Correspondent interviewt Guus Berkhout over komende verkiezingen

Professor Berkhout, u vindt dat het niet goed gaat met ons land. U vraagt al jaren om een systeemverandering in onze democratische rechtsstaat. Wat bedoelt u hiermee?

Vrijwel over het gehele politieke spectrum zijn kiezers het met elkaar eens dat ons land al decennialang te kampen heeft met hardnekkige problemen. Door slecht bestuur zijn veel van die problemen zelfs uitgegroeid tot een crisis. Om nu eindelijk tot oplossingen te komen waar het hele land van profiteert, moeten hoognodig knopen worden doorgehakt: “We moeten van bewindslieden met daadvrees naar bewindslieden met daadkracht.” En we moeten af van de tweedeling links-rechts. Immers, linkse partijen sluiten rechtse partijen uit en andersom. Het gevolg is dat door die polariserende tweedeling constructieve voorstellen volledig worden gefrustreerd. In het parlement zijn inhoudelijke discussies verleden tijd, met als resultaat dat verstand van zaken een zeldzame eigenschap in de politiek is geworden. Na de komende verkiezingen doorgaan met min of meer hetzelfde (doormodderen) is dus absoluut geen optie. Laten we er met z’n allen voor zorgen dat 2025 een doorbraak wordt, voor burgers en voor ondernemers. Dat hangt af van hoe er gestemd gaat worden op 29 oktober.

Het Masterplan in mijn recente boek (Berkhout, 2025) toont duidelijk aan dat de onzekere toestand van ons land een zogenaamde systeemverandering vereist. Daarin worden als eerste de tien grootste maatschappelijke problemen geadresseerd: “De uitdagingen van het nieuwe kabinet.” Die problemen moeten in samenhang worden opgelost, dat wil zeggen dat er een sterke feedback moet komen tussen beleid en uitvoering, en ook dat de oplossingen van alle bewindslieden elkaar moeten versterken. Weg dus met de verregaande verkokering en weg met het geruzie tussen bewindslieden.

Zo’n systeemaanpak gaat lukken als we het nieuwe regeringsprogramma gaan uitvoeren in een programmakabinet. Het programma van zo’n kabinet bestaat uit projecten, waarin de grote problemen in samenhang worden opgelost. In het bovengenoemde Masterplan wordt uitgebreid beschreven hóe die oplossingen eruit moeten zien en ook hóe die gefinancierd dienen te worden: “Plan van aanpak van het nieuwe kabinet.”

Voorts, voor de professionele uitvoering van dat plan zijn capabele bewindslieden nodig – ik noem ze projectministers – die onder leiding van een sterke minister-president de grote problemen met durf en met verstand van zaken aanpakken. Het land op die manier regeren is dus héél wat anders, dan een regeerakkoord maken door partijbelangen uit te wisselen en vervolgens een minister-president te benoemen die alleen maar als voorzitter van de ministerraad mag optreden. Het is voor mij een raadsel waarom men in de politiek zo amateuristisch bezig is!

Professor Berkhout, in uw meest recente publicatie van vorige maand, “De StemAssistent” kijkt u naar wat de 15 politieke partijen in Den Haag in de afgelopen jaren voor ons land hebben gedaan: “Hebben ze met hun beleid de tien grote problemen nog erger gemaakt of juist proberen op te lossen.” Vervolgens laat u kiezers aan de hand van die nuchtere feiten hun eigen beslissing nemen op welke partij te stemmen. Over elk van de tien beleidsterreinen volgt hieronder een pregnante, kritische vraag die ik aan u wil stellen:

1: De asielchaos wordt gezien als een van de grootste problemen waar we nu mee te maken hebben. Wat is uw advies aan het nieuwe kabinet hoe die ontwrichtende chaos met succes aan te pakken?

Asielbeleid hoort onderdeel te zijn van een breder immigratiebeleid en een breder immigratiebeleid hoort onderdeel te zijn van een nog breder beleid voor bevolkingsgroei, waarbij bevolkingsgroei wordt bepaald door de natuurlijke aanwas (geboorte minus sterfte) + het migratiesaldo (immigratie minus emigratie). Zo was in 2023 de natuurlijke aanwas – 6.000 en het migratiesaldo +137.000, resulterend in een bevolkingsgroei van + 132.000! Let op, het gaat hier over inwoners met de Nederlands nationaliteit. Bij dit getal horen dus niét de asielzoekers die (nog) geen verblijfsvergunning hebben en uiteraard ook niet de grote groep van illegalen. Als we 1990 vergelijken met 2025, dan bedroeg de bevolkingsgroei 3 miljoen zielen.

