rewireing brain2

Ik blijf mij verwonderen waarom de Volkskrant de klimaatredactivist, Jeroen Trommelen, maar steeds podium blijft bieden om het klimaatalarmisme aan te wakkeren. Formeel is hij wetenschapsjournalist bij die krant. Maar wetenschap is aan hem niet besteed, want dan zou hij toch moeten weten dat hypothesen moeten worden getoetst aan de werkelijkheid en dat de menselijke broeikashypothese (AGW =  ‘Anthropogenic Global Warming’) dan geen stand houdt. In plaats daarvan blijft hij de lezer lastig vallen met paniekverhalen.

Trommelen publiceerde zaterdag een interview met een Deense wetenschapper, Per Espen Stoknes, die erg knap moet zijn, want hij werd aangekondigd als Noorse psycholoog, econoom en psychotherapeut (klimatologie ontbrak echter in zijn CV). De titel van het artikel was: ‘Gratis pizza tegen het broeikaseffect’. Volgens Stoknes was het klimaatprobleem acuut, maar met onze gebruikelijke manier van communiceren komt die boodschap niet aan.

Het is het zoveelste voorbeeld van een vermeende deskundige die er vast van overtuigd is dat hij inhoudelijk gelijk heeft, maar dat het feit dat hij er niet in slaagt het publiek daarvan te overtuigen, ligt aan een gebrek aan communicatie in plaats van het feit dat hij ongelijk heeft.

De inbreng van de psychologie in het klimaatdebat is reeds van oude datum. Uiteraard zijn psychologen niet de meest aangewezen wetenschappers om zich een zelfstandig oordeel te vormen over de juistheid van AGW–hypothese. Zij sluiten zich dan ook veelal kritiekloos aan bij de mainstream binnen de klimatologie. En van daaruit redeneren zij dan dat er een steekje los moet zijn bij de klimaatsceptici en het ongelovige publiek om vervolgens suggesties te doen hoe de draadjes in het brein van de niet–gelovigen zó kunnen worden omgeleid dat zij weer – in hun ogen – normaal kunnen denken.

In een recent artikel, getiteld: ‘The Psychology of Denial. Why Don’t People Want to Accept that Global Warming is Happening?’, zette Steve Taylor de argumenten nog eens op een rijtje.

Climate scientists are almost unanimously convinced of the reality of global warming. A recent survey of more than 12,000 publications by climate scientists in scientific journals related to climate change found that 97% of them agreed that the warming of the last few decades was due to human activities.

Zoals ik al vaak eerder heb geschreven, is dit eenvoudig niet waar. Er was geen of nauwelijks opwarming gedurende de laatste decennia. En vele gekwalificeerde bona fide wetenschappers hebben zich gedistantieerd van de AGW-hypothese. Zie bijvoorbeeld hier en hier.

As some scientists point out, climate change isn’t a hypothetical future concept  – its effects are already manifest. Deserts are expanding, water supplies are decreasing, crops are failing, species are disappearing, and extreme weather incidents are occurring much more frequently.

Zoals mijn trouwe lezers inmiddels weten, is deze litanie van klimaatangsten voor een belangrijk deel niet waar. De grootste zandbak ter wereld, de Sahara, vergroent de laatste decennia. Water vormt inderdaad een probleem. Oogsten mislukken, ja, zoals dat altijd het geval is geweest. Maar de totale mondiale voedselproductie stijgt nog steeds. Het verlies aan biodiversiteit bestaat vooral in de virtuele werkelijkheid van de desbetreffende modellen. (Zie Rypke Zeilmaker hier.) Voor zover er verlies aan biodiversiteit optreedt, heeft dat in de regel niets met klimaat te maken. En in het optreden van extreme weersverschijnselen valt geen trend te ontdekken en al helemaal geen verband met CO2 (van welke oorsprong dan ook: natuurlijke of menselijke), aldus het VN-klimaatpanel (IPCC) in een afzonderlijk rapport. Normaal wordt het VN–klimaatpanel door alarmisten – overigens ten onrechte – beschouwd als de gouden standaard van de klimatologie. Behalve natuurlijk als de bevindingen geen aanleiding tot paniek vormen. Dan verzinnen ze zelf maar wat.

Waarom de ‘ontkenning’?

Taylor:

There are obviously complex reasons for this … There are powerful vested interests who are very keen to play down the evidence for climate change for the sake of profit – most notably global energy corporations, and politicians who are associated with them. There may be religious reasons too – to strongly religious people, the idea that human actions are seriously damaging our planet might seem to contradict their notion of an all-powerful God who is directing events on the Earth. If God is so powerful, why is He allowing this to happen? In a divine world, human beings are not supposed to be that powerful.

The very unanimity of scientific opinion on climate change also attracts suspicion from people who are prone to seeing conspiracies. They feel that they are somehow being duped by the scientists, that it’s part of some kind of global agenda to make us feel anxious and powerless.

However, it seems to me that there are also clear psychological reasons for climate change denial.

One issue is how abstract global warming is an issue. Human awareness tends to be quite narrow, and focused on everyday immediate concerns. It finds it difficult to take in concepts which our outside our sphere of everyday experience. Climate change isn’t visible and immediate, not part of everyday world, and so we don’t pay attention to it.

