Peruaanse boer verliest grote klimaatzaak tegen RWE in Duitsland

Van een onzer correspondenten.

Een veelbesproken klimaatzaak is uitgelopen op een domper voor de Peruaanse boer die het proces begon. De boer had de Duitse energiereus RWE aangeklaagd om gecompenseerd te worden voor klimaatmaatregelen die hij en zijn dorp in de Andes moeten treffen om overstromingsrisico’s door een smeltende gletsjer het hoofd te bieden.

Boer Saul Luciano Lliuya stelde dat RWE moet opdraaien voor een deel van de 3,5 miljoen dollar die hij nodig zegt te hebben. Hij redeneerde als volgt: wetenschappelijk is vastgesteld dat RWE goed is voor 0,5 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen sinds de industriële revolutie. Die uitstoot leidt tot klimaatverandering en daarom zou het bedrijf 0,5 procent van de kosten moeten betalen. Dat is zo’n 17.500 euro.

Een lagere rechter verklaarde hem eerder niet ontvankelijk, maar in 2017 werd het hoger beroep toch doorgezet. Het advocatenteam van de boer hoopte dat het hof hem op zijn minst deels in het gelijk zou stellen, maar het hof in de Duitse plaats Hamm heeft zijn claim afgewezen en zet nu een streep door de zaak. Hoger beroep is niet mogelijk.

NOS: ‘David tegen Goliat’

Voor het hoger beroep tegen het grote energiebedrijf was de afgelopen jaren ook veel media-aandacht. Het was een verhaal over een Peruaanse David tegen de Duitse Goliat. Onder klimaatjuristen was de hoop dat de Peruaan een juridische aardverschuiving zou veroorzaken. Als een westerse grote uitstoter als RWE op deze manier verantwoordelijk zou worden gesteld voor klimaatschade, zou dat de deur openzetten voor tal van rechtszaken tegen vergelijkbare bedrijven. Het proces werd daarom wereldwijd met grote interesse gevolgd door de industrie en klimaatjuristen.

‘Vandaag hebben de bergen gewonnen.’

RWE hekelde de zaak van de boer en organisatie Germanwatch, die hem financieel en juridisch ondersteunt. Het energiebedrijf uit Essen waarschuwde dat de zaak kon leiden tot een situatie waarin iedere uitstoter van broeikasgassen verantwoordelijk kan worden gehouden voor klimaatschade, tot aan individuele autogebruikers aan toe.

Dat laatste bestrijdt de rechtbank: in tegenstelling tot de uitstoot van RWE is de uitstoot van individuele automobilisten zo klein dat je die niet verantwoordelijk kunt houden voor de gevolgen ervan. De reden dat het hof de claim van de Peruaan van tafel veegt is dat de kans dat zijn huis negatief wordt getroffen in de komende 30 jaar slechts op 1 procent wordt geschat. Zelfs dan zou er geen gevaar voor het huis zijn, denkt het hof.

Alarmistische NGO: Toch een overwinning

Hoewel de claim van de Peruaanse boer nu dus is afgewezen, zien hij en Germanwatch ook een overwinning in het oordeel. ‘Het oordeel van het hof, dat op het eerste gezicht een verlies lijkt, is eigenlijk een historisch oordeel dat gebruikt kan worden door mensen die hier wereldwijd door worden getroffen’, reageert de ngo.

Advocaat Roda Verheyen, die Lliuya bijstond, vliegt het verlies van haar cliënt nog optimistischer aan. ‘Voor het eerst in de geschiedenis heeft een Europees hof geoordeeld dat grote uitstoters verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor hun broeikasgassenuitstoot. Duits civiel recht is dus van toepassing op de klimaatcrisis.’

Eerder zei de klimaatbevlogen jurist in De Correspondent:

‘Wat mij motiveert, is dat ik denk dat ik gelijk heb’, zegt Verheyen als ik haar in februari bel. Ze is net haar poedel aan het uitlaten en klinkt opgewekt en zelfverzekerd. Haar zaak is ‘heel concreet’, vervolgt ze. ‘De keten van gebeurtenissen is heel duidelijk. Meer broeikasgassen betekenen meer opwarming en minder gletsjers. Het is echt geen raketwetenschap.’

De raadsvrouw zegt dankbaar te zijn voor de ernst waarmee het hof de zaak heeft behandeld. Ze zal zich met name verheugen omdat het hof wel degelijk heeft vastgesteld dat de grote afstand tussen Duitsland en Peru geen grond is voor afwijzing van dit soort zaken. Ook vond het hof dat RWE zich niet kon verschuilen achter Duitse leveringsverplichtingen. Die leverplicht maakt niet dat schade in Peru getolereerd mag worden, klonk het.

De boer zelf, die de behandeling thuis in Huaraz volgde, is ook positief.

‘Vandaag hebben de bergen gewonnen. Mijn zaak heeft het wereldwijde gesprek over rechtvaardigheid in het tijdperk van de klimaatcrisis verlegd’, zegt Lliuya. ‘De zaak ging nooit over mij, maar over de mensen die, net als wij in Huaraz, al leven met de gevolgen van een crisis die wij niet hebben veroorzaakt. Dit oordeel opent de deur voor anderen om hun gram te halen.’

***

Bronnen hier en hier.

***