Op deze site zijn morele paniek en groepsdenken inmiddels vertrouwde begrippen geworden die het verschijnsel klimaathype verrassend nauwkeurig kunnen verklaren, zeker bij gebrek aan overtuigend fysiek bewijs.

Hoewel beide begrippen overlap kennen bijvoorbeeld in de onverdraagzaamheid naar anderen en andersdenkenden, zijn er toch wat verschillen. Groepsdenken kan voorkomen zonder morele paniek, wanneer bij een besluitvormingsproces de hang naar consensus prevaleert boven de harde werkelijkheid. Bij morele paniek wijst iemand een vermeende misstand aan, die met kracht en eendrachtig groepsdenken moet worden bestreden. Zo’n aanwijzend iemand wordt wel eens aangeduid.met de term moraalondernemer (in het engels dan).

A moral entrepreneur is an individual, group or formal organization that seeks to influence a group to adopt or maintain a norm. Moral entrepreneurs are those who take the lead in labeling a particular behaviour and spreading or popularizing this label throughout society. This can include attributing negative labels to behaviour as well as the removal of negative labels, positively labeling, or removing positive labels. The moral entrepreneur may press for the creation or enforcement of a norm for any number of reasons, altruistic or selfish. Such individuals or groups also hold the power to generate moral panic.

Die positieve en negatieve labels kunnen snel worden vertaald naar de kunstmatige tegenstelling tussen goede en slechte mensen, waar Rypke zo graag naar mag verwijzen. Goede mensen volgen de held en denken als hij, de moraalondernemende leider, slechte mensen denken zelfstandig en twijfelen of wijzen zelfs zijn gedachtegoed af en zijn daarom ontkenners, ketters, heidenen of volksduivels. Dit is wellicht het kernmechanisme van het menselijke conflict door de millennia heen.

Wat bezielt nu zo’n moraalondernemer of onheilsprofeet? Altruïstisch of zelfzuchtig? Men kan daar slechts naar gissen. Maar een enkele keer mogen we kennis nemen van een karikaturale uitvergroting van zo’n moraalpersoon. Ditmaal heel wat anders dan een voettocht naar Parijs. De vermeende misstand is de veronderstelde vernietiging van de Stille Oceaan door de aardbeving/tsunami ramp met de kerncentrale in Fukushima, de volksduivels zijn de wetenschappers die met hun metingen een dergelijke veronderstelling enigszins relativeerden.

De  moraalondernemer ging echter iets te ver toen hij doodsbedreigingen uitte tegen één van de wetenschappers, zie hier.

Interessant is de tegenstelling in het gedrag dat betrokkene tentoonspreidt voor en na zijn aanhouding; van fors antagonisme naar de vermoorde onschuld vanaf 3:07 (waarschuwing voor minderjarigen – verbaal geweld): hier.

In een dergelijke extreme karikatuur zullen zieleknijpers wellicht eenvoudig een niet-neurotypische diagnose kunnen stellen van betrokkene maar is het ook voor de doorsneeburger eenvoudig om de gekunsteldheid van zijn case te doorzien? Per slot van rekening doet hij een beroep op de planeetredders en dan heb je al gauw een streepje voor. Hij schijnt nu dan ook achttienduizend tweehonderdzestig volgers te hebben op youtube.

De Fukushima morele paniek lijkt daarmee nog lang niet over.

Ook mag men zich afvragen hoe een dergelijke paniek zou verlopen wanneer de morale ondernemer een charismatische charmeur was geweest en wanneer de wetenschappelijke kennis terzake veel minder stellig was. Komen we dan in de buurt van global warming morele paniek?

 

Gerelateerd: