Een bijdrage van Ap Cloosterman.

Het tijdschrift Nature (558, 219-222) publiceerde op 13 juni 2018 het artikel ‘Mass Balance of the Antarctic Ice Sheet from 1992 to 2017’.

De Nederlandse pers volgde onmiddellijk met grote krantenkoppen op de voorpagina’s: Help, de zuidpool smelt! (AD) – Het ijs op Antarctica smelt steeds sneller (NRC) – IJs op Zuidpool smelt alarmerend snel (RTL-nieuws) – Snelheid waarmee de ijskap van Antarctica smelt is drastisch toegenomen (de Volkskrant).

“De laatste jaren smelt het Zuidpoolijs drie keer zo snel als in de twintig jaar ervoor. Dat komt doordat de gletsjers bij de landing in zee sneller smelten in warmer zeewater. Het smelten gebeurt op West-Antarctica, Oost-Antarctica is vooralsnog stabiel. Rond het jaar 2005 laten de satellietmetingen een enorme versnelling zien van het afsmelten van de ijskap”, zegt Michiel van den Broeke, een van de onderzoeksleiders. “Het ijsverlies op Antarctica liep na 2005 in tien jaar op van 73 miljard ton tot 219 miljard ton per jaar. Dat het komt door klimaatverandering kunnen we op basis van deze metingen niet hard maken. Er zijn bijvoorbeeld nog veel te weinig metingen van de temperatuur van de zee rond Antarctica.”

Geen eenduidig en zeker geen onbekend nieuws, want in het KNMI-rapport, “IPCC 5e Assessment Report”, werd al in oktober 2014 het volgende vermeld:

Het gemiddelde tempo van massaverlies door de ijskap van Antarctica is waarschijnlijk toegenomen van 30 [-37 tot 97] Gton/jaar in de periode 1992-2001 tot 147 [72 tot 221] Gton/jaar in de periode 2002-2011. Dit verlies is zeer waarschijnlijk hoofdzakelijk afkomstig van het noordelijk deel van het Antarctisch Schiereiland en de Amundsen Zee sector van West Antarctica.

Je kunt hieruit afleiden dat er al vanaf 2001 tot 2011 sprake was van een factor 3 qua afsmelt en wel met dezelfde hoeveelheden als nu in Nature van 2018 worden gemeld.

Het afbreken van de ijsschots op Antarctica betreft de ijsplaat Larsen C. De afgebroken ijsschots heeft een oppervlak van 5800 km² met een lengte van 175 km en een oplopende breedte tot 50 km. De afmetingen komen overeen met het oppervlak van Noord-Brabant.


De onderzoekers zijn van mening dat de scheur en vervolgens het afbreken van de plaat is ontstaan door de warmte van het water aan de onderkant van de ijsplaat waardoor er afsmelt van het ijs heeft plaats gevonden.

Ik heb wat moeite met deze verklaring en heb daar een controversiële mening over, die ik u graag voorleg voor commentaar.

Allereerst drijft de uitstekende punt van het ijs op water en dus is er sprake van een opwaartse druk en is er geen reden tot afbreken van dit uitsteeksel. Het afsmelten en dus dunner worden van deze punt kan ik mij moeilijk voorstellen gezien de volgende temperatuur gegevens.

Allereerst het water van de Weddell Sea, waarmee Larsen C in aanraking is geweest:
Weddell Sea (Antarctica)

 

Tijd Prognose Temp. Neerslag Wind
15: 00-18: 00 Bewolkt. -17 ° 0 mm Zachte bries, 4 m/ s van oost
18: 00-00: 00 Bewolkt. -18 ° 0 mm Zachte bries, 5 m/ s van oostnoordoost
Vandaag, maandag 18/06/2018

Verder uit deze bron:

The Weddell Sea has a big impact on the local climate. The area typically has strong surface winds, and this carries strong winds into the mountains and lower latitudes. These winds also have an impact on the South Atlantic Ocean because they tend to push ice into this area. The Antarctic Bottom Water of the Weddell Sea usually ranges from -0,8 to 0 degrees Celsius (31.8 to 32 degrees Fahrenheit), but surface temperatures are generally below freezing.

En vervolgens de temperatuur op de Larsen ijsplaat: ‘Larsen Ice Shelf (Wheather Online)’ 13-15 juni 2018.

Noch het omringende zeewater, noch de luchttemperatuur geven aanleiding tot welke afsmelt dan ook!

Als je de scheur goed bekijkt dan zie dat de rand aan de zeekant hoger ligt dan de rand aan de landzijde en dat zou betekenen (te vergelijken met een wip) dat het ijs aan de zeekant zwaarder is. Zie hier.

Ik heb een video opname gevolgd van het “afbreken” van een andere ijsschots. Zie hier: ‘Large Iceberg Breaking near Ilulissat’.

Wat opvalt is dat er geen sprake is van een val. Wat je ziet is dat de ijsschots plotseling wegdrijft van het op land liggende gedeelte. Na enige tijd zie je dat de ijsberg voorover helt en kantelt in de richting van de zee. Dat betekent dus dat het naar zee gerichte gedeelte zwaarder is geweest dan het achterliggende gedeelte. De naar beneden gerichte grote druk is dan de oorzaak geweest voor het afbreken van de ijsplaat. Je kunt dit vergelijken met het afbreken van een stuk chocoladereep.

De heersende temperaturen rondom Larsen zijn eerder aanleiding tot aangroei van ijs aan de onderkant van de in zee liggende punt, waardoor deze dus alsmaar zwaarder wordt.

Als deze redenering juist is, dan heeft het afbreken van de ijsplaat niets van doen met een eventuele klimaatverandering.

Er zijn ook gletsjers die door afbrokkelen van het ijs aan hun einde komen. Hierbij zie je het ijs op verschillende plaatsen, vergelijkbaar met een lawine, naar beneden vallen. Een sneeuwlawine kan ontstaan door een schokgolf, bijv. onweer.

De inwendige structuur van de ijsschots wordt dan zichtbaar en dan blijkt dat het zeker geen homogene ijsmassa is maar doorkliefd is met gaten en spleten waardoor de eenmaal begonnen afbrokkeling doorzet.

Hier is er geen sprake van dat het ijs afbrokkelt door het aan de onderkant afsmelten van ijs. Zie hier: ‘Extreme Glacier Calving, Hubbard Glacier, Alaska’.

De neerwaartse druk van de gletsjer speelt natuurlijk in beide situaties wel een rol.

Ik heb de wijsheid niet in pacht maar wilde dit toch even kwijt en ben zeer benieuwd naar uw reacties.