Klaas Knot, President Nederlandse Bank en prominent lid van Europese Centrale Bank, in gesprek met Witteman in Buitenhof

Klaas Knot, President Nederlandse Bank en prominent lid van Europese Centrale Bank, in gesprek met Witteman in Buitenhof

Ook Nederland’s super-econoom snapt niets van economie
Nadat ik eerder Arnoud Boot en Lex Hoogduin (overigens ex-kandidaat voor de baan van Knot) als monetaire topeconomen moest wijzen op hun volledig door de werkelijkheid achterhaalde Maastricht-denken, moet nu Klaas Knot ernstig toegesproken worden, naar aanleiding van zijn optreden in Buitenhof vanmiddag.

Knot ziet een groot probleem in het feit dat onze exporterende industrie bloeit, en weet ook hoe dat “probleem” opgelost kan worden: met loonsverhogingen.
Hij zegt het, maar elk zinnig mens snapt dat loonsverhogingen het bedrijfsleven geen goed doen. Ook Witteman had in deze een gezonde intuïtie. Zelfs Knot leek moeite te hebben om zijn intuïtie te verdringen. Uiteraard omdat loonsverhogingen natuurlijk helemaal niet goed zijn voor het bedrijfsleven.
Ze zijn wel goed voor “de economie”, in die zin dat ze de bestedingen bevorderen en daarmee onze economie stimuleren. Dat moet hij dan eerlijk zeggen. Maar ook dat blijkt een te oppervlakkige redenering die niet klopt, hier kom ik op terug.

Op Witteman’s bezwaar dat loonsverhogingen de concurrentiekracht toch verminderen, gaf hij het volgende merkwaardige antwoord:

In het MKB gaat het nog slecht, en de werkloosheid is nog te groot, maar onze concurrentiekracht is niet in gevaar. Loonmatiging kan ook te veel worden. Dat geeft overschot op de lopende rekening en dat is onevenwichtig.

Dus kunnen volgens Knot de lonen omhoog, maar dan alleen van de exporterende bedrijven.
Hoe naïef kun je zijn…
Want als de lonen in het exporterende bedrijfsleven stijgen, kun je een golf van loonstakingen verwachten in de zorg, bij de ambtenaren, en bij de grote bedrijfsleven CAO’s. Zeker omdat de lasten van de burgers al 15 jaar stijgen. De koopkracht van de middeninkomens gaat al 15 jaar achteruit, en dat komt niet door te lage lonen, maar door telkens stijgende lasten van de overheid. Er is dus veel behoefte aan een groeiend besteedbaar inkomen bij de burgers, maar dit te regelen met  – gedifferentieerde!  – loonsverhogingen is het paard achter de wagen spannen: voor een gezonde economie moet het grote graaien van de overheid teruggedraaid worden.

Helaas zal het tegendeel gaan gebeuren door het energieakkoord: dat gaat een enorme extra aanslag op de koopkracht plegen. Maar daarover een andere keer meer.

Handelsoverschot is het gevolg van de te goedkope euro
De reden dat de bedrijven zich suf exporteren is de euro. Als we die niet zouden hebben, zou onze gulden zeker 25% meer waard zijn dan de huidige euro, en onze producten dus 25% duurder voor het buitenland.
(Die 25% is een wilde gooi, je zou ook meer dan 33% kunnen beargumenteren: de 13% van bij het in de euro stappen, plus de 20% revaluatie van Zwitserland na een paar jaar aan de euro gelinkt te zijn, bijvoorbeeld.)
Onze exporterende industrie zou met de veel duurdere gulden heel hard moeten werken, innoveren en investeren om toch nog deze duurdere producten te kunnen verkopen in het buitenland, namelijk omdat ze beter en innovatiever zijn dan die van de goedkopere landen. Door de veel te goedkope euro hoeft de industrie dat allemaal niet, wordt je als multinational slapend rijk, is innovatie niet nodig en kun je lekker je oude investeringen uitmelken. En wat geld sparen voor slechtere tijden.

Onze multinationals vinden de euro dus helemaal top, en omdat die uitstekend lobbyen in Den Haag is dat ook in het kabinet de gangbare opinie: wat goed is voor het exporterende bedrijfsleven, is goed voor Nederland. Dus is de (te goedkope) euro fantastisch voor onze economie.

Dat is precies de reden van het “probleem” van de achterblijvende investeringen van de exporterende bedrijven waar Knot zo bezorgd over is, en die hij wil compenseren met loonsverhogingen. Een oplossing zonder probleem-analyse, daar houden wij ingenieurs niet van, maar topeconomen blijkbaar wel.

De nadelen van de te goedkope euro
De keerzijde van de voor Nederland veel te goedkope euro is dat uw spaargeld en pensioen 25% minder waard zijn, uw benzine, koffie, chocola, gebouwen (staal), energie, vakanties, een huisje in Frankrijk, etc. veel te duur zijn. En dat voor het niet-exporterende bedrijfsleven de grondstoffen, energie en machines 25% duurder zijn, en dus hun producten voor u ook veel duurder zijn.
Kortom: de te lage euro maakt de exporterende bedrijven lui en rijk, maar de burgers en het grootste deel van het MKB arm.

