Door Stefan Beutelsbacher en Axel Bojanowski.

De Europese Commissie sloot in het geheim een ​​alliantie met ngo’s om haar doelen te bereiken. In geheime contracten legde het agentschap vast hoe de activisten kolen- en kerncentrales moesten torpederen – en betaalde daar veel geld voor.

Op de avond van 7 december 2022 ondertekenden ambtenaren van de Europese Commissie in Brussel een contract waarvan niemand op de hoogte mocht zijn. Ze beloofden een milieuorganisatie genaamd ClientEarth € 350.000 aan financiering. In ruil daarvoor verwachtten ze echter ook iets terug.

De activisten zouden de uitfasering van kolencentrales in Duitsland bevorderen en samenwerken met “burgerbewegingen” en “klimaatkampen” – oftewel protestgroepen. Dit staat vermeld op pagina 77 van het document.

Slechts een paar maanden eerder, eind september, bezetten 40 anti-kolendemonstranten de elektriciteitscentrale Jänschwalde in Brandenburg. Ze ketenden zich vast aan rails en transportbanden, en de helft van de centrale moest offline worden gehaald. Het geheime contract toont nu aan: EU-ambtenaren steunden dergelijke acties blijkbaar – en wilden er meer van.

Het document is te zien op een computer in een kantoor in Brussel.

Medewerkers van een EU-instelling laten het aan WELT AM SONNTAG zien, ook al is dat feitelijk niet toegestaan. De pagina’s kunnen niet worden afgedrukt en er kan niet op termen worden gezocht. En elke 30 minuten verdwijnen ze en moeten ze opnieuw worden geladen. Dit – waarschijnlijk opzettelijk – maakt het lezen moeilijk.

De Commissie onder voorzitterschap van Ursula von der Leyen is de machtigste instantie in Brussel. Naar buiten toe predikt ze transparantie en democratie. Maar achter de schermen betalen ambtenaren al jaren niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) om lastercampagnes te voeren en rechtszaken aan te spannen tegen bedrijven, soms met geld van de Duitse belastingbetaler. Ze wilden het publiek en het Europees Parlement beïnvloeden – soms zelfs collega’s in hun eigen huis.

De Europese Commissie heeft onlangs € 15 miljoen aan jaarlijkse exploitatiesubsidies aan ngo’s verstrekt, waarvan sommige tot wel € 700.000 ontvingen.

In ruil daarvoor werd van hen verwacht dat ze zouden strijden tegen wat veel Brusselse ambtenaren als kwaadaardig beschouwen: fossiele brandstoffen, glyfosaat en het Mercosur-handelsverdrag met Zuid-Amerika. Gezamenlijke campagnes werden tot in de puntjes voorbereid. De activisten ontvingen ook financiering van stichtingen, vaak gesteund door Amerikaanse donoren.

Dit alles gebeurde in naam van de zogenaamde Green Deal. De Commissie wil Europa tegen 2050 omvormen tot ’s werelds eerste klimaatneutrale continent. Veel zaken moeten groener worden: energievoorziening, landbouw, industrie, transport en huisvesting. Hoewel het agentschap hiervoor milieuwetgeving kan ontwikkelen, hebben de EU-lidstaten en het Europees Parlement het laatste woord. Om hen te beïnvloeden, fluisteren Europarlementariërs al jaren dat de Commissie vertrouwt op “schaduwlobbying”.

Ngo’s doen over het algemeen waardevol werk: ze strijden voor schone oceanen en bedreigde diersoorten, houden de politiek en het bedrijfsleven in de gaten en rapporteren misstanden. Maar wanneer activisten een geheime alliantie vormen met Brusselse ambtenaren, wordt het lastig.

Dan kan de Europese Commissie haar doelen ineens afdwingen met geheime handlangers.

“De afkorting ngo mag geen vrijbrief zijn voor willekeurig en ongecontroleerd gebruik van belastinggeld”, zegt het invloedrijke CSU-Europarlementariër Monika Hohlmeier.

Ze signaleerde al vroeg onregelmatigheden en bracht een debat op gang.

