Een gastbijdrage van Dirk Jan Barreveld.

In mijn vorige bijdrage, ‘CO2 nader bekeken’, bleek dat koolstofdioxide waarschijnlijk helemaal niet zo’n desastreuze invloed op ons klimaat heeft. Uit metingen met harde cijfers (dus géén modellen), zie grafiek 4 in het vorige artikel, blijkt dat de temperatuur eerst stijgt en dat de koolstofdioxide volgt. Veranderingen in de temperatuur in het Holoceen en het laatste deel van het Pleistoceen, dat wil zeggen de laatste 17.000 jaar, laten ook duidelijk zien dat er grote verschillen in de tijd waren. Deze grafiek is dan ook in de klimaatdiscussie van groot belang, ik beeld hem daarom hier nog even af.

Figuur 1. Temperatuur verloop in het Holoceen en de laatste jaren van het Pleistoceen.

We kwamen 20.000 geleden uit de laatste ijstijd, het is dus logisch dat de temperatuur stijgt, er komen echter ook tal van dalingen voor. Eerst was er het Oudste Dryas, een zeer koude periode van ongeveer 18.500 tot 17.000 tot 14.000 of 15.000 voor Christus. Deze periode werd gevolgd door een warme periode, het Bolling interstadiaal, rond 14.000 v. Chr. Daarna volgde opnieuw een koude periode, het Oudere Dryas, die weer gevolgd werd door een warme periode. De temperatuur in het Allerod interstadiaal, was bijna gelijk aan de temperatuur nu. Dit Allerod interstadiaal duurde van ongeveer 13.900 tot 12.900 jaar v. Chr.

Het Pleistoceen eindigde met de Jonge Dryas. Een periode van 12.900 tot 11.500 v. Chr. Het was een periode van extreme kou net voor het begin van het Holoceen. Het begin en het eind van de Jonge Dryas ging zeer snel, hooguit in een paar jaar tot enkele tientallen jaren. In Groot-Brittannië was het gemiddeld 5°C kouder, terwijl de temperatuur op Groenland zelfs ongeveer 15°C lager was. De oorzaak van de Jonge Dryas is nog steeds een heetgebakerde discussie in de wetenschap. Lang heeft men gedacht dat de oorzaak het (grotendeels) leeglopen van het Agassizmeer op Noord-Amerikaanse vasteland was. De Golfstroom, de warme oceaanstroming vanaf de Caraïben, die zorgt voor het milde klimaat in Europa, zou hierdoor vertraagt of zelfs volledig geblokkeerd kunnen zijn geweest.1

Het Holoceen is het geologische tijdvak van 11.700 jaar geleden tot nu toe. Klimatologisch zien we dat de wereld langzaam ontwaakt uit de laatste ijstijd. Het klimaat schommelt wat op en neer maar evolueert langzaam naar wat het nu is. Gedurende deze 11.700 jaar deden zich, net als aan het einde van het Pleistoceen, een aantal klimatologische bijzonderheden voor waarin het weer ineens radicaal veranderde, soms zelfs voor een paar honderd jaar.

Een kort overzicht van de belangrijkste verstoringen: Het 8200 jaar event. Dit was een plotselinge daling van de temperatuur rond 6200 v. Chr.2 en duurde twee tot vier eeuwen. Mogelijk werd de gebeurtenis veroorzaakt door een grote hoeveelheid smeltwater van de uiteindelijke ineenstorting van de Laurentide ijskap in noordwest Amerika. In Groenland daalde de temperatuur 3.3º C. De 4.2 Kilojaar Gebeurtenis. Een periode van enorme droogte in Noord Afrika en het Midden Oosten rond de 22e eeuw v.Chr..3 De oorzaak van de droogte is niet bekend. De Late Antieke Kleine IJstijd. Men bedoelt hiermee de periode van 536 tot 660 n. Chr. toen een bijzonder koele periode intrad waarschijnlijk als gevolg van een enorme uitbarsting van de vulkaan Ilopango in San Salvador4. De wereldtemperatuur daalde geruime tijd met 2º Celsius.

Het Middeleeuwse klimaatoptimum, een warme periode van 950 tot 1250.5 Er is nog al wat twijfel of dit fenomeen wel wereldwijd was. Wij en de Engelsen waren echter wel wijnbouwers in die tijd en de Vikingen deden aan landbouw op Groenland. Er was dus wel degelijk spraken van een warme periode. Dan was er nog De Kleine IJstijd, een koude periode van 1650 tot1850.5 Voor dit fenomeen is veel bewijs voorhanden. Gletsjers en ijskappen groeiden behoorlijk aan en de temperatuur daalde sterk, wat echter de koude periode veroorzaakt heeft is nog steeds niet duidelijk.

Kortom, grote en jarenlange klimaatvariaties zijn heel normaal. Wij mensen hebben de neiging om, als iets een paar jaar anders is, zo’n verandering als definitief te beschouwen. De grafiek in figuur 1 beslaat 17.000 jaar. Het cirkeltje om het Middeleeuwse Klimaatoptimum (uiterst links boven in de grafiek) is een tijdsperiode van 300 jaar (950-1250). In zo’n periode kunnen best 10, 20 of 40 jaar voorkomen dat het veel te koud was. Zoiets kunnen we niet meten want de periode is veel te klein.

