Foto: Shutterstock.

Door Malpaso.

Wij moeten ‘vergroenen om het klimaat te redden’. Niemand lijkt echter in de gaten te hebben wat dat gaat betekenen tot in de kleinste details van zijn leven. Ik zal hier niet ingaan op het wel of niet nodig zijn van die maatregelen, ik wil ingaan op wat deze energietransitie voor mensen gaat betekenen.

‘Proletariaat’ stamt van de Romeinse ‘prōlēs’: mensen die niets anders hadden dan hun eigen kinderen; de klasse van bezitlozen, zonder vermogen, zonder grote inkomsten; die ver onder de patriciërs stonden, die de bestuurlijke macht hadden én de welvaart. U denkt misschien dat u een aardige baan heeft, een mooi inkomen, spaargeld, misschien een huis en dat ú daar niet bij hoort, ú bent ook een soort patriciër, tenminste zo ziet u zichzelf ergens wel graag.

Dát gaat voor u veranderen, dat gaat snel voor u veranderen. Veranderingen zijn er natuurlijk steeds en altijd ging dat geleidelijk. Zo’n vaart zal dat dus niet lopen, denkt u. Als we willen zien welke vaart dat wél loopt, moeten we naar de oosterburen kijken. Een land met een regering waar ‘Groenen’ het beleid bepalen … én het dagelijks leven van steeds meer mensen. Dát is wat ook ú gaat overkomen als u lekker blijft slapen.

De Duitse groene patriciërs willen nu, om ‘het klimaat te redden’, de installatie van olie- en gasverwarming voor woningen verbieden, al in 2024. Dit betekent dat mensen elektrische warmtepompen en alles daaromheen moeten gaan aanschaffen, die veel duurder zijn dan eerdere ketels. Afgezien van de hoge kosten die daardoor ontstaan voor mensen, zijn er ook vragen over de haalbaarheid van het overschakelen van immense aantallen huishoudens op warmtepompen. Het elektriciteitsnet van Duitsland is afgelopen jaar al onder druk komen te staan; men vreest nu dat de toename van het elektriciteitsverbruik door warmtepompen en opladers voor elektrische auto’s de Duitse energie-infrastructuur zou kunnen destabiliseren. Om overbelasting te voorkomen, zijn er daarom plannen om autoriteiten op afstand controle te geven over warmtepompen en opladers van elk huishouden, zodat zij kunnen rantsoeneren indien nodig. Deze maatregel zou de regering de macht geven of burgers al dan niet hun auto’s kunnen opladen en hun huizen kunnen verwarmen. Voorstanders van de energie omschakeling zullen dat, op het eerste oog, niet zo’n probleem vinden: een versnelling van de ‘vergroening’, geweldig toch!

Wat betekent dit in de praktijk?

Wonen

De voorbije winter kregen wij al een voorproefje. We hoorden een woord: energiearmoede. Mensen met zo’n hoge energierekening dat ze deze vaak maar met moeite kunnen betalen, of helemaal niet. Steeds meer mensen hebben zo moeite om financieel rond te komen. In maart 2023 was dat opgelopen tot 60% van de huishoudens, terwijl dat enkele jaren daarvoor nog op de helft daarvan lag. Daarbovenop kwamen EU-patriciërs onlangs met het bericht dat er een CObelasting op álle energie komt, terwijl er sinds 2013 al allerlei heffingen en toeslagen zijn die nú al ongeveer de helft van ieders energierekening uitmaken, of meer.

Wonen is onbetaalbaar aan het worden. Naast marktwerking is een belangrijke reden dat de woningen steeds duurder worden door de opeenhoping van alle energie- en verduurzamings-maatregelen. Die worden doorberekend in woningprijzen, maar ook in huurprijzen, ook van sociale huurwoningen. Een manier om hoge energieprijzen te drukken, is verduurzamen, wordt mensen dan voorgehouden. Ja in theorie, want volgens officiële cijfers is een op de drie huishoudens niet in staat om zijn woning te verduurzamen.

