Wederom (11-09-2017) bevind ik mij in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam waar het vanavond gaat over “klimaatverandering in de media”.

Met de vraag:

Draagt de journalistiek een maatschappelijke verantwoordelijkheid?

Ik was te laat met aanmelden maar wegens grote belangstelling is de bijeenkomst naar een grotere zaal verhuisd zodat ik toch nog kan aanschuiven. Er zijn 156 aanwezigen.

Deze avond is ontwikkeld door “One World” (Van data- en onderzoeksjournalistiek tot praktische tips voor een eerlijke en duurzame wereld). Op een uitgereikt kaartje staat :

Weet jij wat er in de wereld gebeurt en wat jij zelf kunt bijdragen?

De inleiding van Pakhuis de Zwijger vermeldt:

In 2016 besteedden alle grote Amerikaanse nieuwszenders samen nog geen 50 minuten aan klimaatverandering, één van de grootste uitdagingen van onze tijd. Hoe is het in Nederland en Vlaanderen gesteld met de berichtgeving over het klimaat? Is dit bij ons ook een onderbelicht thema, of neemt met het opwarmen van de aarde ook de aandacht hiervoor toe? En hoe wordt de klimaatdiscussie weergegeven in de media? Verreweg de meeste wetenschappers zijn het erover eens dat de huidige klimaatverandering door mensen wordt veroorzaakt, een klein aantal accepteert die conclusie echter niet. Worden deze andere geluiden wel genoeg, of juist teveel, gehoord? Verwacht een verhitte discussie tussen klimaatwetenschappers, -activisten en -critici en ontdek welke redactionele en journalistieke overwegingen aan klimaatverslaggeving vooraf gaan.

Het panel bestaat uit:

Bart Verheggen

Universitair docent klimaatverandering en aardwetenschappen aan Amsterdam University College. Daarnaast houdt hij zich bezig met klimaatcommunicatie en neemt hij actief deel aan het publieke klimaatdebat, waarin hij vooral een wetenschappelijk gefundeerde stem wil laten horen.

Barbara Debusschere

Chef Wetenschap bij de Morgen, waar zij probeert moeilijke onderzoeken over wetenschap op een eenvoudige, maar interessante en kritische manier te vertalen voor haar lezers. Barbara schrijft onder andere over ecologie & klimaat.

Marianne Zwagerman

Schrijver, columnist (BNR) en opiniemaker (De Ochtend, BNR en WNL). Haar specialisaties zijn innovatie, de (publieke) omroep, kranten, journalistiek, internet en sociale media. Ook laat zij zich uit over het klimaat: als klimaatoptimist plaatst zij kritische kanttekeningen bij het klimaatbeleid.

Manu Busschots

Socioloog en als trainer en coach al 10 jaar praktisch psycholoog. Hij is de oprichter van KlimaatGesprekken (de Nederlandse tak van Carbon Conversations). De missie van KlimaatGesprekken is om met behulp van praktische klimaatpsychologie mensen te verbinden en boosheid, bezorgdheid of negeren om te zetten in klimaatvriendelijke actie.

De moderator begint met te benadrukken dat het vanavond niet gaat over de vraag of klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt. Het gaat alleen over hoe de media over klimaatverandering berichten. Daarna vermeldt hij dat in het akkoord van Parijs is afgesproken de temperatuurstijging op aarde met 1,5 tot 2 graden te beperken omdat de planeet anders geteisterd zal worden door zeespiegelstijging en extreme droogtes.

Daarna is het woord aan Ellen de Lange, redacteur duurzaamheid van “One World”.

Ellen de Lange

Zij vertelt dat ze met eigen ogen de verwoestingen van orkanen (zoals op de Philippijnen) heeft gezien en hoe de lokale vissersbevolking is gedupeerd. Ook noemt ze orkaan Irma. Hoewel er geen bewijs is dat orkanen het gevolg zijn van klimaatverandering is er wel consensus onder wetenschappers dat de groteske CO2 uitstoot door de menselijke productie zal leiden tot zeespiegelstijging, droogtes, hitte en vluchtelingenstromen. Serieuze journalistiek moet berichten over de mislukte oogsten in Ethiopië en hoe wij een CO2-vrije energievoorziening kunnen opbouwen. Geen oplossing mag bij voorbaat worden afgeschreven.

Barbara Debusschere

Na de film (“Inconvenient truth”) van Al Gore was er meer aandacht voor het klimaat dan nu. Teveel schrijven over klimaatverandering is niet goed. Het is een zoektocht hoe hierover te berichten omdat het geen heftige gebeurtenissen zijn zoals een terroristische aanslag. Misschien moet de term “klimaatverandering” worden vervangen door “klimaatontwrichting”.

Bart Verheggen

Er is een robuuste wetenschappelijke kennis over het klimaat. Hij ergert zich aan onwetenschappelijke publicaties en bepleit een meer educatieve berichtgeving over het klimaat. Nieuwsfeiten moeten een wetenschappelijke basis krijgen. Sceptische meningen zijn in de media oververtegenwoordigd. Journalisten zijn dol op rebelse geluiden. De media moeten feiten geven en geen meningen,

Marianne Zwagerman

Innovatie is haar eigenlijke vak. Constateert dat de media over klimaat en energietransitie veel foutief berichten. Er is een te eenzijdige aandacht. Sceptische standpunten zijn moeilijk op de kaart te zetten. Doet de oproep aan journalisten om niet alles voor waar aan te nemen wat milieuorganisaties, regeringen of de V.N. beweren. Als voorbeeld van foute berichtgeving wordt de oorlog in Syrië genoemd die ten onrechte aan klimaatverandering is toegeschreven. De discussie is nu verengd tot CO2. Overbevolking en overconsumptie spelen ook een rol. Verder moet de lezer geen schuldgevoel worden aangepraat.

httpv://youtu.be/Y2JlCetCzng

Reactie uit publiek

De media falen om de ernst van de situatie te tonen. Zij moeten oproepen tot actie. Nu komen we niet verder….

Manu Busschots

Verbaast zich dat wij al 30 jaar weten op een eindige planeet te leven maar ons gedrag daar niet op aanpassen. Hij houdt “huiskamergesprekken” op basis van feiten (in navolging van het Engelse Carbon Conversations) over CO2 en heeft zich verdiept in klimaatpsychologie. Feiten leiden niet tot gedragsverandering. Dat ondersteunt hij met een cartoon waarop de Titanic met de achtersteven omhoog uit de golven steekt. Op het achterdek merken de reizigers op dat er niets aan de hand is want het wateroppervlak zit immers nog ver beneden hen. Toon de mensen het complete plaatje is zijn raad. En biedt daarna een handelingsperspectief.

Hierna is het woord aan gastspreekster Bernice Notenboom (zie ook hier).

Het gaat over het succes van haar film over de Noordpool.

Zie voor een videoregistratie van de bijeenkomst hier.