Dus als we streven naar een constante grootte van de bevolking, dan moet het migratiesaldo gelijk zijn aan de bevolkingskrimp. Daar zitten we nu dus heel ver vanaf. En als we streven naar een goedopgeleide bevolking met een grote gemeenschapszin, dan voldoen we daar nu dus in de vérste verte niet aan. In conclusie, onze bevolkingspolitiek is van een schrikbarend zorgelijk niveau.

Maar er is nóg iets. Asielwetten en -verdragen zijn sterk gedateerd en moeten worden geactualiseerd of afgezegd. Doen we dat niet, dan worden plannen continu afgeserveerd door de rechterlijk macht. Daarnaast moeten grenscontroles en visumplicht veel strenger worden en moeten we illegaliteit geloofwaardig strafbaar maken. Bovendien wordt het hoog tijd dat we in ons land onderscheid gaan maken tussen 5 verschillende groepen migranten. Let wel, daar horen niet de reguliere immigranten bij. Immers, die volgen een reguliere procedure vanuit hun eigen land.

Om te beginnen hebben we enerzijds te maken met de groep van tijdelijke kennismigranten (ca. 100.000) en anderzijds met de groep van tijdelijke arbeidsmigranten (ca. 800.000). De eerste groep is onmisbaar voor onze kennisintensieve industrie. De tweede groep doet het laagbetaalde werk in ons land. Die omvangrijke tweede groep moet en kan veel kleiner als het grote aantal inactieven in ons land – totaal circa 1,4 miljoen(!) – dat werk gaat doen. Bovendien wordt het hoog tijd dat we onze economie gaan hervormen, zodat laagproductieve bedrijvigheid grotendeels gaat verdwijnen. En, heel belangrijk, werkgevers moeten volledig voor hun arbeidsmigranten blijven zorgen zolang ze in Nederland verblijven (dus als ze ontslagen worden, niet dumpen bij de overheid).

Daarnaast zijn er de oplichters die liegen over hun identiteit en de gelukszoekers die liegen over hun thuissituatie. Beide groepen leugenaars veroorzaken de grote problemen. Zij melden zich in Ter Apel met de boodschap: “Hier ben ik en ik ga niet meer weg”. Die twee groepen moeten als illegalen worden behandeld. Overigens, wist u dat in de huidige azc’s LGBTQ-personen het leven onmogelijk wordt gemaakt? Waarom krijgen in hemelsnaam al die leugenachtige en intolerante azc-bewoners – met hulp van een leger aan asieladvocaten – toch een Nederlands paspoort?

En dan zijn er nog de échte asielzoekers, zoals oorlogsvluchtelingen. Die verdienen alle aandacht en behoren de enige bewoners te zijn van onze azc’s. Zolang hun procedure niet is afgehandeld, dienen ze zich nuttig te maken door verplicht aan het werk te gaan voor allerlei schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden in het azc waar ze verblijven. En als ze geregistreerd staan als erkend asielzoeker, dienen ze te gaan werken buiten het azc als tijdelijke arbeidsmigrant. Het nutteloos rondhangen is vragen om moeilijkheden! Ik constateer dat de asielindustrie voor de echte asielzoeker totaal verrot is. Verdragen en wetten hebben weinig affiniteit met de werkelijkheid en ze zijn ook nog eens beschamend onrechtvaardig, met name voor de autochtone bevolking. Bovendien stel ik dat bij échte asielzoekers de essentie van de oplossing niet immigratie is, maar humane hulp en tijdelijke bescherming, liefst op een veilige locatie in de regio.

Nogmaals, asielzoekers die hun identiteitsbewijs verdonkeremanen (circa 70%) of over hun thuissituatie liegen of zich misdragen in het azc, komen nergens voor in aanmerking. Dit soort individuen moeten worden behandeld als illegalen en, illegaliteit moeten we geloofwaardig strafbaar maken. Laten we nu eens stoppen om oplichterij te belonen. Daarmee stoppen is geen vreemdelingenhaat, maar gezond verstand. En laten we nu eens eindelijk de moed opbrengen om totaal verouderde asielwetten en -verdragen te actualiseren of af te zeggen.

