Een gastbijdrage van leonardo da gioiella.

Er is een soort club hier in mijn Italiaanse commune ter verheffing van het één en ander. Daar heeft een geïmporteerde Greenpeace–activiste – ècht helemaal vanuit Engeland naar Italië overgevlogen om hier Greenpeace te helpen opzetten – een lezing mogen houden over klimaatverandering (door de mens veroorzaakt!).

Die lezing hield ze een dag nadat er een verschrikkelijke regenbui was gevallen, waardoor een tunnel onder het spoor was volgelopen. (Dat is gevaarlijk, want in Rome is niet zolang geleden een vrouw omgekomen die met haar auto zo’n tunneltje inreed.) De club was onmiddellijk bekeerd, zoals Paulus z’n hand niet hoefde om te draaien om in Thessalonica een clubje tot zijn geloof te bekeren.

Ik hoop daar tegenwicht te kunnen bieden, door te vertellen dat je er ook anders naar kunt kijken. Ik ken wat mensen van die club, dus ik heb een voet tussen de deur. Maar ik ben nog lang niet binnen. Mijn verhaal zal er ongeveer als volgt uitzien. Het zal jullie niet vreemd voorkomen, althans niet hen die zo nu en dan mijn ‘postings’ en commentaren hebben gevolgd. Maar het zet de boel op een rijtje.

***

Jullie hebben enige tijd geleden een inleiding aangehoord over klimaatverandering van een actievoerster van Greenpeace. Het mag geen verwondering wekken dat zij erg bang is voor klimaatverandering, en dat zij de mens als schuldige ziet.

Daarmee behoort zij tot de klimaatalarmisten. Deze mensen luiden de alarmklok over een aantal menselijke activiteiten, die ons aan de rand van de afgrond zouden brengen, zo niet tot de verdoemenis van veel zaken die ons lief zijn.

De maatregelen die ze willen nemen, dienen ook door mensen te worden uitgevoerd. Daarover heeft Sir W. Hamilton ooit iets zeer behartenswaardigs gezegd.

They have floundered on from blunder to blunder.

Het is dus denkbaar dat wij, als mensheid, hebben geblunderd gedurende ons voortbestaan, op onze weg naar beschaving en vooruitgang. Dat betekent dat het ook denkbaar is dat we gaan blunderen als we maatregelen willen nemen om die zogenaamde blunders ongedaan te maken.

Wat is wijsheid?

Die wijsheid heb ik niet in pacht, maar ik wil toch een waarschuwend tegengeluid laten horen. Er zijn er meer die dat doen: de zogenoemde klimaatsceptici. En daarmee zijn we midden in de klimaat’oorlog’ beland. Je hebt alarmisten, en je hebt sceptici. De alarmisten denken dat het klimaat naar de sodemieterij gaat en dat dat onze eigen schuld is. De sceptici ontkennen – vandaar dat zij vaak ontkenners worden genoemd – het alarmerende van de ogenschijnlijke verandering van weersomstandigheden – iets vaker een ondergelopen spoortunneltje – van wat de alarmisten klimatologische verandering noemen.

Er zijn diverse alarmisten: redelijke en dogmatische, die voor afvalligen de brandstapel willen. Ik heb ze niet geanalyseerd, maar Charles Moore, een journalist, heeft ze wat mij betreft goed geportretteerd.

The origins of warmism lie in a cocktail of ideas which includes anti-industrial nature worship, post-colonial guilt, a post-Enlightenment belief in scientists as a new priesthood of the truth, a revulsion against the widespread increase in wealth and a belief in world government – protest movements which involve dressing up and disappearing into woods and a dislike of the human race [stating:] the world has cancer and the cancer is man.

Er zijn ook sceptici van divers pluimage, die bonte verzameling van hen die daarvan niet willen weten, of daarover gematigder denkbeelden hebben, of wel vinden dat de mens niet goed omgaat met de aarde, maar andere mechanismes zien, of geen vragen hebben, maar de maatregelen en de arrogantie waarmee die als oplossingen worden aangeduid krankjorum vinden … en ik vergeet vast nog wel een categorie

Ik ben geen echte scepticus, ik ben ook geen ontkenner. Er is één klimaatverandering die we hebben waargenomen: de gemiddelde wereldwijde temperatuur is de laatste decennia iets gestegen. Verder wordt er veel gepraat over hete zomers, zware regenbuien, orkanen, winters zonder sneeuw … en ook wel over ondergelopen spoortunneltjes … ofwel – zoals we vroeger van de Fransen zeiden: men praat graag over het weer. Maar het is praat, en nogal vaak prietpraat.

Voor zover ik scepticus ben, is dat slechts op drie punten:

  • de opvatting dat de mensheid kennis en inzicht heeft in de klimatologische ontwikkelingen,
  • de opvatting dat de mens in staat is om de aarde zodanig te manipuleren, dat de aarde de controle over zichzelf verliest,
  • de opvatting dat de mensheid weet wat ze moet doen om die in gang gezette klimatologische veranderingen terug te draaien.

Ik ben daar niet alleen sceptisch over, ik noem dat hoogmoed.

