumenten kreeg deze ongeoorloofde staatssteun, omdat zij zich opwierpen als de partij die de staat van instandhouding van dit Natura 2000-gebied een zetje kon geven. Anders worden gebieds-ontwikkelingsplannen tussen Almere en Amsterdam namelijk gehinderd door beperkingen voor Natura 2000. Na een procedure van Vogelbescherming Nederland geldt een verbeteropgave voor visstand en watervogels. Zoals de sinds 1970 sterk in aantal toegenomen fuut.

Punt van informatie: Nergens zie je zoveel futen in de wereld als langs de Houtribdijk en de Westfriese omringdijk. Aan het begin van vorige eeuw was de fuut relatief zeldzaam, maar zoals de Vogelatlas 1979 beschrijft profiteerde de fuut sterk van eutrofiering van het water.

Alle argumenten voor aanleg van de Marker Wadden zijn dus vals gebleken. De troebelheid van het Markermeer is sinds het ontstaan AFgenomen,. De quaggamossel kwam afgelopen decennium  opzetten als alternatief voor de eveneens exotische driehoeksmossel, die zich in de 19de eeuw vestigde vanuit de Kaspische Zee. Die exoot was in aantal achteruit gegaan, terwijl vele duikeenden als brilduikers en kuifeenden hem ondertussen al graag lusten. Die quagga-mossel nam nu de plaats in van de driehoeksmossel, en die filterde het water al. Het ANT-onderzoek van Deltares bevestigde dat niet ‘helderheid’ van het water de visstand beinvloedde en de afname van voedselkwaliteit van driehoeksmosselen, maar de afname van de fosfaattoevoer.

Er is dus geen rechtvaardiging vanuit Natura 2000 en dus een publiek belang bij de Marker Wadden. En dus al helemaal geen grond om het reeds jaarlijks met 40-50 miljoen euro gesubsidieerde Natuurmonumenten nog eens 30 miljoen euro belastinggeld kado te doen. Maar tegen zo’n sterke miljoenenlobby, daar is geen logica of rede tegen bestand.

Lobbycratie vraagt om groen glijmiddel voor zoveel mogelijk natuur(monumenten)winst
In Lobbycratie Nederland is verzet met redelijke argumenten zinloos, ze glijden op postmoderne wijze van ieder’s schouders. Want wat goed voelt is waar, wat niet goed voelt kan niet waar zijn. Het zijn frustraties, als je vragen stelt bij het onterecht besteden van tientallen miljoenen euro’s belastinggeld en stelt dat schatrijk en reeds zwaar gesubsidieerd Natuurmonumenten zelf de portemonnee maar trekt.

Dus laten we ons ook niet tegen deze praktijk verzetten maar er in meegaan: Building With Natuurmonumenten, niet er tegen. Ecologisch proza heeft als belangrijkste functie: werkverschaffing van ingenieursbureaus en baggeraars met een groen excuus. Wie kan er nu op tegen zijn, dat onze ingenieurs nieuwe subsidiesluizen aanleggen? En qua natuurwaarde wordt het er alvast niet minder van. De vooroevers faciliteren megakolonies van de eveneens sinds de jaren ’70 in aantal ge-explodeerde aalscholver. Op een ander opgespoten eiland voor de kust van Enkhuizen rusten zelfs al zeehonden, Zuiderzeehonden welteverstaan, je hebt er megakolonies van sterns.

Nergens als in deze voormalige Zuiderzee zie je hoe de mens geeft en neemt van de natuur, en netto is het er vele malen natuurrijker van geworden. Rij langs de Westfriese Omringdijk en je ziet vele meertjes daarachter met de naam ‘braak’ met Moordenaars Braak als meest dreigende. Die braken zijn restanten van dijkdoorbraken van met name de overstromingsramp van januari 1916. Enkele tientallen straatarme dijkbewoners verzopen.

De maat was vol voor de Hollanders. Al in september lag het aanvalsplan van Ingenieur Lely klaar om die tyfusnatuur eens een lesje te leren: don’t fuck with humanity. Voortaan mocht de natuur alleen op onze voorwaarden nog haar gang gaan. Dankzij de Afsluitdijk was zo de versterking van honderden kilometers Zuiderzeedijk overbodig geworden. En nu is het een gemoedelijk toeristendijkje, dat al decennialang niet meer verhoogd hoefde te worden. We houden het Springtij zo al buiten de deur met de sluisdeuren van Kornwerderzand en Den Oever.

Er is alleen nog een Springtij-festival voor linksdraaiende milieuclubs die daar plannetjes verzinnen om die Afsluitdijk te overstromen met allerlei Waddenfonds-miljoenen verdampende plannetjes. Met de Vismigratierivier, als volgende project. Dat probeert zo duur mogelijk de door de Afsluitdijk geblokkeerde vismigratie te herstellen zodat zoveel mogelijk partijen en ingenieurs meeprofiteren. Zo werkt dat in Nederland.

Grote natuurwinst na verlies sinds aanleg Afsluitdijk
De ramp van 1916 was de opmaat voor ’s lands eerste echte ecologische verbindingszone: de Afsluitdijk. Daar konden vogels, konijntjes, vlinders en libellen de barrière nemen die anders onoverbrugbaar leek. De Zuiderzee werd zo zoetwaterreservoir, faciliteerde meer dan 100.000 hectare landaanwinning met rietlanden. Dat zou je ook bilding wis neetjur kunnen noemen, alleen was men toen nog wat minder zweverig georiënteerd.

Vanaf de jaren ’50 kwamen zo vele nieuwe vogelsoorten in Nederland tot bloei, dwergmeeuwen, krooneenden, de grote en kleine zilverreiger kwamen in de rietlanden, de bruine kiekendief onderging een populatie-explosie. Op een informatiebord bij De Put, een kleiput voor dijkreparaties lezen we dat de geoorde fuut hier broedt, broedvogel in Nederland sinds de jaren ’80.

Alles bij elkaar zijn onze pogingen om de natuur in haar hok te drijven ecologisch zeer gunstig geweest. OK, die glasaaltjes trekken wat moeilijker het IJsselmeer binnen, de zalm verdween dankzij overbevissing en deltawerken. Maar er kwam een op mondiale schaal uniek natuur- en recreatiegebied voor terug, Europa’s grootste meer, nieuw land en nog decennia werkverschaffing voor ecologen en ingenieurs.

Je kunt daar moeilijk op tegen zijn, nee we doen vandaag Wu Wei: we bewegen mee met de natuurbouwers, zien ook de voordelen en met nog een slokje rooibosthee kom je zo toch al snel op een dikke 8 voor dit omdijkte stukje deltanatuur.