2: Kiezers willen een betere gezondheidszorg voor minder kosten. De politiek heeft daar geen oplossing voor, maar u zegt dat het wel degelijk kan!

Doorgeslagen bureaucratie én falende marktwerking hebben ervoor gezorgd dat in onze gezondheidssector de wachtlijsten zijn toegenomen en de kosten de pan zijn uitgerezen. Onze zorgsector is doodziek. Wist u dat we nu al jaarlijks ruim €120 miljard uitgeven aan de zorgsector? En elk jaar wordt dat bedrag zo’n 10 %(!) hoger. Dat kan niet zo doorgaan. De discussie in de politiek gaat over hoeveel er moet worden bezuinigd in de gezondheidszorg, maar over een ingrijpende hervorming van deze doodzieke sector – waarin bureaucratie en marktwerking welig tieren – wordt niet gesproken. Met name de jeugd- en ouderenzorg worden al jaren helemaal verkeerd aangepakt. Zo’n ingrijpende hervorming gaat tientallen miljarden opleveren die gebruikt kunnen worden voor een kwalitatief aanzienlijk betere zorg.

In het Masterplan wordt zo’n ingrijpende renovatie voorgesteld middels het oprichten van een efficiënte not-for-profit organisatie, de Nationale Gezondheidszorg (NGZ). De missie van de NGZ is niet gericht op zo lang mogelijk leven, maar op zo lang mogelijk gezond leven! Daarbij zijn de doelstellingen kwalitatief-hoge, bureaucratie-arme en, boven alles, patiënt-zinvolle zorg. Het de-bureaucratiseringsproces krijgt hoogste prioriteit in het NGZ. Met name bij de uitwisseling van medische gegevens. Hoe is het mogelijk dat de verschillende elektronische patiëntendossiers nog steeds niet met elkaar kunnen communiceren.

Preventief en vroegtijdig ingrijpen worden de nieuwe speerpunten in de NGZ. Klinieken die gespecialiseerd zijn in diagnostiek (met intelligente MRI- en CT-scanners, enz.) en gespecialiseerde klinieken die planbare zorg leveren (voor nieuwe heupen en knieën, enz.) krijgen een sleutelrol. In de NGZ kan iedereen na advies van de huisarts direct een afspraak maken met zo’n kliniek in zijn/haar omgeving.

Om de zorg betaalbaar te houden, gaat de NGZ de dure commerciële zorgverzekeraars vervangen, alsmede de onoverzichtelijke jungle van elkaar beconcurrerende – in toenemende mate malafide – zorgleveranciers opschonen (zorgfraude bedraagt jaarlijks nu al meer dan €10 miljard!).

In conclusie, de politiek zit nu helemaal verkeerd met hun linkse en rechtse zorgplannen. Door de gigantische verspillingen in de huidige zorgsector in stand te houden en vervolgens op de zorgverlening te bezuinigen, wordt de plank volledig misgeslagen. Nogmaals, discussie moet gaan over een ingrijpende hervorming van een doodzieke sector, waarin verkokering, regelziekte, misbruik en fraude met wortel en tak moeten worden uitgeroeid. Zo krijgen we betere zorg voor lagere kosten.

3: De woningnood staat hoog op de lijst, maar het lukt de politiek niet om met werkende oplossingen te komen. Wat vindt u dat er moet gebeuren?

De markt van woningen wordt bepaald door vraag en aanbod. Bij woningnood is er te veel vraag en te weinig aanbod. In ons propvolle land zal het aanbod maar geleidelijk kunnen toenemen. Een groot deel van de oplossing zal dus moeten komen van minder vraag.

Wist u dat er sinds 1990 netto ruim 3 miljoen (asiel)immigranten in ons land zijn gaan wonen? Die hadden allemaal een woning nodig. Die hoge groei kan niet doorgaan! Zonder een selectief (asiel)immigratiebeleid zal het nooit lukken om de woningnood in ons overvolle land op te lossen. Dáár moeten we dus mee beginnen.