But perhaps more importantly, human beings are frequently reluctant to accept uncomfortable facts. The theory of cognitive dissonance describes the unease which comes when reality conflicts with our beliefs, and how we often go to extreme lengths try to ignore or distort evidence, so that we can maintain our beliefs. So we try to deal with cognitive dissonance created by global warming by ignoring it completely, or attributing it to a conspiracy.

A similar way in which we deal with difficult situations is through “positive illusions” or self-deception. To avoid confronting uncomfortable realities, we engage in self-deception, convincing ourselves that everything isn’t as bad as it seems. It’s fairly clear that this is a factor in climate change denial. After all, what could be more uncomfortable than contemplating the devastation and hardship which scientists tell us that global warming will inevitably cause, the idea that our activities may be destroying the ability of our planet to sustain life? This is such a grave threat that it’s not surprising that many people refuse to accept it. …

Tot zover Steve Taylor. Intellectueel gezien is dit allemaal best interessant. Maar het vormt geen bewijs dat CO2 (van welke oorsprong dan ook: natuurlijke of menselijke) een dominante invloed op de gemiddelde wereldtemperatuur uitoefent. En daar gaat het uiteindelijk om.

Daarnaast zijn er ook psychologen, zoals Stephan Lewandowsky, die hebben gepoogd om klimaatsceptici als malloten af te schilderen en te discrediteren door te suggereren dat zij tot dezelfde categorie mensen behoorden die niet in de maanlanding geloofden, niet in het verband tussen roken en longkanker enz. enz. Wikipedia meldt daarover het volgende:

In 2012, Lewandowsky put forward what would later become one of his best-known studies regarding public opinion on climate change. The survey examined data from more than 1,000 readers of climate science blogs, taken from online questionnaires posted there. Lewandowsky approached five sceptic blogs to ask them to post the questionnaire, but they all declined to do so. … The study was accepted by Psychological Science on 7 July 2012, and published in the May 2013 issue of the journal with the title “NASA Faked the Moon Landing—Therefore, (Climate) Science Is a Hoax”. Based on a survey of visitors to global warming related blogs, Lewandowsky and his two co-authors concluded that belief in free-market economics was associated with being more likely to reject not only the mainstream scientific view of global warming, but also the mainstream scientific position on whether HIV causes AIDS and whether tobacco smoking causes lung cancer. The study also concluded that believing in a “cluster of conspiracy theories”—such as that the FBI was responsible for the assassination of Martin Luther King, Jr.—was also associated with being more likely to reject the consensus view on global warming. …

Gary Marcus wrote that the paper’s findings “fit in with a longer literature on what has come to be known as ‘motivated reasoning.'” … The reaction to the paper from global warming sceptics was overwhelmingly negative, with Joanne Nova referring to it as “an ad hom argument taken to its absurd extreme, rebadged as ‘science’.”…

Maar terug naar het interview van Jeroen Trommelen met Per Espen Stoknes.

Stones stelt dat het klimaatprobleem door wetenschappers, overheden actiegroepen en media wordt geframed om onze hersenen in beweging te krijgen en de mensheid aan te zetten tot actie. Maar Stoknes legt uit waarom dat zo ineffectief gebeurt en hoe dat met psychologische technieken kan worden verbeterd.

Ik moest onmiddellijk aan het beroemde boek, ‘The Hidden Pursuaders’, van Vance Packerd denken, over de psychologische technieken die worden gebruikt om consumenten producten aan te smeren die zij eigenlijk niet nodig hebben en kiezers te manipuleren. Maar dat was kennelijk van vóór de tijd van Stoknes.

De boodschap over klimaatverandering is volgens hem de grootste wetenschappelijke communicatiemislukking in geschiedenis. Hoe meer onwrikbare feiten op tafel kwamen de afgelopen twintig jaar, hoe minder zorgen de burger zich leek te maken. Aldus Stoknes.

Men kan zich afvragen waar hij het vandaan haalt. Feit is dat de opwarming in deze periode nagenoeg gestopt is en dat alle verschijnselen die met klimaatverandering in verband worden gebracht zich binnen de natuurlijke bandbreedten bewegen.

Jeroen Trommelen vervolgt: ‘Voor wat we ‘klimaatverandering’ of ‘opwarming van de aarde’ noemen bestaat trouwens een betere omschrijving. Stoknes suggereert klimaatontwrichting.’

Maar hoe kan die ontwrichting dan worden aangetoond? Waar vinden we die anders dan in de Orwelliaanse ‘newspeak’ uit het beroemde boek ‘1984’ van George Orwell? – ook al zo’n boek dat van vóór de tijd van Stoknes dateert.

Voorts kan het woord ‘onzekerheden’ volgens Stoknes maar beter uit de klimaatdiscussie verdwijnen. Onzekerheden dienen als schuilplaats om niets te doen. Aldus Stoknes. Stoknes is hier plus royaliste dan het VN-klimaatpanel. In de rapporten van het IPCC wemelt het van onzekerheden en de klimaatsceptici sluiten zich daarbij aan. Pretendeert Stoknes het beter te weten?

Nee, we moeten volgens hem (en Jeroen Trommelen?) gelóven zonder bewijs. Kortom religie!

Wat moet de agnostische Volkskrant daarmee?

Lees verder hier.

Voor mijn eerdere bijdragen over klimaat en aanverwante zaken zie hierhier, hier, hier en hier.