Modellen, ik heb dat eerder ook gezegd, zijn fraaie gedachteconstructies, niet meer. Het RIVM was nimmer in staat om een betrouwbaar model van de Covid-besmettingen en de daaruit volgende ziekenhuis en IC opnames te construeren. We praten dan over voorspellingen voor een of twee maanden gebaseerd op harde besmettingscijfers. Wat is dan de waarde van een klimaatmodel dat voorspellingen doet over 30, 40 of 50 jaar of nog langer?

Een model is en blijft een gedachteconstructie niets meer. Het grootste probleem is en blijft dat wetenschappers denken dat onze hemellichamen perfecte glazen knikkers zijn en daar op hun modellen baseren. Onze hemellichamen zijn echter harige bollen van onbekende komaf met tal van onbekende onregelmatigheden, dat veroorzaakt onverwachte schommelingen in het klimaat, schommelingen die het IPCC weigert te erkennen en die wiskundig onmogelijk te berekenen zijn, maar die er wel degelijk zijn.

Het menselijk gedrag

Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft zich in ons land een tweesporenontwikkeling voorgedaan. Aan de ene kant zien we een land dat zich economisch briljant ontwikkelt. Ons piepklein landje is goed voor een enorme landbouwproductie, na de V.S. zijn wij ’s werelds tweede producent van landbouwproducten. Wij hebben toonaangevende bedrijven zoals Philips en ASML en nog veel meer. Wij behoren tot de beste en rijkste landen ter wereld. Chapeau!

Politiek gezien is het heel anders, het is niet meer dan een grotesk drama. Vrijwel direct na de oorlog ging het al mis. Onze hele waterbouw wist dat Zeeland niet veilig was, toch deed de politiek niets, bijna 2000 doden waren het gevolg. Toen kwamen de spijtoptanten, wij vergaten onze woningbouwprognoses aan te passen. De helft van de Surinaamse bevolking vluchtte na de onafhankelijkheid naar Nederland, meer dan 300.000, wij stuurden de Turkse en Marokkaanse gastarbeiders niet terug, Honderdduizenden migranten lieten wij toe. Nu komen we 300.000 huizen te kort. Dat kunnen we nooit inlopen, ook niet als we een miljoen huizen in tien jaar bouwen. Wij vergeten namelijk de vraagtoename die er tijdens die tien jaar zal zijn.

Den Haag stak de miljarden van Groningen in zijn zak, de arme Groninger zit nog steeds in vernielde huizen die de politiek niet gerepareerd kan krijgen. De toeslagaffaire is een ander politiek schandaal. Het is allemaal onze eigen schuld, wij kiezen de politici, niet andersom. Ik schreef er ooit een boek over onder de titel: ‘De foute vijftigers’. Wij hebben ons in een spagaat genesteld waarvan het de vraag is of we er ooit uit komen.

Het grote verschil tussen politiek en bedrijfsleven is zelfkennis. Wie in het bedrijfsleven een fout maakt vliegt er uit. Wie in de politiek een fout, of zelfs en grove blunder, wordt weggepromoveerd. Wie herinnert zich nog Mark Rutte afgelopen 1 april? Wie kan zich in het bedrijfsleven een selectief geheugen permitteren? Toch komt hij terug. Mevrouw Kaag werd weggestuurd, nu wordt ze minister van financiën.

Hoeveel tienduizenden, misschien wel meer dan honderdduizend, arme sloebers werden getroffen door de toeslagenaffaire? Niemand, op geen enkel ministerie, is ontslagen of zelfs maar geschorst. Een ministerie is als een bastion, een onneembare vesting waar niemand, ook geen minister, echt binnenkomt. Het is een bolwerk van zelfbescherming. Wat een zelfkennis! Dit gedrag van politici ruïneert het vertrouwen in de politiek. In de klimaatdiscussie zien we dit ook. Hoeveel politici, Frans Timmermans voorop, hebben de mond vol van “klimaat” maar weten er de ballen van. Als we willen weten hoe het allemaal ontstaan is moeten we terug naar het begin en niet, zo als onze politici altijd doen, ergens in het midden beginnen.

Hoe het allemaal begon

Klimaatfilosofen beginnen hun verhaal het liefst met onderstaande grafiek. Dit is dezelfde grafiek die ik ook weer gaf in het vorige artikel als grafiek 1. Deze grafiek begint 600 miljoen jaar geleden, op een moment dat het koolstofdioxide gehalte rond de 7000 ppm lag. Op dat moment echter was onze Aarde al bijna 4 miljard jaar onderweg. Als je het probleem van nu wilt begrijpen moet je, net als ooit Charles Darwin, bij het begin beginnen. Het eerste leven dateert ergens van pakweg 3½ miljard jaar geleden. Drie miljard jaar lang ploeterde het leven op Aarde voort van een heel klein begin in de vorm van eencellige microben tot brachiopoden, trilobieten, tweekleppigen en koralen. Het leven speelde zich voornamelijk af in de zeeën. Wat we zien is dat van af het prille begin het leven zich heel langzaam, maar wel heel aanhoudend, zich steeds verder ontwikkeld. Dit proces noemt men de evolutie. Keer op keer, meestal op voor ons niet goed te achterhalen redenen, ging de beuk er in en verdween 75 tot 95% van al het leven.6 Daarna begint het proces van voren af aan, meestal met een nieuwe diersoort in de frontlinie. Charles Darwin heeft dit proces in zijn meesterwerk On the Origin of Speciesprachtig beschreven.

Figuur 2. Koolstofdioxide en temperatuur over de laatste 600 miljoen jaar.