Mankind has floundered on from blunder to blunder

Nogmaals, wat is wijsheid? Wel, laten we kijken waar de opvatting vandaan komt dat de mens de aarde verontrustend aan het opwarmen is.

Dat is a) op basis van – gereconstrueerde – metingen. Daarbij is vastgesteld dat de gemiddelde wereldwijde temperatuur ietsje is gestegen, en de laatste 170 jaar meer is gestegen dan in voorgaande tijden. Ik zeg: gereconstrueerd. Ten eerste hebben we geen directe mondiale metingen van meer dan zo’n 170 jaar. Die metingen zijn, naar de inzichten van de klimatologische gemeenschap, aangepast. De oudere ‘metingen’ waarmee we vergelijken zijn geen directe metingen, maar proxies, die zijn afgeleid uit ijsboringen, boomstammen, sedimenten e.d.

Het rare is dat wie de temperatuurgrafieken uit het verleden bekijkt, alleen maar fluctuaties of oscillaties ziet. Dus of de huidige fluctuatie verontrustend is, of als één van de vele natuurlijke veranderingen moet worden gezien – wie het weet mag het zeggen. Er zijn er die zeggen het te weten, maar die zeggen niet allemaal hetzelfde.

Daarnaast is b) vastgesteld dat CO2 een broeikasgas is. Dat betekent dat het warmte vasthoudt en doorgeeft. Dat wil zeggen, in een gesloten systeem in een laboratorium. Nu lijkt het dat de mens verantwoordelijk is voor vermeerdering van CO2 in de atmosfeer. Dat gaat dan om een toename van 2 moleculen per jaar op 1 miljoen, en dat bovendien in een niet–gesloten systeem. En daarmee zou de mens de aarde, als een keteltje water op het gas hebben gezet. Daarover heerst verschil van mening.

De meeste klimatologen ‘geloven’ – let wel: hier is werkelijk sprake van geloof – dat er een regelrechte relatie is tussen temperatuur en CO2. Maar niet alle wetenschappers denken daar zo over. Onder de ongelovigen bevinden zich ook prominente klimatologen.

Er zijn ook CO2–deskundigen. Onder hen is het wetenschappelijk vermoeden van JA en het wetenschappelijk vermoeden van NEE wat meer gespreid.

Dan zijn er mensen die geen klimatoloog zijn, maar wel vrolijk meehuppelen met de muziek van het alarmisme. Die willen van deze discussie, van het ontbreken van werkelijk weten, niet horen. Wanneer iemand zijn stem verheft, en daar een vraag over wil stellen, wordt ie neergesabeld, met de opdracht: ga bijlezen, jij ongelovig mensenkind! Maar het rare is, dan ga ik lezen, en nergens vind ik aangetoond dat het waar is wat hierboven staat. Noch het verontrustende van de opwarming wordt helder verwoord, noch de rol van CO2 wordt ondubbelzinnig vastgesteld.

Ik ben niet competent om te arbitreren in deze zaak. Wat mij wel bevreemdt, is de manier waarop de alarmisten proberen de discussie dood te slaan. Alleen al de agressie die daarbij vrijkomt maakte van mij een anti–alarmist. Waarom die agressie tevoorschijn komt is mij volstrekt onduidelijk.

Wat mij anti–alarmist maakt zijn de volgende overwegingen.

  • Wij weten niet alles, en over wat we weten is nogal eens meningsverschil,
  • met dat beperkte weten gaan we een nieuwe richting inslaan,
  • het inslaan van die richting moet uitgevoerd worden door de overheid.

Wat er beweerd wordt over het klimaat (een ongunstige verandering) ‘weten’ we van modellen die op modellen gestapeld worden. Een model is nuttig als onderzoeksinstrument, mits in dat model de wetten zijn vastgelegd waarnaar de te onderzoeken werkelijkheid zich gedraagt. Maar er bestaan geen klimaatwetten. We hebben wel ideeën, we hebben ook een paar aanwijzingen en we hebben proxies. (Zie hier.) Dat lijken veel proxies, maar dat is relatief, zo niet misleidend. Want wat is veel, als je het over het ganse aardoppervlak hebt en vergelijkingen wilt trekken met vroegere klimaten, en niet met 2000 jaar * 365 dagen genoegen kunt nemen.

Die modellen worden state of the art genoemd. En er is nu zelfs een model gesignaleerd, dat neuraal heet – het zou werken zoals de neurale netwerken in onze kop. Nemen jullie me niet kwalijk, toen moest ik echt lachen. Dus we onderzoeken materie waarvan we de bewegingswetten niet kennen met middelen waarvan we niet eens weten waar we over praten.

Er zijn er die daarbij praten over kans. De uitkomsten van die modellen zijn vergelijkbaar, en daar waar die uitkomsten op elkaar lijken wordt er een kansuitspraak gedaan: extremely likely. Dat is natuurlijk geen kansberekening.

De consensus wordt geroemd in die kringen – dat betekent dat de inhoud van die modellen bepaald wordt door zaken waar men het heel erg over eens is. Het enige dat extremely likely is, is dat die uitkomsten van die modellen op elkaar lijken.