Maar even terug naar die Duitse maatregel: het in 2024 verbieden van de installatie van olie- en gasverwarmingen, óns voorland. Mensen die hun verwarmingsketel moeten vervangen, kunnen die dan niet meer krijgen, ze mogen niet meer verkocht worden. Wil men het in de winter net zo warm in huis krijgen als met fossiel, dan zijn veel varianten warmtepompen waardeloos. Als men het ook bij vorst warm wil houden, dan moet men een geothermische warmtepomp nemen, met grondboringen voor leidingen en de santenkraam. Maar dan moet u uw woning ook goed isoleren, zo’n systeem krijgt het huis bij echte kou anders niet warm. Mensen met genoeg spaargeld of die al langer een huis hebben met een redelijke overwaarde kunnen dat gebruiken om een verduurzaming te financieren. Is uw hypotheek echter niet veel lager dan de marktwaarde van uw huis, dan is dat niet mogelijk. Voor alle (relatieve) starters op de woningmarkt is dat het geval, of u moet een flink bovenmodaal inkomen hebben.

Dan moet men dus óf tienduizenden euro’s spaargeld hebben of geld gaan lenen. Er zijn toch subsidieregelingen voor, niets aan de hand, toch? Een lening van € 30.000,-, wat men heel conservatief schattend kwijt is voor zo’n ‘woningverbouwing’, kost nu op zijn best al € 350 p.m. aan aflossing. Men krijgt dan nog subsidie, maar alleen als men zelf de rest ophoest. Banken kijken of u die lening kunt afbetalen. Mensen die te weinig verdienen of al veel lasten hebben, krijgen die uiteraard niet… en dus ook die subsidie niet. De subsidieregelingen zijn dus vooral voor mensen die zo’n lening kunnen afbetalen, veel spaargeld hebben of de overwaarde van hun hypotheek kunnen opnemen. Mensen die niet bij die groepen horen, kunnen dat vergeten. Dat wordt in een koud huis wonen, wat ze misschien één winter volhouden. Daarna wordt het verkocht, een huis zonder verwarming, op zijn best matig geïsoleerd en met de huidige hypotheektarieven en dalende huizenprijzen, dat zal veel opleveren… Alleen als u dat huis 30 jaar geleden gekocht heeft houdt u er geld aan over, maar dan heeft u ook genoeg overwaarde en had de verduurzaming ook kunnen betalen.

Werken

Iedere dag moeten miljóenen mensen naar hun werk en weer naar huis. In de tijd van de Covid-beperkingen was goed te zien dat ‘thuiswerken’ níet werkte en dat, ondanks alle berichtgeving in de media, de meeste beroepen helemaal niet thuis kunnen worden gedaan, omdat mensen hun werk moeten dóen in plaats van erover te vergaderen, te praten of het ‘aan te sturen’. Al die mensen op de werkvloer in ál die productiebedrijven en bedrijfjes, in de zorg, de logistiek, de bouw, de schoonmaaksector, openbaar vervoer, horeca en ga maar door. De massa van de werkende bevolking móet náár zijn werk om het te kunnen doen.

De gemiddelde Nederlander is nu een half uur onderweg om op zijn werk te komen, en een half uur om weer thuis te komen. Behalve mensen die in een stedelijke regio wonen én werken, kunnen die hun werkplek vrijwel alleen met een auto bereiken. Als men in het centrum van een stad woont en in het centrum van een andere stad werkt kan men snel met de trein. Als u woont én werkt in de stad is het openbaar vervoer snel en frequent. De overheid heeft al heel lang gestimuleerd dat bedrijfsterreinen naar randen van woongebieden werden verplaatst. Als men daar níet redelijk dichtbij woont, kan men, áls er al geregeld openbaar vervoer is, die werkplek vaak maar moeizaam of niet bereiken. Daarbij komt dat wonen in stedelijke gebieden júist voor mensen in uitvoerende beroepen die naar hun werkplek móeten vaak onbetaalbaar is geworden en die mensen gaan wonen in minder dure, minder stedelijke gebieden en naar hun werk pendelen. Het elektrisch rijden zal onbetaalbaar worden voor die meerderheid van mensen in wat men tijdens Covid nog heel terecht ‘essentiële beroepen’ noemde.