 De komst van de mens

Laten we heel eerlijk zijn, de mens is een nakomer. Geologisch gezien kwamen wij pas drie seconden voor het heden tevoorschijn. Wij kamen voort uit de familie van de Hominidae (of Hominids), die zo’n 20 miljoen jaar geleden ontstond en bestaat uit drie soorten orang oetans, twee soorten gorilla’s, twee soorten chimpansee’s en één soort mensen. 7 Een familie dus van 8 soorten. De oerang oetans, echter, beperkten zich tot Zuidoost Azië en spelen in geschiedenis van de opkomst van de mens verder geen rol.

Figuur 3. De Hoorn van Afrika

Deze familie leefde in de Hoorn van Afrika, het gebied van Ethiopië, Somalië en Noord Kenia. Dwars door het land loopt de Oost Afrikaanse Rift vallei, een breuk in de aardkorst veroorzaakt door twee actieve vulkanische superpluimen onder het gebied van Ethiopië en Kenia. Vanaf ongeveer 30 miljoen jaar geleden duwen deze twee pluimen langzaam maar zeker Oost Afrika omhoog en zal uiteindelijk Afrika in tweeën splijten. Het relatief vlakke gebied brak in stukken en er ontstonden hoge bergen, diepe dalen, rivieren en meren.

Het contact tussen de gorilla’s en de lijn chimpansees-mens gingen in dit gebied zo’n 10-12 miljoen jaar geleden langzaam maar zeker verloren. Het genoom van mensen en gorilla’s verschilt ongeveer 1.75%.8 Met de mens en de chimpansee gebeurde ongeveer 6-8 miljoen jaar geleden hetzelfde. Het DNA van chimpansees is voor 99% gelijk aan dat van mensen.9 Zowel gorilla als chimpansee zijn na hun afsplitsing in het oerwoud gebleven. De mens bevond zich echter in dat gedeelte van de Hoorn van Afrika dat het meest getroffen werd door de tektonische bewegingen. Het oerwoud daar verdween meer en meer en maakte plaats voor valleien en rotspartijen. De mens had geen andere keus dan zich aan te passen en moest door het verdwijnen van het oerwoud steeds meer op zijn achterste benen lopen om voedsel te kunnen krijgen. Zo ontstonden in de diverse dalen en valleien voorvaderen van de mens. De meesten stierven uit, de enige die overbleef was Homo erectus. Zo’n 2 miljoen jaar geleden evolueerde hij in Homo sapiens. Wij zijn dus een resultaat van de evolutie. Daar kunnen we niets aan doen en daar zullen wij mee moeten leven.12,13

Figuur 4. De familie van Hominidae: Boven: links en midden Gorilla,  rechts chimpansee. Onder: links Bonobo en rechts de Mens.

De kern van de evolutie

In 1859 publiceerde Charles Darwin zijn meesterwerk On the Origin of Species.10 Darwin stelde dat het voortplantingssucces van een individu afhangt van zijn eigenschappen en dat alleen de eigenschappen die het best in de omgeving passen terecht komen in de volgende generatie. Daardoor passen soorten zich steeds verder aan. De evolutietheorie leunt op drie basisprincipes; namelijk variatie, selectie en erfelijkheid. Een individu dat gunstige eigenschappen voor een situatie bezit, heeft een grotere kans om veel nakomelingen te produceren dan een individu met veel nadelige eigenschappen: survival of the fittest.

Erfelijkheid. Darwin wist nog niet hoe, maar hij begreep wel dat planten en dieren eigenschappen aan elkaar konden doorgeven. Dankzij Gregor Mendel, een paar jaar later, en de ontdekking van DNA in 1953 werd duidelijk dat selectie een genetische basis moest hebben.11 Mutaties in genen van een individu zorgen er voor dat er variaties binnen een soort kunnen ontstaan. In de evolutie is ieder individu volledig aangepast aan de situatie waar in hij ontstaan is en leeft.

Voor Darwin waren de vinken van de Galapagos Eilanden het zuiverste bewijs van de evolutie. Ieder eiland had zijn eigen vink met een aan het ter plekke aanwezige voedsel aangepaste snavel. Een vink kon dus ook niet zo maar van eiland veranderen. De evolutie leert ook dat ieder levend wezen, of het nu een virus of een olifant is, aan twee voorwaarden moet voldoen om te overleven: eten en voortplanten. Als aan één van deze twee voorwaarden niet is voldaan sterft het individu onherroepelijk uit. Wij mensen behoren, net zo als onze naaste verwanten de chimpansee en de gorilla tot de kuddedieren. Bij de chimpansee gaat het om groepen van 15 of 20 dieren, bij de gorilla meestal om 7 tot 10. In principe zijn het grote families. Ook bij de mens staat de familie centraal. Families organiseren zich in grotere verbanden, als regel met als doel de veiligheid van het bestaan.

Weg uit Afrika

Figuur 5. De Trek uit Afrika.

Deze laatste uittocht is in feite de grondslag voor de verdeling van de huidige mens over de wereld. Op hun tocht naar het noorden liet Homo sapiens overal resten en restvolkeren achter. Deze groepen pasten zich volledig aan hun nieuwe omgeving aan en werden uiteindelijk de nieuwe etniciteiten van de wereld. Naarmate Homo sapiens noordelijker kwam werd hij lichter door de minder sterke zon en wende aan nieuw soorten voedsel. De oudste resten van Homo sapiens van deze laatste uittocht in Europa dateren van ongeveer 40.000 jaar geleden. Aanvankelijk dacht men dat Homo sapiens de Neanderthaler vervangen of uitgeroeid had, recent onderzoek heeft aangetoond dat beide groepen in elkaar opgegaan zijn.