Vervolgens moet de zo belangrijke doorstroming op gang komen. Nederland krijgt in de woningmarkt steeds meer te maken met ouderen. Met prioriteit passende wooncomplexen voor senioren realiseren is niet alleen een zegen voor de ouderenzorg, maar zal eindelijk ook de doorstroming op gang brengen. Voor die passende nieuwbouw moet uiteraard de absurd lage stikstofnorm naar een realistische waarde. Waarom gebeurt dat nog steeds niet?

Daarnaast zal door stimulering van collectieve woonvormen voor junioren – zonder korting van het startinkomen – de bestaande woningvoorraad veel beter gebruikt worden.

Maar, ik herhaal, het grootste deel van de oplossing zal moeten komen van een veel kleinere bevolkingsgroei door minder (asiel)immigratie. Welke politieke partij heeft dat in zijn verkiezingsprogramma staan?

Tot slot nog iets over het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek. Dat past uitstekend bij de maatregel om het gehele rondpompcircus op te doeken. Let wel, zo’n maatregel zal vooral starters treffen met een beperkte beurs. Een uitstekend compromis zou zijn om de afschaffing over lange tijd uit te smeren – zeg 1% per jaar – zodat de regeling pas in 2055 volledig zal zijn beëindigd. Daarnaast zouden (groot)ouders van starters de gelegenheid moeten krijgen om belastingvrij de vereiste aanbetaling te schenken: ‘Oud helpt jong, rijk helpt arm’. Nog een suggestie voor de politiek: ‘Geen overdrachtskosten voor koopwoningen in arme wijken.’ Het helpt starters en haalt arme wijken uit het slop!

4. Het zogenaamde groene klimaat- en energiebeleid kost scheppen met geld, maar burgers en ondernemers krijgen er niets voor terug. Nog erger, ze zien hun situatie alleen maar verslechteren. U bent een expert op dit gebied. Hoe ziet úw klimaat- en energiebeleid eruit?

Niet de wetten van de mens, maar de wetten van de natuur bepalen het aardse klimaat. En niet het aardse klimaat, maar ons huidige klimaatbeleid veroorzaakt een crisis: Zero CO2 = Zero Welvaart! De ervaring leert dat als we investeren in adaptatietechnologie, we ons succesvol kunnen aanpassen aan extreem warme, koude, natte en droge perioden, wat de oorzaak daarvan ook moge zijn. Bovendien, als we wetenschappelijk onderzoek politiek-onafhankelijk maken, gaan we in de toekomst veel beter begrijpen wat de échte oorzaken zijn van de uiterst complexe multi-factor klimaatprocessen.

Hoe is het toch mogelijk dat er nog steeds politieke partijen zijn die kiezers bang maken met klimaatangst en die glashard blijven vertellen dat het aardse klimaat door de mens maakbaar is. Gevoed door de klimaathysterie heeft de politiek in paniek een onbetrouwbaar en geldverslindend energiesysteem opgetuigd. Het is volstrekt helder dat er met intermitterende, ruimte-extensieve windturbines en zonnepanelen géén toekomst is voor Nederland. Met dit soort ‘groene’ energiebronnen wordt ons centrale stroomnet opgeblazen, met grote gevolgen voor onze economie. Grote en kleine kerncentrales dicht bij onze grote energiegebruikers zijn de enige juiste keuze. Daarmee kunnen ook álle schadelijke en peperdure CO2-maatregelen van tafel.

En hoe is het toch mogelijk dat er nog politieke partijen – zoals D66 en GroenLinks – zijn die, ondanks alle harde technische feiten, nog steeds tegen kernenergie zijn en nog steeds geld willen blijven stoppen in de bodemloze put van windparken en zonneakkers.

Dat geldt óók voor politieke partijen die zaken onnodig ingewikkeld maken door klimaatverandering en milieuvervuiling willens en wetens door elkaar heen te haspelen. Immers, klimaatverandering wordt veroorzaakt door immense natuurkrachten, terwijl milieuvervuiling het gevolg is van menselijk handelen (waarde politici, CO2 is géén gifgas!).

5. De doorgeslagen staatsbureaucratie wordt met de dag erger. Wat gaat u met het uitkeringen-, toeslagen- en subsidiecircus doen?

