Een gastbijdrage van Jan van Friesland.
Hoe maak je een verhaal? Dat is de basisvraag van de journalistiek. Voor een verhaal heeft een journalist bronnen nodig en technieken. Bronnen zijn o.m. quotes en waarnemingen van personen, beeldmateriaal, video’s, foto’s, cijfermatige onderbouwingen uit rapporten en eigen onderzoek. Een techniek is het maken en monteren van een filmpje, het schrijven van een verhaal. Ook komt daarbij de vraag in welke context het gevonden material wordt gepresenteerd. In dit verband een kleine casus, die inzichtelijk kan maken hoe journalistiek kan werken.
We nemen een blogbericht van het Jeugdjournaal van 28 augustus 2017. Het gaat hier over een bericht, over de dooi in Canada en de gevolgen voor permafrost.
Dit blog maakt deel uit van een serie reportages en blogs over een reis naar Canada, waar de mensen van het grote NOS-journaal filmpjes en verhalen hebben gemaakt over permafrost en dooi.
Het jeugdjournaal meldt:
Het ijs op de Noordpool smelt snel. Dat weet je misschien wel. Nu blijkt dat de problemen daardoor groter zijn dan eerder werd gedacht.
Als je als journalist eenmaal vindt dat er daar grote problemen zijn dan moet je daar een plaatje bij zoeken. In deze blog is een mooie foto geplaatst (zie boven) van een ijsbeer die van de ene schots naar de andere springt. Het beest lijkt zo duidelijk in de problemen. Het ijs is zo dun, de beer kan er klaarblijkelijk niet meer over lopen zou je denken. Een kind kan daarover piekeren. Gelukkig kunnen ijsberen dagenlang in open water zwemmen, waarbij ze honderden kilometers per keer afleggen. Maar dat wordt er niet bijverteld.
De foto is gemaakt door een fotografe Cory J Mendenhall vanaf een schip (Coast Guard Cutter Healy) bij de Noordpool op 23 augustus 2015.
Dezelfde fotografe heeft ook bovenstaande foto gemaakt vanaf hetzelfde schip. Het is een dikke beer aan de rand van een ijsvlakte met zijn snuit in het water. Als er een keuze moet worden gemaakt tussen deze twee beren om te laten zie hoe erg het is, dan ligt natuurlijk de keuze voor de eerste foto voor de hand.
Jim Swift, oceanograaf en onderzoeksleider op het schip maakt zich ook zorgen over en het wegsmeltende ijs, maar lijkt in zijn berichten eerder bezorgd over de walrussen dan over de ijsberen. Hij ziet hele dikke, gezonde beren die we zien op deze foto’s.
En het is ook niet zo – gelukkig maar zou je zeggen – dat er overal sprake is van dooi. Jim Swift:
We have had snowy weather. The deck crew shovels and salts the decks, but some areas of the decks are icy. We certainly feel as though winter is chasing us south. We also experienced a week of cold (around -12°C/10°F), and that took its toll on science operations.
(Blog 28 september 2015)
Goed, er is nu een passende cover-foto gekozen bij het blog, eentje die het probleem goed weergeeft. Dat er ook foto’s en berichten zijn die laten zien dat er ook geen of minder problemen zijn, laat het Jeugdjournaal buiten beschouwing.
Dan laat men een aantal indrukwekkende foto’s zien van wegsmeltend ijs in Canada, aan de kust. (Het (grote mensen-) NOS-journaal is ter plekke geweest.) Op de foto zit het copyright van de NOS.
Afbeelding: NOS-jeugdjournaal permafrost.
Als de beren problemen hebben, en er zomaar grote gaten ontstaan, hoe zit het dan met de mensen in Canada? Goede vraag. Natuurlijk heeft het jeugdjournaal hierop een antwoord.
Het blog gaat verder:
De grote gaten zorgen voor veel problemen. Om sommige plekken zakt de grond als een pudding in elkaar. Hele huizen storten daardoor in.