Vrijwel alle autochtone Nederlanders hebben dan ook tussen 4 en 6% DNA van Neanderthalers.12 De Homo sapiens die naar het westen en zuiden trokken hebben deze Neanderthaler-DNA niet en zijn daardoor minder beschermd tegen ziektes uit koudere streken. Een cruciaal verschil is ook dat Homo sapiens er achter kwam dat in het winterseizoen in Europa niets groeide en dat er weinig of geen wild was. Men moest dus in de zomer werken om wintervoorraden aan te leggen. Dit betekent dat Homo sapiens leerde werken. Ook de Denisovans in Azië vermengden zich met Homo sapiens en ook daar in de koudere streken was Homo sapiens genoodzaakt in de zomer te werken voor overleving in de winter. De groepen die uit Ethiopië naar het westen en zuiden trokken hadden dit probleem niet.

Van holbewoner tot astronaut

Rond 12.500 v. Chr. kwam het einde van de laatste IJstijd, het Weichselien. Vanaf dit moment begon de mens langzaam, maar zeker, zich te interesseren voor het cultiveren van planten en het domesticeren van dieren. Mesopotamië werd het eerste echte rijk, gevolgd door het Assyrische Rijk en Egypte. Toen kwam Rome, de voorloper van de westerse wereld. Het werd een geweldig rijk, het grootste en machtigste dat er tot dan toe was geweest. Van af 200 n. Chr. gaat het met Rome langzaam bergafwaarts. Het wordt een soort hellend vlak. De bevolking werd koest gehouden met Brood en Spelen en uiteindelijk stierf het een stille dood rond 450 n. Chr. Men schat dat de wereldbevolking rond 200 n. Chr., dus toen Rome op haar toppunt stond, ongeveer 300 miljoen was. Het Romeinse Rijk telde ongeveer 65 miljoen mensen en de stad Rome 1 miljoen, waarvan 500.000 slaaf waren.13,14

Eeuwen lang was het duister in Europa. Uiteindelijk ontstonden er enkele kleine rijken in Spanje, Frankrijk en Duitsland. De verovering van het Noord Afrikaanse Ceuta door de Portugezen zette echter een nieuwe richting in. Hendrik de Zeevaarder volgde met een groot aantal Portugese ontdekkingsreizen. Zij veroverden grote delen van het Verre Oosten. Spanje kon niet achterblijven. Na eerst de Mohammedanen het land uitgedreven te hebben volgde Columbus met zijn ontdekking van Amerika.

De unie van Spanje en Portugal (1580-1640) werd door de Hollanders gebruikt om het Portugese Rijk in het Verre Oosten te veroveren. De Spanjaarden bereikten hun top met Philips II (1598). Toen kwamen de Hollanders. Na de Hollanders waren het de Fransen die met Napoleon aan de Europese macht kwamen. In 1815, bij de slag van Waterloo, was het al voorbij. De Engelsen namen over. Zij bereikten onder Koningin Victoria hun hoogtepunt. Met Hitler probeerde Duitsland het ook even, de Amerikanen en de Russen stopten dit. Amerika dacht even dat het wereldoverheersing kon nastreven. De oorlogen in Korea, Vietnam, Irak en Afghanistan lieten zien dat ongeacht welk geweld ook wereldoverheersing niet meer mogelijk was.

Wat we eigenlijk zien is dat de mens vanaf de 10e of 11e eeuw langzaam maar zeker op de stoel van de evolutie gaat zitten. De slavenhandel is daar een voorbeeld van. Wij Hollanders commercialiseerde die handel met de creatie van de Driehoekshandel. Wat wij deden was het overbrengen van miljoenen mensen uit West Afrika naar Amerika, zonder enige vorm van aanpassing. Zoiets is een handeling die rechtstreeks indruist tegen alle wetten van de evolutie.

Aan het einde van de 20e eeuw en het begin van de 21e zien we ongeveer hetzelfde zich herhalen, ditmaal in de vorm van miljoenen migranten uit derde wereldlanden, die zo als ijzerdeeltjes onweerstaanbaar door een magneet worden aangetrokken, op weg gaan naar Europa, Canada, Australië en de Verenigde Staten. Dit beeld gaat gepaard met een exponentiële groei van de wereldbevolking en een enorme achteruitgang van de biodiversiteit. Wij bereikten de maan, een bestemming die niet past in onze evolutie. Zijn wij niet op weg naar een klimaatcrisis maar naar een bestaanscrisis? Bevindt de westerse wereld zich niet op hetzelfde hellend vlak als Rome in de 3e en 4e eeuw? Wij hoeven onze TV maar aan te zetten en het is spelletjes, na spelletjes, Brood en Spelen. L’Histoire se répète…

Staat de mensheid aan de rand van de afgrond?

In de hele discussie over het klimaat is de mens als individu niet voorgekomen. We geven de schuld van de klimaatcrisis aan de explosieve groei van de broeikasgassen, deze groei is echter op jaarbasis nog niet eens 1%. Tussen 1980 en 2020 groeide het CO2 in onze atmosfeer van 250 naar 400. Nog niet eens een verdubbeling dus. Het aantal mensen groeide van 3 miljard in 1960 naar 8 miljard nu. Dat is spectaculair en exponentieel.