We zitten met een absurd doolhof aan uitkeringen, toeslagen, kortingen en subsidies. Dat doorgedraaide rondpompcircus van innen en uitdelen begrijpt niemand meer. Ook de ambtenarij die het uitvoert, is de draad helemaal kwijt. Als een burger onterecht van een toeslag geniet, is door al die ingewikkeldheid niet meer vast te stellen of dat komt door onschuldige onwetendheid of door schaamteloze fraude. Wist u dat door de gigantische ingewikkeldheden meer dan de helft van onze premie-en belastinggelden gaat naar ambtenaren die bezig zijn dit immens complexe rondpompcircus te managen?

Wist u ook dat al die uitkeringen en toeslagen veel verkeerde asiel(immigranten) aanzuigen? Dat kan niet zo doorgaan. Kijk dus vooral naar welke politieke partijen eindelijk bereid zijn dit absurd ingewikkelde, onbetaalbare en frauduleuze circus op te doeken en met een fundamenteel andere oplossing te komen die véél eenvoudiger is. Want zulke supersimpele oplossingen zijn er. Zie hoofdstuk 5 in Berkhout, 2025. Het bovengenoemde Masterplan laat zien dat we niet moeten proberen het rondpompcircus op te lappen door pleisters te plakken, maar dat we het circus rigoureus met wortel en tak moeten uitroeien.

In de plaats van het rondpompcircus wordt voorgesteld het startinkomen – vooral niet te verwarren met het basisinkomen – in te voeren voor alle volwassen Nederlanders die hier wonen. Als we dat doen in combinatie met het invoeren van een supersimpel belastingstelsel op arbeid (box 1), dan creëren we een veel rechtvaardiger samenleving met zowel een bureaucratievrije bestaanszekerheid als een doorzichtige en vitale arbeidsmarkt.

De gevolgen zijn spectaculair. Er ontstaat een veel eenvoudiger Nederland, waarin werken weer aantrekkelijk én lonend wordt. De overheid wordt automatisch zo’n 50% kleiner en alle gebakkenlucht banen worden omgezet in échte banen. Bovendien, de arbeidsproductiviteit zal met sprongen omhooggaan.

Met de combinatie van het startinkomen en de supersimpele box 1 zal het ook lukken om het ondernemersklimaat in ons land sterk te verbeteren. Bijvoorbeeld, tegelijkertijd zal de loonsom voor de werkgever láger worden en netto-inkomen voor de werknemer hóger worden. Dat is economisch een unieke prestatie. Zo kunnen we ervoor zorgen dat niet nóg meer bedrijven ons land gaan verlaten.

Hoe is het mogelijk dat bijna alle politieke partijen nog steeds het onhoudbare rondpompcircus – overvol met peperdure managers – met kunst en vliegwerk draaiende willen houden. Als dat gebeurt blijft de verstikkende bureaucratie in stand, wordt werken nog onaantrekkelijker, blijft de ambtenarij maar groeien, neemt de inflatie verder toe (>3%) en geven ondernemers het op.

6. Nederland is een onveilig land geworden. Iedereen praat over de NAVO, maar het gaat toch vooral ook om onze binnenlandse veiligheid?

Ja, in Nederland zijn criminele organisaties de baas, denk aan de Mocro-maffia, maar de politiek hoor je er nauwelijks over. VVD en JA21 zijn de enige partijen die met zinnige voorstellen komen om de slechte situatie te verbeteren.

Rechtbanken hebben veel te weinig capaciteit, mede doordat een groep van dubieuze advocaten het rechtsproces niet faciliteert maar ellenlang traineert. Als eindelijk na veel juridisch gedoe leiders van criminele organisaties veroordeeld zijn, gaan ze vanuit de gevangenis gewoon door met hun criminele werk (de gevangenis als gratis kantoor) met steun van foute strafadvocaten.

En burgers vragen zich steeds vaker af hoe (drugs)criminelen hun leger aan peperdure topadvocaten betalen. Wat voor ‘advocaten’ zijn dat eigenlijk? Ons land is een paradijs voor criminelen! Daar moet het nieuwe kabinet onverwijld verandering in brengen.

Ook zal de justitiële hervorming zich moeten buigen over de huidige rechtspraakcultuur, waarin vrijwel alles is gericht op de heropvoeding van criminelen. Zo worden iedere keer weer onverbeterlijke recidivisten losgelaten op de samenleving, met onvoorstelbaar veel leed als gevolg. Bescherming van de bevolking moet de hoogste prioriteit gaan krijgen.