Helaas snappen Knot en Den Haag niet dat dit binnenlandse MKB en uw besteedbaar inkomen bepalen of het goed gaat met onze economie, en niet de winstcijfers van de multinationals!

En bedenk wel: tegenover ons enorme handelsoverschot staat een precies even groot handelstekort van de landen waar we naar exporteren: dus (ook) de Zuid-Europese landen. Daar concurreren we met onze (nu nog!) hogere efficiency en lagere kosten de economie namelijk volledig kapot. Waar ze zich niet meer tegen kunnen verdedigen met een devaluatie, omdat ze – u raadt het al – in de euro gevangen zitten.

Als wij de lonen maar genoeg verhogen en op innovatiegebied en efficiency maar afzakken tot Zuid-Europees niveau is onze handelsbalans weer keurig in balans en is Knot dus tevreden. Dat daarmee ook ons reële concurrentievermogen (dus gecorrigeerd voor de 25% te lage euro) vernietigd is, en daarmee de werkelijke kracht van onze economie, kan hem blijkbaar niks schelen. En dat is directeur van de Nederlandse bank….

Het echte probleem waar Knot aan zou moeten werken
Knot heeft dit totaal niet in de gaten en pleit dus voor loonsverhogingen. Los nog van de illusie dat die beperkt kunnen blijven tot de bedrijven die er ruimte voor hebben, is het dus ook de genadeslag voor de werkelijke concurrentiekracht van dit exporterende bedrijfsleven. Op het moment dat de euro valt (en dat is onvermijdelijk) zal blijken dat onze export totaal in elkaar zakt omdat de bedrijven te duur zijn en veel te hoge loonkosten hebben. Ik heb dus liever dat de lonen laag blijven en de bedrijven flink vlees op de botten opbouwen, want dat gaan ze heel hard nodig hebben!

De tactiek van Knot komt erop neer dat de sterke landen in Europa zich moeten aanpassen aan de slechtste, zodat de euro-utopie nog een tijdje langer in stand gehouden kan worden, maar waardoor onze concurrentiekracht buiten Europa instort. Terwijl niemand zich af lijkt te vragen hoe we in de wereldeconomie van over enige decennia overeind zullen kunnen blijven bij de onvermijdelijke  opkomst van reusachtige economieën als China en India.

Laat ik Knot een gouden tip geven: het verhogen van de kosten en verlagen van de concurrentiekracht gaat daar niet positief aan bijdragen!

De rol van Nederland in de ECB
Dat Knot dit niet in de gaten heeft is zeer ernstig, want als prominent lid van de Europese Bank is het juist zijn morele plicht om dit rampzalige mechanisme van de one-size -fits-none euro muntunie te doorzien en aan de orde te stellen.

Maar niets daarvan. Hij vermeldt zelfs nadrukkelijk dat hij al altijd tegen de QE (quantitative easing) is, terwijl Draghi juist weer heeft aangekondigd daar onbeperkt mee door te zullen gaan. Draghi zal dus koste wat het – u! – kost de euro overeind houden. Knot weet blijkbaar dat dat slecht voor ons is, maar houdt zijn mond. Wat een ontluisterend vertoon van zwakke knieën en gebrek aan visie!

Het lijkt er steeds meer op dat hij zich samen met de Duitsers elke keer weer door de Fransen in de luren laat leggen. En intussen raakt Frankrijk (precies door dit beleid) steeds verder aan de bedelstaf, wordt de toestand in Italië steeds dramatischer en zakken Spanje,  Portugal en Griekenland steeds verder weg in sociale ellende.

Het is uiterst verontrustend dat de machtigste economen en politici in Nederland niet begrijpen of niet willen begrijpen dat de oorzaak van de economische problemen van de eurozone niet de lage loonkosten, het te slappe (Zuid Europa) of te strenge (Noord Europa) overheidsbeleid, de te lage uitgaven van de burgers, de lage olieprijs, of de sterke dollar is, maar de euro zelf.

Als netto bijdrager aan Europa, met inmiddels honderden miljarden aan uiterst dubieuze garanties voor Zuid Europese schulden aan onze broek, en nog veel hogere transferbedragen en bank-red-kapitalen in aantocht, als sterke handelsnatie met goede banden met alle Europese landen, en zonder belastend oorlogsverleden, zijn wij bij uitstek het land om de knuppel in het hoenderhok te gooien en een einde te maken aan het Brusselse schimmenspel met de muntunie dat voor zowel de rijke als de arme eurolanden desastreus uitpakt.

Om te beginnen door in de ECB niets meer te accepteren dat de toestand nog verder verergert, zoals de quantitative easing. Waar Knot zoals gezegd tegen is, maar die hij wel gewoon laat gebeuren “omdat we gewoon moeten leren om met die meningsverschillen in de ECB om te gaan”  en “omdat het ook niet geloofwaardig is om te suggereren alsof je het altijd overal over eens bent.”
Tsja….

Uiteraard is de enige op termijn stabiele oplossing voor de economische problemen van de eurozone, met behoud van de euro, de Matheo Solution, zoals u inmiddels allemaal weet. Maar daar zult u Knot in Buitenhof niet over horen.