Nergens in zijn boek “Omarm de Chaos”, schrijft Jan Rotmans over dit probleem. Dit in tegenstelling tot Midas Dekkers in zijn onlangs verschenen boek “Wat loopt daar? Een biologische kijk op rassen.” De volledige integratie en assimilatie van de Ethiopische Homo sapiens tot een Katwijkse visser duurde zo’n 20 tot 30.000 jaar. Deze hele aanpassing is terug te vinden in de fossiele vondsten van Homo sapiens in Europa.

Waar het om ging (of gaat) is dat het DNA van een Zwarte Homo sapiens uit Ethiopië omgevormd moest worden tot het DNA van een witte Katwijkse visser. Dit is een evolutionair proces dat duizenden jaren duurt. Dit kan je niet imiteren met een inburgeringscursus van een paar maanden. Zo naïef is de evolutie niet.

Er zijn ook nu praktische voorbeelden van dat het echt zo lang duurt.15,16,17,18,19 Neem bijvoorbeeld de Eskimo in Alaska. Zij zijn van Aziatische origine en arriveerden in Alaska zo’n 5.000 tot 10.000 jaar geleden. Hun uiterlijk nu is nog steeds Aziatisch. Hetzelfde geldt voor de indianen in het Amazone gebied. Zij arriveerden ook uit Azië, vermoedelijk zo’n 20.000 jaar geleden en hebben nog steeds een bruin/gele huidskleur.

Uiteindelijk zullen zij evolueren naar dezelfde huidskleur als anderen, zoals Afrikanen, Papoea’s en Australische Aborigines, op dezelfde breedtegraad.20,21,22 Het is de evolutie die voor dit alles verantwoordelijk is. De huidige stroom migranten uit Afrika naar West Europa en uit Centraal en Zuid Amerika naar de Verenigde Staten is niets anders dan een evolutionaire beweging. Het is het systeem van de survival of the fittest in volle omvang. Men ziet dat wij Europeanen, Amerikanen, Canadezen en Australiërs het veel beter hebben dan zij, dus komen ze hier.

Figuur 6. De groei van de wereldbevolking over de laatste 2000 jaar.

De gevolgen van het vergeten van de evolutie

Midas Dekkers geeft in zijn boek een groot aantal voorbeelden van medische en culturele verschillen tussen de diverse etniciteiten. Het begint al met de bloedgroepen. Zuid Amerikanen hebben vrijwel allemaal bloedgroep O, Aziaten hebben vaak vrijwel alleen B. Mensen met bloedgroep A of AB blijken gevoeliger voor pokken dan anderen. Ik heb zelf O.

Toen ik met ernstige inwendige bloedingen ooit opgenomen werd in een Fillippijns ziekenhuis in Cebu bleek dat er helemaal geen bloed van bloedgroep O op voorraad was. Bloedgroep O komt nagenoeg niet voor in de Filippijnen. Mijn vrouw moest overal op zoek naar Europeanen die O hadden.

Niet voor niets dringt Bloedbank Sanquin aan op registratie van etniciteiten om dit soort problemen te kanaliseren. Zoiets mag dan weer niet van bepaalde politieke figuren omdat het tot discriminatie zou kunnen leiden. Je moet het maar even bedenken. Tal van ziekten die wij niet kennen, komen alleen bij bepaalde migranten voor. Sikkelcelziekte bijvoorbeeld, is een typische ziekte uit Afrika en het Midden Oosten. De ziekte is dodelijk en erfelijk.

Openkamerhoekglaucoom (wat een naam!) komt bij zwarte Afrikanen driemaal zo vaak voor als bij Europeanen. Hart en vaatziekten komen driemaal zo vaak voor bij Hindoestanen dan bij Europeanen. Marokkanen en Turken krijgen driemaal zo vaak diabetes als Europeanen. Surinamers en Antillianen krijgen driemaal zo vaak hoge bloeddruk als autochtonen. Ook bij corona is er een probleem. Het blijkt dat Surinamers, bijvoorbeeld, drie maal zo vaak Covid oplopen als autochtonen en er ook drie maal zo vaak aan overlijden.

Dit is nog maar een fractie van een lange lijst. Ook bij transplantaties werkt dit door. Je kan niet zo maar organen van de ene etniciteit bij de andere plaatsen. Dit probleem heeft grote effecten op onze zorgkosten, maar ook op de werksituatie.23,24,25,26 Onze onnozelheid en onkunde over “de mens” neemt soms groteske vormen aan. Ik was in de jaren zeventig tijdens een gigantische hongersnood, voor de Wereldbank betrokken bij de voedseldistributie in het Afrikaanse Sahel-gebied. Wij kregen miljoenen tonnen melkpoeder van West Europa, met name van Nederland. Na korte tijd bleek alle Afrikanen ziek werd van de melkpoeder, alles moest weggegooid worden.

Ook Midas Dekkers haalt dit geval in zijn boek aan en verwijst naar tal van soortgelijke gevallen. Men vergeet, of weet niet eens, dat een bepaalde etniciteit niet alleen een bepaald uiterlijk heeft, maar vaak gevoelig is voor bepaalde ziekten en ook volledig aangepast is aan het specifieke voedsel waarmee hij of zij groot gebracht is. De conclusie is eenvoudig, wij kunnen de evolutie niet manipuleren en als we de evolutie willen overslaan dan krijgen we achteraf de rekening. Het is ook goed te beseffen, dat de evolutie geen rekening houdt met ethiek en mensenrechten, of we dat nu leuk vinden of niet. Het vergeten van de evolutie staat gelijk met het je zelf uit het aardse systeem wegcijferen.

