Door Jan van Friesland.

Na een ontspoorde e-mailwisseling met een geleerde van de Rijksuniversiteit Groningen (zie hier) kreeg ik ook met bolleboos Prof.dr. Henk de Regt van de Radboud Universiteit aan de stok. Het ging over hetzelfde onderwerp: of een universiteit wel of niet het beginsel van wetenschappelijke twijfel moet toelaten, ook waar het over oorzaken van klimaatverandering betreft. Ik had de correspondentie maar achterwege gelaten, maar omdat de hooggeleerde zelf de publiciteit zoekt, hier dan maar de e-mails. Telefoongesprek is er niet geweest.

Op NWO.nl lezen we:

‘Hij vertelt dat hij onlangs werd gebeld door een klimaat-scepticus die zijn mening vroeg over de uitspraak van de TU Delft dat er geen twijfel over mogelijk is dat de mens klimaatverandering veroorzaakt. De Regt: ‘Hij zei: ‘Hoe kan dat nou? Er is toch altijd twijfel mogelijk?’ Daar was ik het op zich wel mee eens, maar ik wilde me niet voor het karretje van de klimaatsceptici laten spannen. Wetenschap is altijd onzeker en wetenschappers hebben nooit de absolute waarheid in pacht. Maar dat principe kun je ook misbruiken door twijfel te zaaien. Ik had geen zin om me te laten misbruiken als spreekbuis voor hun standpunt.’

De Regt verwijst naar wetenschappers die succesvol zijn ingezet door onder meer de tabaksindustrie, farmaceutische industrie en olie-industrie om – door bepaalde standpunten te verdedigen – desinformatie te verspreiden. In feite zijn ze lobbyisten, al vraagt De Regt zich af of ze zelf met die kwalificatie instemmen.

‘Misschien zijn er wetenschappers met een vals bewustzijn die dat zelf niet inzien.’ Bron hier.

De eerdere email-discussie was als volgt:

Geachte heer de Regt,

Ik ben journalist en werk voor Climategate,nl, een veelbekeken platform over energie en klimaat.

Recentelijk hebben wij veel aandacht besteed aan de benoeming tot eredoctor aan de TU Delft van Eurocommissaris Frans Timmermans.

Dat laat ik buiten beschouwing, maar ik zou graag uw visie willen hebben op onderstaand statement van de TUD (Missiestatement), en dan met name over de formulering ‘daar is geen twijfel over mogelijk.’

Hier de tekst van de TUD:

‘De door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen verandert onze leefomgeving, omdat deze gassen invloed hebben op het wereldwijde klimaat; daar is geen twijfel over mogelijk. TU Delft zet al haar innovatieve vermogens in voor het bevorderen van de wereldwijde transitie naar niet-fossiele energie en de aanpassing van de leefomgeving aan de gevolgen van de opwarming van de aarde.’

– Kan dit het uitgangspunt zijn van een universiteit?

– Wat zijn de gevolgen voor de wetenschap als men dit uitgangspunt handhaaft?

– Hoe kan een universiteit tot zo’n uitgangspunt komen, los van de vraag hoe je tegen klimaatverandering aankijkt?

In afwachting van uw antwoord,

Jan van Friesland

Climategate.nl

***

Geachte heer Van Friesland,

Allereerst excuses voor de late reactie. Ik was erg druk de afgelopen weken.

De formulering die de TUD gebruikt is inderdaad wat ongelukkig. Waar in de tekst op gedoeld wordt – neem ik aan – is het feit dat er in de klimaatwetenschap consensus bestaat over het verband tussen de door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen en de klimaatverandering. (Zie bv. hier.)

Dit blijkt ook uit het laatste IPCC rapport, waarin staat dat dit verband ondubbelzinnig vastgesteld is (zie hier).

Absolute zekerheid is in de empirische wetenschap niet te bereiken, zoals Karl Popper al opmerkte. Maar wetenschap is ook een sociaal proces, en het bereiken van consensus in de wetenschappelijke gemeenschap is een belangrijk resultaat. Het geheel van wetenschappelijke kennis op enig moment (de ‘wetenschappelijke feiten’) bestaat uit beweringen die op dat moment algemeen geaccepteerd zijn in de wetenschappelijke gemeenschap.

