Het zeeijs aan de kust van Antarctica is elk jaar bijna volledig verdwenen.

Een bijdrage van Hugo Matthijssen.

In de media wordt regelmatig aandacht aan Antarctica geschonken. Vaak horen we dat klimaatwetenschappers waarschuwen voor de smelt van het landijs aan de kust. Als gevolg daarvan zou de zeespiegel bij ons snel kunnen gaan stijgen.

Ik zou ik niets liever doen dan daar in de zomerperiode eens te gaan kijken. Omdat dat fysiek gezien niet mogelijk is, ben ik wat op internet gaan zoeken en bedacht me dat ik via Google Maps mijn huis en zelfs mijn parasol in de tuin perfect kan zien. Ik vroeg mij af of de versnelde smelt, die volgens de klimaatwetenschappers aan de westkust van Antarctica plaatsvindt, ook op Google Maps zichtbaar zou zijn.

Dus ‘Antarctica’ intikken en even scrollen. En zie een pracht beeld van een deel van de kustlijn!

Ook het zuiden van Zuid Amerika en Australië zijn goed zichtbaar. Bedenk daarbij wel dat dit een kaartprojectie is en Antarctica midden in de oceaan ligt op de zuidpool zodat deze kaart van de kust een deel van een cirkel is.

Iets rechts van het midden zie je een inham met drijfijs liggen. dat is de plaats waar de Pine Island-gletsjer de oceaan bereikt. Het is een zeer grote gletsjer aan de rand van het water, midden in het vulkanische gebied.

Als ik naar dit beeld kijk, uitgaande van de alarmerende boodschap van klimaatwetenschappers, dan vallen mij twee zaken op.

1e Alle zeeijs aan deze kust is niet dunner geworden maar volledig gesmolten en

2e De monding van de Pine Island-gletsjer is aan de kust goed zichtbaar

Hoe komt het dat de media en alle klimaatwetenschappers dit niet hebben opgemerkt. Vrijwel alle zeeijs is weg en als je het beeld uitvergroot, wordt aan de kust een rotsachtige kustlijn zichtbaar. Dat zou toch wereldnieuws moeten zijn? In de winterperiode was er nog zoveel zeeijs dat de omvang daarvan zo groot was als Afrika.

Eens kijken wat NASA daarover te vertellen heeft. Zie het artikel: NASA The Wide View of a Shrinking Glacier: Retreat at Pine Island.’

Hierin wordt een animatie getoond van het smelten van de Pine Island-gletsjer over de periode van 2000 tot 2019. Die is om van te schrikken. Zie hier.

Elk jaar een stukje meer smelt. En nu is het kennelijk zover. De gletsjer is in zee gevallen en aan de kust is het ijs versneld gaan smelten.

Die conclusie zou je in beginsel kunnen trekken. Het probleem is alleen dat de hoeveelheid energie om al dit zeeijs inclusief het einde van de gletsjer bijna volledig in enkele maanden te laten smelten veel groter is dan er door opwarming van de aarde als gevolg van klimaatwijziging kan worden toegevoerd in dit gebied.

Ik heb op 29 november een artikel geschreven waaruit blijkt dat:

1e Het gebied van Antarctica thermisch vrijwel volledig is geïsoleerd warmte van buitenaf kan via het zeewater en de lucht het gebied niet bereiken.

2e En er is iets vreemds aan de gang is. Het oppervlak van het zeeijs neemt in de winter elk jaar toe tot de omvang van Afrika en neemt in de zomer bijna volledig af. (Zie ook het beeld van Google Maps) Dat betekent dat er een oorzaak moet zijn voor de versnelde smelt in de zomer en de enorme aangroei in de winter. Het is een jaarlijkse cyclus, net als eb en vloed, maar dan een keer per jaar in de winter aangroei en in de zomer smelt van zeeijs.

Zie ook de satellietbeelden in mijn vorige artikel.

Nu nog even terug naar het filmpje van NASA.

De beelden waaruit de film van NASA over de Pine Island-gletsjer is samengesteld, hebben betrekking op meerdere jaren en zijn gemaakt in verschillende maanden van het jaar.

Ook NASA is goed op de hoogte van het feit dat in de winter het zeeijs volledig aangroeit en aan het eind van de zomer, op een paar stukken na, verdwenen is. Zie de beelden in mijn artikel. Er sprake is van een zeer versnelde smelt van vrijwel alle zeeijs in de zomer en aan het begin van de winter, als de zon onder is, weer een sterk versnelde aangroei.

Er moet in de zomer in korte tijd veel warmte worden toegevoerd en in de winter weer worden afgevoerd, in een gebied dat thermisch gezien vrijwel volledig is geïsoleerd.

De smelt

Als eerste kijken we naar de versnelde smelt, waarbij in korte tijd de totale massa van zeeijs is verdwenen. Dat kan niet in zo’n korte tijd door het zeewater. Daar moet een andere oorzaak voor zijn.

Deze versnelde smelt kan alleen in gang gezet worden door vulkanisme. Onder het gebied is er sprake van vulkanische activiteit die onder de Pine Island-gletsjer actief genoemd kan worden.

Dit schrijft de Volkskrant:

West-Antarctica hoort vanaf nu bij de grootste vulkaangebieden op aarde. Een team van Schotse aardwetenschappers heeft er onder het ijs 91 nieuwe vulkanen ontdekt, waarmee het totaal in één klap op 138 komt te staan.

Op 27 juni 2018 schreef Caroline Kraaivanger het volgende.