Het wordt ook hoog tijd dat criminelen aanzienlijk minder beschermd worden door allerlei ongepaste privacy regeltjes. Volledig kaalplukken die lui, waarbij de bewijslast bij de misdaad ligt! We praten hier jaarlijks over miljarden.

En er is nog iets. Bij de bureaucratische politie moeten de velen die nu achter een bureau zitten inhoudelijk actief worden. Rechercheteams in de georganiseerde misdaad en de cybercriminaliteit moeten versterkt worden. En politiebureaus moeten terug in de wijk om de toenemende straatcriminaliteit aan te pakken.

Waarom gaan de koninklijke marechaussee en het landelijk politiecorps niet nauw samenwerken?

7. In tijden van oorlogsgevaar heeft voedselveiligheid topprioriteit. Toch worden onze boeren en vissers al jaren het leven onmogelijk gemaakt. Wat vindt u dat er moet gebeuren?

Vorige kabinetten hebben, met hulp van milieu- en dierenextremisten, onze boeren het leven zuur gemaakt door heel veel beperkingen op te leggen. Het einde is nog lang niet in zicht. Zo komt er iedere keer weer een knellende regel bij, zoals bijvoorbeeld de regel die akkerbouwers verbiedt aardappelen te rooien na 1 oktober. Dat is bij een laat seizoen een ramp voor deze boeren. Welke onzinnigheden kunnen we nog meer van Haagse bestuurders verwachten? Onze boeren staan wereldwijd bekent om hun topprestaties, maar in eigen land worden ze verguisd.

Helaas is er meer slecht nieuws. Vele innovatieve initiatieven van boeren om hun oogst milieuvriendelijker te produceren, worden afgekeurd omdat er eerst een wetenschappelijk bewijs voor moet komen. Tja beleidsmakers, jullie begrijpen er helemaal niets van. Zo verloopt innovatie zeker niet!

Maar er is ook hoop. De fundamentele systeemverandering met de invoering van het startinkomen geeft ook onze boeren een hoopvol perspectief. Boerenfamilies kunnen zich in het nieuwe systeem financieel veroorloven innovatieve partners te worden in de nationale natuurplannen: De intensieve productie van onze innovatieve boerenbedrijven wordt geïntegreerd met hoogwaardig natuurbehoud. Wat een schitterend vooruitzicht voor alle partijen.

Hetzelfde veelbelovende perspectief wordt ook gecreëerd voor onze innovatieve vissersfamilies. Die gaan met hun grote ervaring bijdragen aan het natuurbehoud op zee.

Politieke partijen moeten pleiten voor een zinvolle stikstofnorm in ons land én voor meer ruimte voor innovatief boeren en vissen. Dat past bij een integratie van vakmanschap met houdbaar natuurbeleid!

8. Veel van onze jongeren zijn depressief. Met alle ellende die de politiek al jaren over ons land uitstrooit, missen ze een toekomstperspectief. Kunt u onze jongeren een hart onder de riem steken?

Dat is een goed punt. In het nieuwe systeem worden ook onze jongeren weer een hoopvol perspectief geboden. Door gebakkenlucht studierichtingen op te doeken – weg met al die gebakkenlucht onderwijskrachten – worden jongeren weer opgeleid voor een zinvolle baan en daarmee voor een zinvolle invulling van hun leven. Liever mbo’ers in échte banen dan academici in gebakkenlucht banen.

Belangrijk is daarbij dat door de depolitiseringsslag van de docenten en de de-bureaucrateringsslag van de onderwijsprocessen de kwaliteit van het (beroeps)onderwijs spectaculair zal verbeteren. Na de systeemverandering is iedereen in het onderwijs weer helemaal bezig met onderwijs en de docenten kunnen weer naar eigen inzicht en ervaring maatwerk leveren aan hun leerlingen. De goede docenten keren terug.

Er moeten aparte scholen komen voor kinderen met een achterstand en voor kinderen die hoogbegaafd zijn. Die hebben een totaal andere aanpak nodig. Mijn advies aan de zittende onderwijselite is: Ga weer lesgeven of ga wat anders doen.