Een kritische houding is goed en is onderdeel van de wetenschappelijke methode (zei Popper ook). Maar het zaaien van twijfel over algemeen geaccepteerde kennis kan ook misbruikt worden om de resultaten van wetenschap te ondermijnen. Duidelijke voorbeelden daarvan (o.a. m.b.t. klimaatwetenschap) worden uitgebreid beschreven in het boek ‘Merchants of Doubt’ van Naomi Oreskes en Eric Conway. Het laatste hoofdstuk van dit boek beschrijft in heldere termen hoe wetenschap in de praktijk werkt en waarom het streven naar absolute zekerheid misplaatst is (want onmogelijk te bereiken). Daarvan moet echter geen misbruik gemaakt worden door bewust twijfel te zaaien over goed gefundeerde wetenschappelijke resultaten, zeker niet als deze zulke enorme consequenties hebben voor de toekomst van onze aarde.
Mijn indruk (na het bekijken van de website Climategate.nl) is dat uw agenda naadloos past in de door Oreskes en Conway geschetste strategie van klimaatontkenners. Ik wil daar uitdrukkelijk afstand van nemen.

Met vriendelijke groet,

Henk W. de Regt

***

Geachte heer de Regt,

U beledigt mij door mij in de hoek te plaatsen van klimaatontkenners en daarmee haalt u niet mij naar beneden, maar u zelf.

Ik bevind mij namelijk in zeer goed gezelschap, als deze zo nodig klimaatontkenners moeten heten. Nogal wat wetenschappers, bijvoorbeeld Princeton hoogleraar William Happer bestrijdt de consensus over de invloedrijke rol van CO2, zoals ook anderen. U zit gewoon niet in de materie en doet aan wikipediësme, de slechtste bron voor de wetenschap ooit. Hier zijn links waar u wat van kunt opsteken: het gaat over natuurkundig onderzoek!

Zie hier, hier en hier.

Inmiddels heeft de TU Delft het missiestatement veranderd en het niet twijfel geschrapt. U zou ook eens wat meer moeten twijfelen.

Jan van Friesland

***

Geachte heer van Friesland,

Het is eerder zo dat u mij beledigt met deze reactie. Maar goed, wat mij betreft is de discussie hiermee gesloten.

Met groet,

Henk de Regt

***

Geachte heer de Regt,

Ik beschouw het als een grote eer geen discussie meer met u te hebben. Ik stelde u gewoon nette vragen als journalist en u hebt niet het fatsoen mij in mijn waarde te laten door, zonder enige feitelijke grond, mij verdacht te maken. Dat u het woord klimaatontkenner gebruikt – en die discussie dacht ik dat deze voorbij was – roept het ontkennen van de Holocaust op.

Dat is het frame waarmee u werkt, misschien niet eens uit kwade wil, maar uit luie onachtzaamheid. U schrijft: ‘bewust twijfel te zaaien over goed gefundeerde wetenschappelijke resultaten.’ Er is heel veel discussie over de waarde van de IPCC-rapporten, ook door Nobelprijswinaars en prominente natuurkundigen zoals William van Wijngaarden.

Jan van Friesland.

Netto: u weet niets van klimaatverandering en kent het debat helemaal niet. Einstein kreeg het zwaar te verduren met zijn nieuwe inzichten, er was zelfs een publicatie ‘Hundert autoren gegen Einstein’ Zaaide hij twijfel? Ja en dat was maar goed ook. ‘The science is not settled.’ Nog altijd roept zijn werk nieuwe vragen op. Mogelijk zal ik de correspondentie nog gebruiken in een artikel voor Climategate.nl: de website waar veel hoogleraren aan verbonden zijn, ook leden van de KNAW en zelfs IPCC-reviewers. Maar de aard van uw reactie is eigenlijk beneden het niveau van Climategate.nl

Jan van Friesland

***

Gelukkig worden de artikelen van Climategate.nl gearchiveerd door de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Deze is zeker het bewaren waard.

***