“Momenteel is de transparantie in de besteding van gelden en de financiële bronnen van sommige ngo’s onvoldoende gewaarborgd”, aldus Hohlmeier.

ClientEarth heeft zich bijvoorbeeld in het contract met de Commissie ertoe verbonden actie te ondernemen tegen “bepaalde kolencentrales”. Ze zal officiële vergunningen voor emissies en watergebruik aanvechten. Het doel is om het “financiële en juridische risico voor het bezit en de exploitatie van de centrales” te vergroten. Steenkool is schadelijk en de verbranding ervan versnelt de opwarming van de aarde.

Toch lijkt het twijfelachtig wanneer een EU-agentschap en een ngo achter de rug van de Duitse regering om acties tegen fossiele brandstoffen plannen.

Een vergelijkbare situatie deed zich voor bij een Mercosur-tariefovereenkomst. Bondskanselier Friedrich Merz en het directoraat-generaal Handel van de Commissie zetten de zaak voort. Zij geloven dat de overeenkomst de Europese economie ten goede zal komen. Maar het directoraat-generaal Milieu had andere plannen. In 2022 huurde het de ngo Milieubescherming in om Mercosur te torpederen. De overeenkomst bepaalde het volgende als “resultaat op middellange termijn”:

“De Mercosur-overeenkomst zal in haar huidige vorm worden stopgezet.”

De ngo zou de “schadelijke gevolgen voor de mensenrechten en het milieu” aankaarten in ten minste “drie bijeenkomsten met EU-parlementariërs” en “twee bijeenkomsten met vertegenwoordigers van de Commissie”, waaronder van het “DG Handel”, de handelsafdeling. Europese ambtenaren wilden zo hun collega’s beïnvloeden met behulp van een ngo en met belastinggeld. Milieubescherming ontving 700.000 euro.

Dit alles heeft weinig te maken met onafhankelijke steun voor klimaatbescherming. In een rapport uit 2017 voor het Europees Parlement hekelde CDU-politicus Markus Pieper “ondoorzichtige netwerken” en riep hij de Commissie op te stoppen met het steunen van ngo’s die de “strategische handels- en veiligheidsdoelen” van de EU negeren. Hij werd vervolgens jarenlang geconfronteerd met felle aanvallen van activisten.

Ook toen bestonden er al contracten met ngo’s, “waarvan de inhoud ook de directe invloed op parlementsleden en ministeries omvatte”, vertelde Pieper aan WELT AM SONNTAG. Dit was in strijd met de scheiding der machten, omdat de Europese uitvoerende macht invloed uitoefende op de wetgevende macht, oftewel de wetgeving.

Stefan Beutelsbacher.

Veel ngo’s ontvingen financiering voor precies dit doel. De vereniging Bankwatch ontving € 422.000, en het Europees Milieubureau (EEB) en de Alliantie voor Gezondheid en Milieu (HEAL) ontvingen elk € 700.000. De Commissie specificeerde steeds precies wat er moest gebeuren om dit te bereiken.

HEAL moest bijvoorbeeld glyfosaat en PFAS bestrijden, persistente synthetische stoffen waarvan sommige giftig zijn. Als bewijs werden 50 tot 80 tweets en ontmoetingen met vier tot zes Europarlementariërs verwacht vóór de stemmingen over chemische regelgeving.

Groene politici verdedigen dit alles.

“Hoewel bedrijven in de technologie- of industriële sector miljoenen kunnen uitgeven aan politieke belangenbehartiging, laten de budgetten van ngo’s vaak geen ruimte voor een dergelijke aanwezigheid”, zegt Europarlementariër Daniel Freund. Het is daarom “absoluut terecht dat de Europese Commissie bepaalde organisaties financieel ondersteunt.”

Axel Bojanowski.

Het agentschap van Ursula von der Leven weigerde commentaar te geven en liet vragen onbeantwoord.

Zal het in de toekomst de controle op ngo’s verscherpen? Mogelijk. Eén ding is zeker: er zal nog steeds veel geld naar hen toestromen.

***

Bron Welt am Sonntag. 8 juni 2025.

***