Bij dit nieuwe elan in onze opleidingen past dus ook dat we mensen vanuit gebakkenlucht banen gericht gaan omscholen naar zinvolle banen (zij-instromers). En daar past óók bij dat we de allerbeste studenten en de allerbeste kennismigranten van heinde en ver in Nederland verwelkomen. Het totale resultaat is dat de omvang en de kwaliteit van onze beroepsbevolking voor zinvolle banen met sprongen omhoog zullen gaan. En, om de vergrijzing tegen te gaan, de allerbeste buitenlandse studenten en allerbeste kennismigranten zijn van harte welkom om in ons land te blijven: strategische immigratie.

In de afgelopen jaren heeft D66 ons fantastische onderwijs gedegradeerd van topland tot onder de middenmoot. In het nieuwe kabinet moet het onderwijs zich veel meer gaan richten op talentontwikkeling en maatwerk. Voor woke– en inclusiegedoe is geen enkele ruimte en gebakkenlucht opleidingen moeten als de bliksem verdwijnen.

Tot slot wordt in het nieuwe systeem verplichte sociale en militaire vorming (‘dienstplicht’) ingevoerd voor onze jongeren die al vóór hun 18e jaar in de criminaliteit zijn beland, alsmede voor jongeren die zonder startkwalificatie de leeftijd van 18 jaar bereiken. Na die dienstplicht stromen die jongeren door naar een leer-werkproject met baangarantie.

Jongeren met een startkwalificatie op hun 18e jaar worden beloond met een vrijstelling en ontvangen automatisch het startinkomen. Let wel, er is géén korting op het startinkomen bij het nemen van een bijbaantje! Jongeren hoeven dus (veel) minder te lenen tijdens hun studie.

Welke politieke partijen komen op voor onze jongeren als het gaat om hoogkwalitatief onderwijs en, bij ontsporing, om invoering van de dienstplicht?

9. Nederland vergrijst snel, maar we weten eigenlijk niet goed wat we met de vergrijzing aan moeten. De politiek heeft het alleen maar over nutteloze ouderen waarop bezuinigd moet worden. U heeft altijd in ouderenzorg gezeten. Wat moet er volgens u gebeuren?

In het Masterplan worden ouderen gestimuleerd en gefaciliteerd om na hun pensioen nog zo lang mogelijk te blijven meedoen als senior zzp-er of (betaald) vrijwilliger. Immers, veel van de ruim 3,6 miljoen pensionado’s in ons land willen niet vereenzamen, maar er nog graag bij horen door te blijven deelnemen aan de samenleving. Uiteraard wel voor een beperkt aantal uren en in hun eigen tempo. De arbeidsmarkt in het nieuwe systeem biedt een unieke kans om gebruik te gaan maken van hun motivatie, loyaliteit en ervaring.

Het van-boven-af reguleren van een vaste pensioenleeftijd voor de totale beroepsbevolking is volledig uit de tijd. Werkenden dwingen om volop door te gaan tot hun 67e (in de toekomst nog langer) en ze daarna voor 100% af te danken, is vérre van duurzaam.

Een door de Staat bepaalde pensioenleeftijd is een verouderd concept. In het nieuwe systeem werken mensen op elke leeftijd net zoveel en net zo lang als ze willen en kunnen. Met het startinkomen als vaste ruggensteun zullen velen het aantal werkuren geleidelijk willen uitbreiden of afbouwen, naar gelang hun gezondheid, werkplezier en financiële lasten. Leve de vrijheid. De aanzienlijke verhoging van welzijn dat daarmee bereikt wordt, wordt gefinancierd door het elimineren van de doorgeschoten bureaucratisering van de ondersteunende pensioensector met meer dan 170(!) dure pensioenfondsen.

Kortom, de nieuwe arbeidsmarkt kent dus geen vaste pensioendatum (een van bovenaf gedwongen breekpunt in iemands werkleven). Mensen bepalen zélf hoeveel uur ze willen werken in welke fase van hun leven. Ze worden dus baas van hun eigen werkleven én hun eigen welvaart – harder werken betekent in het nieuwe systeem altijd meer inkomen – en hebben geen enkele behoefte aan bureaucratische staatsorganisaties als het UWV.

Dat de oude politiek nog een razend ingewikkelde en riskante verbouwing van het traditionele pensioenstelsel heeft laten uitvoeren en sinds kort heeft ingevoerd, past in hun oude feodale denken over de arbeidsmarkt. Voor gepensioneerden is de zo belangrijke zekerheid bij de nieuwe pensioenen eruit gesloopt. De jaarlijkse koersen op de beurs gaan ieder jaar de hoogte van het pensioen bepalen.