Vreselijk, deze ingestorte gebouwen. Ook op deze foto rust het copyright bij de NOS. In mijn eigen kinderlijke journalistieke fantasie dacht ik eerst: suf dat ze niet even naar die gebouwen toe zijn gegaan en de verwoesting in beeld hebben gebracht. Alleen dit gebouw op deze foto zul je niet in Canada aantreffen. Deze foto is ooit gemaakt in Chersky, in een ander land ver weg en is ook niet op het moment gemaakt toen de mensen van het grote journaal in Canada waren. Ook al staat er NOS-copyright onder. Wie wil weten waar dit gebouw staat, die moet helemaal naar Jakoetië. En je moet ook flink terug in de tijd. De foto is van juni 2001. En je moet opschieten, want zeer waarschijnlijk – ik heb het niet kunnen achterhalen – is het gebouw er al niet meer.
Is de foto wel echt?
Op internet zijn meer foto’s te vinden van dit gebouw. (Er zijn trouwens niet veel foto’s op internet van verzakte gebouwen in relatie tot permafrost …) Helaas is deze concrete foto een beetje ‘gefotoshopped’. Niet door de NOS, maar eerder. Maar als je vindt dat mensen in Canada last hebben van wegsmeltend ijs en je kunt geen goede foto vinden, dan pluk je gewoon deze van internet. (Let wel: ik denk dat er iets aan de hand is met permafrost en dooiperioden, maar dit kan mij niet overtuigen.)
Terug naar de foto. De suggestie wordt gewekt met deze foto, in deze door het journaal gecreëerde context van verzakking en dooi, dat de mensen zijn vertrokken vanwege juist die dooi. Hoewel deze foto van 2001 is, meldt de Moscoutimes op 12 januari 2011:
The town has shed more than half its population of 12,000 in the hard times that followed the 1991 collapse of the Soviet Union. Many of those remaining say they also would leave if they could.
We have no jobs to offer our people,” says the mayor, Ivan Suzdalov.
The harbor on the Kolyma River, once the gateway for supplies to Siberia’s gold mines, had 1,200 workers in Soviet times. Now it employs 62, he said.
Natuurlijk zijn er wel problemen in Chersky. Zo is er o.a. een schoolgebouw verzakt, wat men toeschrijft aan de dooi. Maar in 2016 konden de kinderen niet naar school vanwege de barre kou.
Goed we gaan verder. We waren bij de problemen. Er is een kort filmpje waarin iemand met zijn laarzen in de drek zakt in Canada. Best gevaarlijk, ook voor dieren natuurlijk. (Bij wadlopen in Nederland ligt het gevaar ook op de loer).
De grote gaten in Canada zitten vol met modder. Dat is erg gevaarlijk. Voor mensen, maar ook voor dieren. Soms zitten elanden vast in de modder. Ook de cameraman van de NOS kwam in de problemen.
Ik geloof best dat elanden in de blubber kunnen raken daar, zoals schapen ook kunnen verdrinken bij snel opkomend rivierwater. In mijn kleine zoektocht kon ik geen ‘harde’ informatie krijgen, geen foto, geen quote, geen cijfermatige onderbouwing.
Dan sluit men af met de volgende passage. (Vraag: hoeveel nuances kun je in deze tekst aanbrengen?)
In de permafrost zitten resten van planten en dieren. Meestal zijn die resten bevroren. Maar doordat de grond warmer wordt, worden die resten ook warmer. En daardoor komen er giftige gassen in de lucht. Klimaatdeskundigen maken zich grote zorgen. Door die stoffen wordt het op de hele aarde nog sneller warmer dan eerder werd gedacht.
Jan van Friesland
Ik hoop niet dat kinderen werkstukken gaan maken op basis van deze informatie. Met beelden en taal kun je veel suggereren. En een bericht of een video is ook geen wetenschappelijk rapport. Maar mensen, kinderen hebben recht op goede onderbouwing en uitleg.
Aldus Jan van Friesland.
Aad
‘Je zegt toch ook niet dat stikstof en zuurstof door opgenomen energie via botsingen de warmteoverdracht vertragen”
Eigenlijk wel. De N2 en O2 bewegen sneller door de botsingen, botsen daardoor ook vaker weer met andere broeikasmoleculen, en vertragen de warmteafvoer.
Ik ben het met je analyse van de molekuulbeweging helemaal eens. Maar ik zou je conclusie helemaal omkeren.
Als dichtbij het aardoppervlak tijdelijk meer warmte komt (IR-absorptie en snellere N2 en O2 molekulen door conductie) zou ik verwachten dat die warmte juist sneller afgevoerd wordt. Het mechanisme van convectie en evaporatie gaat in een hoger tempo verlopen.