Biodiversiteit

Een ander gevolg van het vergeten dat wij deze planeet met andere moeten delen is het verlies van biodiversiteit. Naar schatting is 82% van de biomassa van zoogdieren verdwenen, 40% van de amfibieën is er niet meer, een derde van de rif-koralen zijn verdwenen, een derde van de zeedieren zijn er niet meer en 10% van alle insecten worden bedreigd met uitsterven.27

Sinds de 16e eeuw zijn tenminste 680 soorten gewervelde dieren uitgestorven. Tegen 2016 was meer dan 9 % van alle rundersoorten uitgestorven, terwijl nog eens 1.000 soorten met uitsterven worden bedreigd. Meer dan 500.000 van de nog levende soorten hebben geen kans op lange termijn te overleven als gevolg van het verdwijnen van hun leefgebied.28,29,30

Tropische wouden hebben op grote schaal plaats gemaakt voor sojaverbouw in Zuid Amerika en voor palmolie plantages in Zuidoost Azië. Alles bij elkaar verdwenen er tussen 2010 en 2015 niet minder dan 32 miljoen hectaren tropisch regenwoud. Over de laatste 20 jaar verdween ruim 100 miljoen hectaren regenwoud. Van al het moerasgebied op aarde verdween inmiddels 85%.

Als we kijken naar de totale biomassa op aarde dan maken de mens en zijn dieren op de boerenbedrijven inmiddels 96% van alle biomassa uit. Sinds 1992 is het totale oppervlakte voor menselijke nederzettingen meer dan verdubbeld en heeft de mens ruim 23% van de aarde’s ecologie verwoest en onbruikbaar gemaakt. Op dit moment wordt ruim 25% van het ijsvrije landareaal gebruikt voor het houden van vee voor menselijke consumptie.31

Ieder jaar komt zo’n 300 tot 400 miljoen metrische tonnen zware metalen, giftige modder en andere verontreinigingen in de oceanen terecht. Sinds het midden van de 19e eeuw zijn de wereld’s koraalriffen met 50% gereduceerd.32 De sociaal economische gevolgen van het verlies van voedselproductie worden geschat op tussen de $235 en $577 miljoen per jaar. En dan is er het plastic. Uiteindelijk verpulvert het in onze oceanen en komt zo via de vis in onze voedselketen. Een levensechte bedreiging van onze gezondheid.

Ook in Nederland gaat het desastreus met onze biodiversiteit. Op dit moment is er van de planten en dieren die wij in 1900 hadden nog slechts 15% over. Ruim een derde van alles dat in Nederland leeft en bloeit staat op het punt uit te sterven. Waren er in 1960 nog 120.000 grutto’s, nu zijn er nog minder dan 40.000 over. De huidige vogelgriep maakt wellicht een einde aan deze laatste groep. Het virus is rücksichtslos en treft mens en dier. Een studie uit 2017 concludeerde dat in Duitsland in de laatste 25 jaar twee derde van de insecten verdwenen zijn.33, In delen van China is de bij helemaal verdwenen en bestuiven boeren hun fruitbomen met de hand.34 Hoe valt dit te rijmen met het feit dat onze bevolking de laatste 30 jaar met vier miljoen is gestegen, dat is 30% en dat is niet mis voor een zo dicht bevolkt modern land zoals Nederland. Van deze 4 miljoen arriveerden 1.3 miljoen de laatste 20 jaar.

De draagkracht van onze aarde

Op dit moment leeft 86 procent van de mondiale bevolking in landen die meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan hun eigen ecosysteem kan genereren.35 Het is duidelijk dat dit zo niet door kan gaan.36 De mens loopt spijkerhard tegen de grenzen van zijn eigen bestaan aan.

Wij zijn niet de enige levende wezens op onze planeet, wij moeten moeder aarde delen met alle andere miljarden levende wezens die er zijn. De evolutieleer leert ons dat wij gelijke rechten hebben, er is geen uitzonderingspositie voor de mens. Wat wij vandaag zien is dat ook de virussen hun deel opeisen, wij waren vergeten dat ze überhaupt bestonden. Mens en dier leven steeds dichter op elkaar. Hierdoor wordt het elkaar aansteken met ziektes een serieuze zaak. De laatste decennia ontsprong de mens met ziektes zoals SARS, MERS, Ebola, HIV en, niet te vergeten de bijna-ramp met H5N1, steeds opnieuw de dans. Wordt nu het Corona-virus, met op de achtergrond ook nog het nieuwe vogelgriep virus, de laatste slag?

In 2 miljoen jaar is de mens uitgegroeid tot een wezen met ongelooflijke capaciteiten. Hij slaagde er zelfs in voet op de maan te zetten. In die drie seconden dat de moderne mens bestaat vond een bevolkingsexplosie plaats die alle andere levende wezens op aarde volledig dreigt weg te vagen. Hebben we niet te maken met een bestaanscrisis in plaats van een klimaatcrisis?

Op weg naar het rampjaar 2022/2023?