Onderzoekers ontdekten de actieve vulkanische warmtebron onder de Pine Island-gletsjer min of meer per ongeluk, zo legt onderzoeker Brice Loose uit. “We probeerden de rol die de oceaan speelt in het smelten van de ijsplaat beter te begrijpen. Ik bemonsterde het water, op zoek naar vijf verschillende edelgassen, waaronder helium en xenon. Ik gebruik die edelgassen om zowel de smelt van het ijs als het warmtetransport te monitoren. Helium-3, een gas dat wijst op vulkanisme, was één van de gassen die we zo aantroffen. We waren niet op zoek naar vulkanisme, we gebruikten deze gassen om andere effecten te monitoren. Toen we voor het eerst hoge concentraties helium-3 zagen, dachten we dan ook dat de data niet klopten.” Maar de gegevens kloppen wel, zo schrijven Loose en collega’s in het blad Nature Communication.

Zie ook hier.

Dat onder de West-Antarctische ijskap – waar de Pine Island-gletsjer deel van uitmaakt – een enorm vulkanisch systeem ligt, is al langer bekend. Maar er was tot voor kort geen enkele aanwijzing dat het systeem actief is. Het onderzoek van Loose en collega’s brengt daar verandering in. Helium-3 is namelijk een isotoop dat vrijwel alleen in de aardmantel voorkomt. “Wanneer je helium-3 vindt, is het alsof je een vingerafdruk van vulkanisme vindt,” stelt Loose. “Wij ontdekten dat het relatief overvloedig voorkomt in het zeewater rond de tong van de Pine Island-gletsjer.”

Dit wordt bevestigd in onderstaand beeld uit het rapport: ‘A new volcanic province: an inventory of subglacial volcanoes in West Antarctica.’

Hierboven kun je goed zien dat in het gebied van west Antarctica veel vulkanische activiteit plaatsvindt. Ook is een concentratie aan de kust zichtbaar waar de Pine Island-gletsjer de oceaan in stroomt. Deze vulkanische activiteit onder Antarctica kan dan ook de versnelde smelt aan de kust verklaren. Maar deze is niet de enige oorzaak. (Zie ook mijn eerdere artikel.)

In het begin van de lente neemt de windsnelheid wat af en wordt er minder koudere lucht aangevoerd, waardoor de warmte van het vulkanisme onder de gletsjers aan de kust voldoende is om de smelt te starten.

Als de zon vervolgens boven de horizon uitkomt, wordt zonlicht schuin op het continent ingestraald de hellingen zijn bedekt met ijs en neerslag die vrijwel ieder jaar valt. Dat betekent dat het zonlicht direct vanaf de helling weer wordt terug gestraald naar de ruimte. Alleen aan de kust niet. Daar zie je rotsen vrijkomen door de vulkanische activiteit en die rotsen gaan opwarmen door de zon. Het zeeijs komt los van de kust het zeewateren en de zon krijgt de kans om daar het kustgebied op te warmen. En in enkele maanden is het zeeijs volledig verdwenen. We hebben een open zee aan de kust met in het gebied vulkanische activiteit.

Om nu dit versneld te laten bevriezen moet er heel veel zeer koude lucht aangevoerd worden ook om de invloed van het vulkanisme te kunnen onderdrukken en ook dat is goed verklaarbaar.

De aangroei

Boven op de ijsvlakte van Antarctica zijn temperaturen van onder de min 90 graden gemeten. In de winter valt de zeer koude wind met snelheden tot wel 320 km per uur van de hellingen af en stroomt uit over de zee. Dat is de start van de Polar Cell waar de ijskoude wind de Westerlies bereikt en in het lagedrukgebied op die plaats een menging plaatsvindt. De lucht stijgt daar omhoog en door de draaiing van de aarde ontstaat daar een circulerende straalstroom. In de buurt van de tropopauze splitst de stijgende lucht en stroom een deel langs de bovenkant van de Polar Cell tot boven Antarctica.

Deze snelstromende lucht, met als brongebied de noordpool boven de ijsmassa waar de lucht kouder is dan min 90 graden, zorgt boven de oceaan voor een zeer sterk aangroeien van het zeeijs. Er wordt zoveel warmte afgevoerd dat zelfs de invloed van de vulkanische activiteit even onderdrukt wordt.

Kijken we naar de film van NASA over de Pine Island-gletsjer dan zie je dat er in de rechterbovenhoek data zichtbaar is waarop de verschillende beelden gemaakt zijn. Daaruit blijkt dat de beelden op verschillende maanden van de zomerperiode zijn gemaakt. Neem je vervolgens beelden uit verschillende jaren, dan lijkt het net of er elk jaar geleidelijk aan meer sprake is van smelt. Dat wordt overgenomen in vrijwel alle media

Aan het eind van de winter is er op de satellietbeelden geen grens meer te vinden tussen het eind van de gletsjer en het zeeijs.

Hugo Matthijssen.

Aan het eind van de zomer, als de zon achter de horizon zakt voor de komende 6 maanden, neemt de snelheid van de koude luchtstroom zeer snel toe en groeit het zeeijs weer aan. Op het beeld aan het eind van de winter is de grens tussen zee– en landijs goed zichtbaar.

En uit de film blijkt dat er nog een proces zichtbaar is. Door de snelle bevriezing van het oceaanwater wordt onder het groeiende ijs een mengsel gevormd van zeer koud, vrij zout water dat in grote hoeveelheden wegstroomt in de troggen onderin de oceaan.

De conclusie is dat we door de film van NASA op het verkeerde been worden gezet. Ook zij weten op basis van hun waarnemingen dat het zeeijs sterk aangroeit in de winter en snel is gesmolten in de zomer. En als we kijken naar de kaart met daarop het vulkanisme dan is daar een concentratie van vulkanische activiteit zichtbaar.