Maar goed, we marcheren een nieuwe richting uit. Weten we dan wat we doen, onder leiding van dezelfde soort mens waarmee we de industriële revolutie zijn begonnen, onder leiding van dezelfde soort mens die ons in de oorlog begeleidde met betere wapens dan ze aan de andere kant van de oorlog hadden.

Ik houd het niet voor onmogelijk dat de temperatuur weer omlaag gaat als we de CO2–uitstoot verminderen. Maar is er eigenlijk iemand die dat met zekerheid kan zeggen?

Wat gaan al die velden met zonnepanelen en al die parken met windmolens betekenen voor het milieu? En hoe ontwrichtend kan het zijn voor een samenleving om kolencentrales te sluiten, en op te houden met gasgebruik?

Natuurlijk, lokaal werkt het. En ik weet ook heel zeker, dat als we gaan marcheren, dat die transitie er komt – d.w.z. als iedereen meedoet. Maar met welke maatschappelijke gevolgen? Ik geloof niet dat daar goed over is nagedacht.

En opnieuw, de agressie die vrijkomt als ik die vragen stel, het niet beargumenteerde vertrouwen dat van mij gevraagd wordt – gaat u maar rustig slapen – doet mij de angst om het hart slaan.

En daar komt de grote uitvoerder van deze plannen om de hoek: de overheid. De Volkskrant nam vorige week twee soorten overheid onder de loep – de loep van de Volkskrant wel te verstaan.

In Italië was een brug ingestort. De overheid van vandaag – een hele speciale – wist niets beters te doen dan de overheden van gisteren te beschuldigen, en mensen die namens haar verantwoordelijk zijn voor de infrastructuur.

In Sheffield wil de gemeentelijke overheid 17.000 bomen kappen, omdat sommige stoepranden en hier en daar een stoeptegel opgelicht wordt. Ja, U leest het goed: 17.000 voor het merendeel gezonde bomen. Het publiek is stomverbaasd, en is nu aan het protesteren geslagen.

Eén overheid werd niet genoemd door de Volkskrant en wordt in dit verband nooit ter verantwoording geroepen door deze alarmistische krant. In Nederland is de overheid bezig om van de energiehuishouding een rotzooitje te maken.

Ik ben anti-alarmist, en ik heb daar goede redenen voor. Dus wat mij betreft beantwoord ik de vier relevante vragen als volgt.

Is er klimaatverandering? Ja, die is er. Die is er altijd geweest, en zal er altijd zijn. Maar, je kunt het niet zien, en het laat zich vooralsnog niet in experimenten en observaties vangen. En het heeft niets te maken met ondergelopen spoortunneltjes.

Is er sprake van wereldwijde opwarming? Dat hangt er vanaf wat je bedoelt te vragen en welk waardeoordeel je erbij zet. Maar voor hen die mij schrik aan willen jagen, heb ik een duidelijk antwoord: NEE! Ja, er is sprake van temperatuurfluctuaties. Die zijn er ook altijd geweest en zullen er altijd blijven. Maar niemand die mij kan vertellen of dat dan ontwrichtend is – of dat andere systeeminvloeden daarop hun invloed zullen doen gelden in de nabije of verre toekomst.

Wordt klimaatverandering door de mens veroorzaakt? Dat is een regelrechte hoax. Er zijn modellen die vol zitten met regeltjes die dat vertellen. Of die regeltjes allemaal juist zijn is voor mij geen interessante vraag. Wat belangrijk is: iedere regelrechte observatie ontbreekt.

De laatste vraag is een vraag die niemand zich stelt – maar het is eigenlijk dé vraag. Is klimaatbeheersing door de mens een goede zaak? Kunnen we de wetenschap, die gelijkelijk veel goeds en veel kwaads over ons heeft aangericht, daarin haar gang laten gaan? Het antwoord is: dat gaat een ramp worden. En waarom gaat dat een ramp worden? Wel, dat is hele simpele logica. Alles wat door wetenschap van gisteren is bedacht wordt door wetenschap van morgen bestempeld als niet goed nagedacht, te weinig inzicht in de gevolgen.

Is dat laatste antwoord een kwestie van boerenverstand? Ik begon met

They have floundered on from blunder to blunder.

Die uitspraak is van de Schot Sir William Hamilton, wetenschappelijk gesproken een veelvraat, maar vooral filosoof. Ik citeer het graag om het strompelen van overheden te kenschetsen. Maar de oorsprong is een andere.

Hamilton was ook een anti, zoals ik anti–alarmist ben. Hamilton verwierp frenologie als een

… amalgamation of primitive neuroanatomy with moral philosophy.

Dat verleidde hem tot de zelftypering:

I have undertaken to assassinate phrenology.

leonardo da gioiella.

De hierboven geciteerde uitspraak komt uit zijn ‘Remarks on [the] Morton tables‘, zeg maar zoiets als Mann’s hockeystick, maar dan voor frenologie.

Met een beetje goeie wil mag ik zeggen:

I’m undertaking to assassinate climatology, an amalgamation of primitive meteorology with moral philosophy.

Wel, het zou grootspraak zijn. Maar, eerlijk is eerlijk, ik droom er wel eens van.