Aan het begin van dit artikel constateerde ik dat ons land eigenlijk sinds de Tweede Wereldoorlog een tweesporen beleid heeft gekend. Een briljant en succesvol bedrijfsleven tegenover een volkomen falende politiek. De oorzaak, mijns inziens, is geweest de Mammoetwet van 1968. Het stimuleren van studeren door de lagere bevolkingsklassen door norm-verlaging is, ook vanuit evolutie standpunt, een catastrofale blunder geweest. Het heeft er toe geleid dat wetenschappelijke studies in het harnas van de mastercultuur werden gedreven. Ik was een van de laatste studenten van de eerste Nobel-prijswinnaar voor Economie, prof. dr. Jan Tinbergen. Hij was, ondanks zijn lidmaatschap van de PvdA, pisnijdig. “Je ontneemt de student de mogelijkheid tot herkauwen,” was zijn oordeel over deze koerswijziging.

Studies werden afgekapt op het kandidaatsniveau. Alle noodzakelijke franje zoals statistiek, juridische basiskennis en dergelijke, verdwenen. De wetenschap werd een soort honingraat, in ieder hokje zit een wetenschapper die zijn hoofd niet meer buiten het hokje kon en mocht steken. De multidisciplinariteit, een wetenschappelijke basisnoodzakelijkheid verdween. Het merkwaardige is dat ik dacht dat Jan Rotmans, een van onze prominente klimaatactivisten, dit ook begrepen had. Op pagina 13 van zijn nieuwe boek “Omarm de Chaos” schrijft hij:

Omdat ik in mijn gezicht op zoveel verschillende plaatsen iets had gebroken, heb ik veel verschillende chirurgen gezien. Technisch hebben ze mij, elk in hun domein, knap en goed geholpen. Maar vreemd genoegt heeft nooit iemand naar de compositie van mijn gezicht als geheel gekeken……..

Ik dacht Rotmans begrijpt het. Dat is nu precies waar het om gaat. Helaas, het was niet zo. Nergens in het boek komt het meer terug. De wetenschap is een verzameling stukjes geworden, maar niemand zet het geheel in elkaar. Je komt nergens terecht, ook niet in de klimaatdiscussie, als je als maar blijft staren in die kleine stukjes. We zien niet meer waar toe alles leidt, men blijft gefocust op het kleine eigen stukje. Zo komen we er nooit uit. Het resultaat zien we in de Covid-aanpak: iedereen brult maar wat, het onderling verband is totaal verdwenen en het vertrouwen van het volk is volkomen zoek. Dreigt een herhaling van 1672/1673? Pieter Omtzigt, in zijn lezing van 2 oktober 2020, wees op de waarschuwende woorden van het Franse parlementslid Tocqueville in januari 1848. Hij riep daarbij op tot fundamentele hervormingen om een revolutie te voorkomen. Het antwoord was hoongelach….drie weken later was de revolutie een feit. Het Nederlandse volk is ook boos, heel boos….

Het bedrijfsleven heeft zich lang goed gered, maar takelt nu ook af. De versjachering van KLM, het vertrek van Unilever, van Shell en tal van anderen die op de wip staan, is een teken aan de wand. Van alle bedrijven waar ik in mijn 60-jarige werkleven gewerkt heb zijn er nog twee over: TNO en Schiphol. Beiden kunnen niet weg, gelukkig maar. De politiek is echter al lang voorbij het point of no return.

Ik ben het dan ook roerend eens met wat Pieter Omtzigt bij herhaling heeft betoogd, namelijk dat de politiek en in het bijzonder de Tweede Kamer, veel te laag opgeleid is. Afgezien daarvan ontbreekt bij de meesten iedere vorm van praktijkervaring. We zien dat ook nu weer in het nieuwe kabinet, op een enkele uitzondering na een bonte verzameling van oud-wethouders en leden van gedeputeerde staten. Dat is een te laag niveau voor de problemen die we hebben. Ook bij ministers geldt dat. Departementen zijn ondoordringbare bastions die aan zelfbescherming doen. Uitsluitend en alleen top-ministers met zeer grote vakkennis kunnen daar doorheen dringen. De toeslagaffaire is het levende bewijs. Noch Hoekstra, noch De Jonge slaagden er in om maar een millimeter vooruit te komen op hun departementen.

Het “Zwarte Zwaan” incident dat boven de maatschappij hangt

Dirk Jan Barreveld.

Er is nog een ander probleem. Tijdens een congres in Dubai, in november 2021, waarschuwde de Amerikaanse econoom Nouriel Roubini, de man die ooit de financiële crisis van 2008 haarfijn voorspelde, voor de enorme schuld die de wereld inmiddels heeft opgebouwd. Hij schatte dat het alles bij elkaar om 1000 biljoen dollar ging (1000.000.000.000.000). De rente staat praktisch gesproken al jaren op nul. Met oplopende inflatie, ruim 6% in januari 2022, moet de rente omhoog. De Amerikaanse FED heeft dat al aangekondigd. In Europa dreigen landen zoals Italië, Spanje en Portugal hierdoor failliet te gaan. Dan valt de euro en stort het Europese financiële gebeuren volledig in elkaar.

Er hoeft maar weinig te gebeuren of er staat ons een crisis te wachten die van dezelfde orde is als het Rampjaar 1673. Vierhonderdvijftig jaar geleden was het Michiel de Ruijter die ons redde. Wie zal dat nu zijn?

