Rob Jetten. Schermafbeelding.

Aan: Minister R.A.A. Jetten

Den Haag, 30 maart, 2023

Geachte minister Jetten,

U heeft een moedig besluit genomen: Op de Noordzee komt een groot windpark dat wordt voorzien van een fabriek om waterstof te maken met behulp van de geproduceerde windstroom. De waterstof gaat vervolgens vervoerd worden naar de gebruikers in de vorm van ammoniak. Dit alles is bedoeld als inspanning om al vóór 2030 Nederland ‘klimaat neutraal’ te maken en daarmee de wereld te redden.

Dit klinkt allemaal heel ambitieus en daadkrachtig, maar is uw moedige besluit ook een verstandig besluit? Voordat u zoveel belastinggeld gaat uitgeven, weet u eigenlijk wel hoeveel u daadwerkelijk gaat bijdragen aan het redden van de wereld? Eist uw ministeriële verantwoordelijkheid niet om eerst duidelijk te krijgen of de baten van uw project wel opwegen tegen de immense kosten?

Van fundamenteel belang daarbij is de Energy Return on Energy Investment (EROI) analyse. Wij hebben daar in het verleden al vele malen op gewezen. Hoeveel energie is er nodig om een bepaalde hoeveelheid bruikbare energie op te wekken? Om onze levensstandaard te handhaven moet een toekomstig energiesysteem minstens zevenmaal zoveel bruikbare energie kunnen leveren als nodig is om deze energie op te wekken.

Minder dan zeven betekent meer armoede. Waarom laat u deze fundamentele EROI-analyse niet zien aan de financiers van uw project, zijnde de burgers van Nederland?

Volgens onze berekeningen voldoet uw hybride systeem van windmolens plus waterstof plus ammoniak bij lange na niet aan die voorwaarde. Basiskennis uit de natuurkunde vertelt ons luid en duidelijk dat daarvoor de fundamentele verliezen in uw systeem véél te groot zijn.

Net als uw andere energieprojecten, zal ook dit nieuwe project leiden tot een verdere verarming van ons land (laat uw ambtenaren ook een ROI-berekening maken!). Nog zorgelijker, met dit project zijn er ook nog griezelige veiligheidsrisico’s.

Een kleine herinnering. In 2010 betaalde de staat een vergoeding van €48 miljoen aan DSM, omdat de overheid een einde eiste aan ammoniak-treinen tussen Geleen en IJmuiden. Vorige week legde u uit dat uw plannen voor meer waterstofenergie inhouden dat straks niet nul – zoals toen beoogd – maar honderden treinen met ammoniak door het land gaan rijden. Met alle respect minister Jetten, waar bent u mee bezig?

Nog even terug naar uw ambitie om de wereld te redden. De CO2-emissie van Nederland is minder dan 0.4% van de totale wereldemissie. Als wij vanaf vandaag helemaal geen CO2 meer zouden uitstoten, dan zou dat binnen 3 maanden teniet worden gedaan door de toename van de wereldemissie.

Overigens, wist u dat ondanks die toenemende wereldemissie van CO2 de gemiddelde wereldtemperatuur al jaren daalt? Nogmaals minister, waar bent u mee bezig?

Fred Udo.

Als u – ondanks alle nieuwe feiten – een verdere afname van de Nederlandse CO2-emissie toch nog zo belangrijk blijft vinden, waarom wil u dan enerzijds met de grootste spoed het uiterst risicovolle en onveilige ammoniakproject realiseren en heeft u anderzijds geen enkele haast bij de bouw van zero-emissie kerncentrales? De uiterst betrouwbare en veilige kerncentrale in Borssele levert al 50 jaar betaalbare en schone energie (zowel elektriciteit als restwarmte).

Sinds Borssele is de technologie om betaalbare en veilige kerncentrales te bouwen aanzienlijk verbeterd. Als we het écht willen is de bouwtijd nu korter dan 10 jaar, dus waar is het wachten op?

Tot slot minister Jetten, wij hebben het al vele malen voorgesteld maar hierbij nogmaals. Laten we als de bliksem een open debat met energiedeskundigen voeren, met als doel de burgers het verschil te laten zien tussen uw windmolen-waterstof-ammoniakprogramma en het alternatieve programma van moderne kerncentrales in termen van baten, kosten en veiligheid.

Guus Berkhout.

Uw reactie tegemoetziend,

Hoogachtend

Fred Udo,

Emeritus-hoogleraar Hoge Energie Fysica, VU Brussel

Guus Berkhout

Emeritus-hoogleraar Geofysica, TU Delft

Lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)

President Climate Intelligence Foundation (Clintel)

***

P.S. Minister Jetten, ik zie zojuist dat u recent leden van de Wetenschappelijke Klimaatraad hebt benoemd. Mijn grote zorg is dat u hier dezelfde fout maakt als eerder bij de eenzijdige samenstelling van de Klimaattafels.

De Klimaatraad bestaat voornamelijk uit sociale, economische en bestuurlijke academici, maar ik mis wetenschappers die inhoudelijke kennis van zaken hebben over de IPCC klimaatmodellen – waar uw beleid op is gebaseerd –  en die ook de zwakke punten in die modellen grondig bestudeerd hebben. Voor de tweede maal een gemiste kans, des te meer omdat deze wetenschappers wel degelijk in Nederland aanwezig zijn.

Ik verzoek u daarom om uw Klimaatraad alsnog aan te vullen met wetenschappers die vanuit de fysica hun kennis over het complexe klimaatsysteem kunnen inbrengen.

***