Foto Shutterstock.

Van een onzer correspondenten.

Het zijn natuurlijk maar de jongste peilingen, maar de trend is onmiskenbaar: dit kabinet krijgt het vertrouwen van de kiezer niet terug. Verlies 31 zetels. Met de komende provinciale statenverkiezingen in zicht, volgend jaar maart, lijkt een machtsverschuiving gaande die steeds diepere sporen trekt. Want zo’n ‘dodelijke’ uitslag vertaalt zich ook direct in een majeure machtswisseling in de Eerste Kamer. Zo bewerkstelligt dit kabinet na ruim een jaar al haar eigen ondergang, mocht de virtuele werkelijkheid van nu garanties geven voor de toekomst.

Alles komt, als je het als rampspoed wil zien, ook bij elkaar. In de eerste plaats: Rutte is op. Hij mag dan allerlei energie bij zichzelf ontwaren op de fiets met de appel, hij zit al lang in de verkeerde film. De groeiende maatschappelijke weerstand op cruciale dossiers zoals stikstof, klimaat, woningbouw, het toeslagenschandaal: op veler gezellig beginnende barbecue wordt uiteindelijk deze treurige opsomming gemaakt. Je hoort de mistroostigheid over de Hollandse heggen heen.

Maar er is nog een waaier van andere oorzaken die het maakt dat dit kabinet zeer waarschijnlijk de rit niet afmaakt. Zo is de coalitie is in zekere zin tweede-hands: politici en partijen uit het vorige kabinet maken er weer deel van uit, waardoor de kans op fricties toeneemt en zaken stagneren. Het politieke verleden met al zijn groot en klein bier speelt door in het heden, ondanks toegezegde nieuwe ‘bestuurscultuur’. Tel daarbij de onrust in de regeringspartijen zoals bij VVD en CDA, naarstig zoekend naar stevige grond onder de voeten: waar is aansprekend nieuw leiderschap en beklonken politieke koers? Het is er allemaal niet meer.

Op de achtergrond sluimert ook een diepere institutionele crisis, waarbij het publieke vertrouwen in overheidsinstellingen dalende is. Het gaat, naast een algemene terugval in het politieke vertrouwen zelf, om instituten als het PBL, KNMI, RIVM en in het kielzog daarvan NOS en NPO die – ieder zijn rol – een vertrouwen zeggen te vertegenwoordigen.

Het kenmerk daarvan lijkt evenwel dat zij in een hoogopgeleide samenleving als de onze – waar deze instituten nota bene uit zijn voortgekomen – niet het vermogen bezitten om serieus met inhoudelijke kritiek uit die maatschappij om te gaan. De solitaire hoogopgeleide Nederlander achter zijn pc doet echt niet onder voor een KNMI-medewerker in een gebouw met een kantine, zo blijkt telkens weer. Wiskundig student Jippe Hoogveen en zijn vader publiceerden een wetenschappelijk artikel over C02. Zie hier.

De door Rutte III zo gepropageerde maatschappelijke ‘intelligentie’ van ons volk is ver te zoeken. Tegenspraak en hoor-wederhoor is inmiddels uit den boze. Het door D’66 monddood maken van een deskundige op het terrein van stikstof spreekt boekdelen. De eenzijdige klimaatberichtgeving van de NOS evenzeer.

In een dynamische samenleving als de onze is er een tegenbeweging gaande, die je pas ziet als je het door hebt. Niet alleen op het politiek links-rechts spectrum is er een verschuiving, ook buiten-universitair zijn er zijn er nieuwe initiatieven op het gebied van klimaat, zoals Clintel. Maar vooral ook zijn er de nieuwe media, zoals BLCBX-tv, Weltschmerz, Ongehoord Nederland en De Andere Krant die een pluriformer werkelijkheid laten zien, dwars tegen de politiek correctheid van de oude verhoudingen en gedachten in.

De twee eenmansfacties van Omtzigt en BBB lijken electoraal de nieuwe oppositie te gaan uitmaken, als uiting van de tegenbeweging. Op de foto’s die worden gedeeld bij hun werkbezoeken zien we blije, opgeluchte burgers en boeren. Bij Rutte is er elke keer weer de woede en verdriet. Hij heeft niets te bieden dan de ondergang van vele agrarische bedrijven. De peilingen laten zien dat mensen dat niet meer pikken.

En misschien is dat nog maar een begin.

***