Nederland heeft 9 miljoen personenauto’s. Zelfs bij onze grote automobielorganisatie begint het door te dringen dat voor ongeveer de helft van die automobilisten elektrisch rijden onbetaalbaar gaat worden. Goedkopere nieuwe elektrische auto’s (EV’s) zijn erg klein en hebben een kleine accu. Van één nieuw model zegt de fabrikant dat men er 230 km. mee kan rijden, de praktijk is 195 km., als het koud is minder. Nieuwe EV’s met een grotere actieradius beginnen bij € 30.000, maar zijn meestal nóg duurder. Is er bij brandstofauto’s de optie om een goede tweedehands te kopen voor weinig geld, die ook nog eens járen rijdt, bij EV’s is dat anders. Tweedehands EV’s hebben een range van 200 km., bij koud weer nog minder, omdat ze een verouderde batterij hebben. Onder de € 15.000,- een goede tweedehands EV kopen: vergeet het maar. En dan is er kans dat een paar jaar later de batterij vervangen moet worden, kosten € 10.000. Een lening voor een goede tweedehands EV-auto, af te lossen in 8 jaar, kost nu € 345 p.m. En dan had u al die aflossing van € 350 voor het verduurzamen van uw woning weet u nog?

Het groene patriciërs-prijskaartje voor al deze ‘verduurzaming’ is minstens € 700,- éxtra per maand, áls u dat kunt betalen. En dan komt er nog een overheid die op afstand de controle gaat nemen over het opladen van al die elektrische auto’s en elektrische warmtepompen; om ervoor te zorgen dat het elektriciteitsnet bij pieken niet instort wegens overbelasting.

Een dagelijks praktijkvoorbeeldje

Stel u heeft het gered! U heeft de omschakeling op verwarming met warmtepomp rond gekregen, u heeft de elektrische auto. Het was een rib uit uw lijf óf u betaalt u maandelijks blauw aan aflossing, maar nu bent u een voorbeeldige klimaat-vergroener!

En dan is het een koude, bewolkte winterdag en is er weer eens een grote piekbelasting van het stroomnet. De overheid gaat preventief het opladen van ál die elektrische auto’s afschakelen. Openbare laadpalen, maar ook huishoudens die meer dan een bepaalde hoeveelheid stroom gebruiken bijgehouden door uw digitale meter, worden automatisch van het net gehaald. Als dat ’s ochtends is, kunt u, samen met véle véle anderen, uw werk niet bereiken, het halve land ligt stil, niets is bereikbaar en bedrijven maken verliezen, net als de week ervoor toen dat ook al was. Is dat ’s middags, dan kunnen dezelfde aantallen niet meer naar huis. Het openbaar vervoer kan die stortvloed aan reizigers niet aan, veel personeel ervan is ook niet aanwezig, want die konden hun werk niet bereiken. Slimmeriken die denken in een hotelletje te overnachten, hebben geen plek, want er waren er wel meer die dat dachten, en ook daar kon veel personeel het werk niet bereiken. Degenen die nog thuis zijn gekomen, merken dat ook de warmtepomp het niet doet en het huis ijskoud is. Opwarmen onder een warme douche gaat niet, het water is koud. Iets warms eten: de elektrische kookplaten en magnetron doen het ook niet.

Maar we hebben nu eenmaal ‘noodzakelijke comfort beperkingen’ nodig voor het hogere doel, zeggen de klimaat-patriciërs u. Anders stort het stroomnet in, het is overmacht, we kunnen niet anders. En het is ook niet iedere dag, het is maar een keer per week, of iets vaker, of zo…

***

Bron hier.

***