Mijne heren en dame,
Mijn conclusie is dat er blijkbaar nog veel te filosoferen is hoe CO2 gehalte van atmosfeer nu die rol speelt in opwarming van onze Aarde zoals IPCC via AGW hypothese propagandeert. Deze opmerking heb ik ook gemaakt op de site van BV tot groot ongenoegens van de wetenschappers daar. Feit is dat de discussie nog in volle gang is en bij wat voortschrijdend inzicht de ‘isolerende’ rol van CO2 als idd Marleen broeikasgas steeds meer lijkt te worden afgezwakt.
Ik ben ondanks mijn ervaring op gebied van optica slechts toeschouwer bij deze discussie en stel soms vragen.
Ik heb er nog een.
De zon zendt een continue spectrum uit en delen uit dat spectrum worden in onze atmosfeer geabsorbeerd door oa CO2, H2O, O3 en nog andere gassen (HCFK’s bv).
De Aarde te beschouwen als grijze straler zendt een continue spectrum uit op grond van gemiddelde temperatuur van rond 284 K. Ook in dat uitzenden ontmoet deze EM straling dezelfde gassen die er al voor hebben gezorgd dat zonlichtstraling deels werd geabsorbeerd..
Enerzijds hebben deze gassen er dus voor gezorgd dat voor dat deel van absorptiebanden de Aarde minder werd opgewarmd en anderzijds naar AGW theorie warmt de Aarde weer wel wat op omdat uitgezonden straling wederom te maken krijgt met absorptiebanden. Absorptie in atmosfeer heeft dus in feite twee tegengestelde effecten. De vraag kan gesteld worden welke van die twee effecten overheerst. Naar mijn mening is, de beide spectra beschouwend, binnen de absorptiebanden het effect van absorptie op door zon uitgezonden EM straling groter dan het andere effect . Dat zou weer betekenen dat effect van minder opwarming van Aarde groter is dan effect van opwarming van Aarde van de door Aarde uitgezonden straling.
Daarnaast is er dus nog op te lossen hoe en in welke mate de absorptie van inkomend en uitgaande straling via warmteoverdracht van straling, convectie en geleiding of de Aarde nog iets zal opwarmen. Feedbacks spelen daarbij ook een rol.
Ach het was zou maar een gedachte van een toeschouwer.
Frans
Even uit mijn hoofd. Inderdaad zendt de zon zeer veel infrarood uit, meer dan de helft van de uitgezonden straling.
Er zijn dan 2 spectra, vd zon met opp temperatuur van 6000 graad C, en van de aarde met 15 graad C. De zon zendt veel meer ir uit dan de aarde. Echter het broeikas gas CO2 heeft een maximale gevoeligheid bij een golflengte van 15 mu, nabij de piek van het door de aarde uitgezonden spectrum. Op die plaats is het zonnespectrum nog nauwelijks relevant.
Ik heb het weleens uitgerekend en kwam op een verhouding van circa 100 uit in het voordeel vd aarde bij die golflengte.
Dus niet overlappende spectra is de oorzaak, en de gevoeligheid van CO2 bij langere golflengtes, in de aardse range.
@ Erik. Ook even uit het hoofd,
Nee als men de spectral irradiance van zonlicht ( 6000 K ) vergelijkt met die van de door Aarde uitgezonden straling en men daarbij de topwaarden op gelijke hoogte weergeeft dan lijkt het IR deel absorptie CO2 zelfs geheel buiten het spectrum van het door zon uitgezonden spectrum te vallen. Het is ook een misleidende weergave. Wanneer de beide spectra met dezelfde irradiance schaal worden weergegeven in een grafiek dan valt het door Aarde uitgezonden spectrum ( 284 K) volledig binnen het zonlichtspectrum. In genoemde absorptiebanden rond 15 mu zendt de zon meer straling uit. De top verschuift bij toename van K van IR naar kortere straling en niet het hele spectrum.
Frans,
Dit vond ik. Voor de juiste verhouding bij 15 mu moeten we de formule erbij nemen.
https://www.dropbox.com/s/ei0wsn1b8mesr02/2018-01-21%2015.17.59.jpg?dl=0
Erik, bij je figuur zie bijschrift sun scaled by a factor 10^-8.