Beste politici, werkende zouden zélf moeten kunnen kiezen bij welk pensioenfonds ze zich willen aansluiten. Dat is pas vernieuwing! Daarnaast zou het ontoelaatbaar moeten zijn dat er nog steeds pensioenfondsen, zoals het ABP, zijn die schaamteloos pensioengeld verkwanselen met ideologisch beleggen.

Welke politieke partijen hebben verklaard zich te gaan inzetten voor het welzijn – in termen van pensioen, huisvesting en zorg – van het groeiend aantal ouderen?

10. Internationale organisaties en ambtenaren in Brussel gaan steeds meer bepalen wat er in Nederland moet gebeuren. Van onze soevereiniteit blijft steeds minder over. U bent altijd internationaal actief geweest. Heeft u ideeën hoe we het tij kunnen keren?

Nederland tekent – als beste jongetje van de klas – al decennialang supranationale verdragen die ons worden opgedrongen door VN-agentschappen en EU-instanties. Daarmee draagt ons land steeds meer nationale bevoegdheden over aan die supranationale organen. Maar supranationale verdragen zijn generiek en houden geen rekening met de specifieke (on)mogelijkheden van ons land. Daar hebben de ongekozen bestuurders van deze organen geen idee van en het interesseert ze ook geen bal. Wist u dat de grote verschillen in het financiële beleid van de EU-landen en het generieke monetaire beleid van de ECB de inflatie in ons land extra hoog maakt?

Ons land zit dus in de wurggreep van vele supranationale verdragen. Die moeten zo snel mogelijk geactualiseerd worden. Het is toch te gek voor woorden dat ongekozen ambtenaren van elders zich aanmatigen ons te vertellen hoe wij in Nederland moeten leven. De reactie van het nieuwe kabinet zou luid en duidelijk moeten zijn: “Don’t interfere with our way of life!”

Als klein land willen we graag met iedereen samenwerken – zou dom zijn om dat niet te doen als exportland – maar we willen geen zetbazen worden van allerlei super bureaucratische machtsorganisaties! Bovendien, als we alles met iedereen moeten overleggen of iets mag of niet mag, duren beslissingen ellenlang. En dat is precies wat er nu gebeurt.

Ons land zit gevangen in een kan-niet-mag-niet cultuur. We zien ook steeds meer dat Nederlandse politici supranationale organen gunstig stemmen om later zélf daarin een belangrijke rol te gaan spelen.

Tot slot, Nederland moet zich inzetten voor een sterk Europa. Maar de toenemende bemoeizucht van de regelzieke Brusselse ambtenarij moet stoppen. Onze ministers moeten niét in Brussel met de vuist op tafel slaan, maar ze moeten wél met verstand van zaken al die arrogante Brusselse ambtenaren de loef afsteken.

Professor Berkhout, mijn dank voor dit uitgebreide interview. Zou u als laatste nog een advies willen geven aan de 12 miljoen kiezers?

Ja, dat doe ik graag. Voordat u uw stem uitbrengt op 29 oktober, kijk goed in de verkiezingsprogramma’s, luister goed naar de verkiezingsdebatten en kijk vooral naar het stemgedrag in de Tweede Kamer. Concreet, kijk naar welke partijen in het verleden hebben bijgedragen aan de gigantische verspillingen in het klimaat en energiebeleid. En wat ze ons onderwijs hebben aangedaan.

Ik sluit af met nog eens te herhalen waar het om gaat. Ons land heeft met tien majeure maatschappelijke problemen te maken en het nieuwe kabinet moet die problemen met grote urgentie in grote gezamenlijkheid gaan oplossen. Daarvoor is een professioneel plan en zijn capabele bewindslieden nodig. Van welke politieke partijen verwacht u dat ze dat willen en kunnen uitvoeren?

Ik herhaal, het land op die manier regeren is héél wat anders, dan weer een regeerakkoord maken door partijbelangen uit te wisselen en vervolgens een minister-president te benoemen die alleen maar als voorzitter van de ministerraad mag optreden. Als we dat gaan doen dan blijft het voortmodderen.

Ik wens u veel wijsheid toe op 29 oktober.

***