Een van de hardnekkigste sprookjes rond hernieuwbare energie is dat deze goed zou zijn voor de werkgelegenheid. Vooral de milieubeweging schermt vaak met dit argument.

Het doet mij altijd denken aan het verhaal dat ik als jonge student economie in de jaren zestig te horen kreeg als afschrikwekkend voorbeeld van wat men vooral niet diende te doen bij het scheppen van werkgelegenheid. Dat verhaal ging als volgt. De ochtendploeg werd ’s morgen het strand opgestuurd om kuilen te graven en de middagploeg gooide die ’s middags weer dicht. Dat was natuurlijk goed voor het scheppen van banen en zand, maar niet van welvaart.

Ook de parabel van de gebroken ruiten van de Franse econoom Fréderique Bastiat is in dit verband relevant.

In meer moderne analyses wordt gewezen op het verdringingseffect van ‘groene’ gesubsidieerde banen, die weinig aan onze welvaart toevoegen, maar hoge investeringskosten vergen, en die ten koste gaan van nuttige ongesubsidieerde banen, die minder investeringen vergen, maar toch meer welvaart opleveren. Zie hier.

Bij gesubsidieerde werkgelegenheid bestaat bovendien altijd het gevaar dat als de politieke wind draait, de subsidiestekker uit het stopcontact wordt gehaald. Ondernemers dienen daarmee rekening te houden. Maar dat blijkt niet altijd gemakkelijk te zijn.

Een recent voorbeeld van waar het dramatisch mis gaat, is de Duitse windenergiebranche, waar thans massaontslagen vallen.

Onder de titel, ‘Die deutsche Windbranche steht vor einer schweren Krise’ schreef Kathrin Witsch in het Duitse ‘Handelsblatt’:

De prijsdaling van windenergie leidt tot massaontslagen. Enercon schrapt meer banen. De stemming in de branche heeft een dieptepunt bereikt.

Eens was de Energiewende een bron van optimisme – nu dreigt de Duitse windmarkt te imploderen. Keer op keer kondigen bekende bedrijven massaontslagen aan. Alleen al op woensdag meldde de industriegigant Enercon het schrappen van 275 banen. In het gehele land zullen in totaal 835 banen verloren gaan bij het Auricher concern.

Dat is een reactie op de veranderingen in de Duitse markt. Vanwege een gebrek aan bestellingen op de binnenlandse markt, is het nodig de bestaande contracten met toeleveranciers te verminderen. Het internationale bedrijf wil zich nu “structureel op internationale markten richten”.

Wat strategisch gezien de juiste beslissing is, is nadelig voor de binnenlandse industrie. De crisis begon met een dramatische prijsdaling van windenergie. Verlaging van de kosten van de Energiewende werd politiek wenselijk geacht. Maar deze treft nu de eigen producenten: in plaats van een vaste vergoeding gedurende 20 jaar, wint nu degene met het laagste bod. Het aanbestedingsproces verhoogt de prijsdruk, terwijl investeerders wegens politieke onzekerheden een afwachtende houding aannemen.

“Ik ben erg bezorgd over de ontwikkelingen in de Duitse windindustrie”, zegt Philipp Vohrer, Managing Director van het Agentschap voor Hernieuwbare Energie (AEE). Het doel van de regering was eigenlijk om de uitbreiding te versnellen. In plaats daarvan wordt deze nu vertraagd. De cijfers spreken voor zich: in het afgelopen jaar is 5300 megawatt (MW) toegevoegd, dit jaar slechts 3500 MW en in het komende jaar slechts 1500 MW. …

Vanwege de afname van opdrachten hebben steeds meer toeleveranciers de laatste anderhalf jaar honderden werknemers moeten ontslaan. In het afgelopen jaar zijn alleen al in Hamburg 1.000 banen verloren gegaan. In heel Noord-Duitsland komen daar nog 1000 banen bij. Landelijk verwacht het Duitse Windenergieverbond (BWE) nu een getal van vijf cijfers voor 2017. …

Lees verder hier.

Maar dit zijn Duitse toestanden. Die houden halt bij de grens. Of toch niet?