Frans
Bijgaand een fig met spectrale gegevens op log schaal om vgl mogelijk te maken. Je moet vervolgens rekening houden met de afstand. De gegeven spectra gelden voor het oppervlak van het stralende lichaam. De intensiteit neemt af met 1/afstand^2, 150 miljoen km vanaf de zon.
https://www.dropbox.com/s/c54s1rlijlf9396/Image%201-22-18%20at%2024.38.jpg?dl=0
Beste Erik ik denk dat ik onze verwarring begrijp. Vanuit de zon als bron heb je gelijk dat voor de energie die de aarde bereikt van het zon oppervlak met T van 5578 K moet rekenen naar flux voor rand van atmosfeer. Daar is het spectrum cq de verdeling van straling naar golflengte niet veranderd. De flux is natuurlijk wel veranderd door te rekenen met afstand naar boloppervlak en het deel dat hier dus slechts de aarde bereikt. Omdat de aarde een bolvorm heeft wordt gerekend met 1/4 deel van de flux. Op de weg door atmosfeer vindt er via reflectie, verstrooiing en absorptie een uitdoving plaats zodat de flux gaat van inkomend zonlicht gemiddeld 432 Wm^-2 naar 166 Wm^-2 dat uiteindelijk aardoppervlak bereikt. Die uitdoving zorgt er mede voor dat we in een voor de mens bewoonbare wereld kunnen leven. Het deel absorptie oa door CO2 zorgt direct voor minder opwarming van aarde.
Vanuit de aarde als bron met T gemiddeld van 284 K straalt deze dus uit voornamelijk in het IR gebied en ja ook juist in gebied waar CO2 (rond 15 mu) een absorptie band heeft. Relatief gezien wordt er een groter deel van door aarde uitgezonden straling dus geabsorbeerd in absolute zin en tov geabsorbeerde inkomende zon straling als verbonden aan CO2 lijken (ter discussie) beide redelijk in evenwicht.
Feit blijft dat in atmosfeer aanwezig CO2, als bron van AGW zorg,er ook voor zorgt dat aarde minder direct opwarmt (minder zonlicht energie bereikt aardoppervlak). Mijn vraag blijft of met dit effect ook rekening wordt gehouden omdat het in energiebalans gaat over een kleine onbalans van ongeveer 1 Wm^-2 die via indirecte opwarming van atmosfeer de aarde moet opwarmen richting een nieuw en blijkbaar ongewenst evenwicht.
Beste Frans,
als je de afstand niet meerekent heb je bij 15 mu een sterkere invloed vd zon, dan vd aarde. Als je de afstand wel meerekent is de aarde invloed aanmerkelijk groter, ik dacht circa 100. Beide dus bij TOA.
Maar reken het ook maar eens uit, ik heb de berekening jaren geleden gedaan, maar kan mijn berekening niet terugvinden.
Momenteel even geen tijd, echter is misschien niet zo moeilijk uitgaande van de juistheid van de gegeven logfiguur. Zal ik vanavond nog eens doen.
Beste Erik, ik denk dat onze reacties elkaar hebben gekruist.
Je hebt volkomen gelijk.
Die door jou genoemde factor van 100 zou nog wel eens groter kunnen zijn. Het blijft een boeiend onderwerp.
Opvallend is invloed van de reflectie component in de uitdoving. Een kleine verandering hierin zou dus wellicht grotere gevolgen kunnen hebben op de warmtebalans en de verandering van de globale temperatuur dan de invloed van stijgend CO2 niveau.
Wel blijft mijn vraag bestaan die ik in mijn laatste reactie heb gesteld.
Beste Frans,
is dit je vraag? ‘Feit blijft dat in atmosfeer aanwezig CO2, als bron van AGW zorg,er ook voor zorgt dat aarde minder direct opwarmt (minder zonlicht energie bereikt aardoppervlak).’
Het grootste deel van de zonneenergie wordt gevormd door uv, zichtbaar, en kortgolvig infra rood. Maar dit deel wordt niet beinvloed door o.a CO2 en dus niet gereflecteerd. CO2 heeft pas invloed bij langgolviger ir. Maar daar is de intensiteit erg zwak en maakt het dus niet uit of het wat reflecteert. Daar speelt vnl de ir vanaf de aarde een rol.