***

Noten

1 Rasmussen, S. O.; Andersen, K. K.; Svensson, A. M.; Steffensen, J. P.; Vinther, B. M.; Clausen, H. B.; Siggaard-Andersen, M.-L.; Johnsen, S. J.; Larsen, L. B.; Dahl-Jensen, D.; Bigler, M. (2006). “A new Greenland ice core chronology for the last glacial termination” (PDF). Journal of Geophysical Research. 111 (D6): D06102. Bibcode:2006JGRD..111.6102R. doi:10.1029/2005JD006079. ISSN 0148-0227.

2 Kobashi, T.; et al. (2007). “Precise timing and characterization of abrupt climate change 8,200 years ago from air trapped in polar ice”. Quaternary Science Reviews. 26 (9–10): 1212–1222. Bibcode:2007QSRv…26.1212K. CiteSeerX 10.1.1.462.9271. doi:10.1016/ j.quascirev.2007.01.009.

3 deMenocal, Peter B. (2001). “Cultural Responses to Climate Change During the Late Holocene” Science. 292 (5517): 667–673. Bibcode:2001Sci…292..667D. doi:10.1126/science.1059827. PMID 11303088.

4 Michael Greshko (August 23, 2019). “Colossal volcano behind ‘mystery’ global cooling finally found”. National Geographic.

5 Büntgen, Ulf; Myglan, Vladimir S.; Ljungqvist, Fredrik Charpentier; McCormick, Michael; Di Cosmo, Nicola; Sigl, Michael; Jungclaus, Johann; Wagner, Sebastian; Krusic, Paul J.; Esper, Jan; Kaplan, Jed O.; De Vaan, Michiel A. C.; Luterbacher, Jürg; Wacker, Lukas; Tegel, Willy; Kirdyanov, Alexander V. (2016). “Cooling and societal change during the Late Antique Little Ice Age from 536 to around 660 AD”. Nature Geoscience. Nature Geoscience 9. (3): 231–236. Bibcode:2016NatGe…9..231B. doi:10.1038/ngeo2652.

6 Michael Greshko “What are mass extinctions, and what causes them?”National Geographic, 2019

7 Raauma, Ryan; Sternera, K (2005). “Catarrhini primate divergence dates estimated from complex mitochondrial genomes” PDF. Journal of Human Evolution 48: 237-257.

8 Gorilla joins the genome club. Nature (7 maart 2012)

9 https://www.amnh.org/exhibitions/permanent/human-origins/understanding-our-past/dna-comparing-humans-and-chimps

10 Darwin, Charles, 1859. “On the origin of species by means of natural selection, or the preservation of favoured races in the struggle for life.” London: Murray. [1st ed.]\

11 Johann Friedrich Miescher: Brief an Wilhelm His, 17. Dezember 1892 In: Miescher, Johann Friedrich: Die histochemischen und physiologischen Arbeiten, Band 1, Seite 116 f. (Dieser Brief wurde erst 1897 nach dem Tode Friedrich Mieschers publiziert.)

12 Jean-Jacques Hublin: “The origin of Neandertals.” In: PNAS. Band 106, Nr. 38, 2009, S. 16022–16027, doi:10.1073/pnas.0904119106

13 Gibbon, Edward. “History of the Decline and Fall of the Roman Empire.” With notes by the Rev. H. H. Milman. 1782 (Written), 1845 (Revised)

14 Adkins, Lesley; Roy Adkins (1998). “Handbook to Life in Ancient Rome.” Oxford: Oxford University Press. ISBN: 0195123328.

15 Soares, P; Ermini, L; Thomson, N; Mormina, M; Rito, T; Röhl, A; Salas, A; Oppenheimer, S; Macaulay, V (June 2009). “Correcting for purifying selection: an improved human mitochondrial molecular clock”. American Journal of Human Genetics. 84 (6): 740–59. doi:10.1016/j.ajhg.2009.05.001. PMC 2694979. PMID 19500773.

16 Poznik GD, Henn BM, Yee MC, Sliwerska E, Euskirchen GM, Lin AA, Snyder M, Quintana-Murci L, Kidd JM, Underhill PA, Bustamante CD (August 2013). “Sequencing Y chromosomes resolves discrepancy in time to common ancestor of males versus females”. Science. 341 (6145): 562–65. Bibcode:2013Sci…341..562P. doi:10.1126/science.1237619. PMC 4032117. PMID 23908239.

17 Fu Q, Mittnik A, Johnson PL, Bos K, Lari M, Bollongino R, Sun C, Giemsch L, Schmitz R, Burger J, Ronchitelli AM, Martini F, Cremonesi RG, Svoboda J, Bauer P, Caramelli D, Castellano S, Reich D, Pääbo S, Krause J (21 March 2013). “A revised timescale for human evolution based on ancient mitochondrial genomes”. Current Biology. 23 (7): 553–59. doi:10.1016/j.cub.2013.02.044. PMC 5036973. PMID 23523248.

18 Endicott, P; Ho, SY; Metspalu, M; Stringer, C (September 2009), “Evaluating the mitochondrial timescale of human evolution”, Trends Ecol. Evol., 24 (9): 515–21, doi:10.1016/j.tree.2009.04.006, PMID 19682765

19 Callaway, Ewen (6 August 2013). “Genetic Adam and Eve did not live too far apart in time”. Nature. doi:10.1038/nature.2013.13478. S2CID 170608686.

20 “Summary of knowledge on the subclades of Haplogroup Q”. Genebase Systems. 2009.

21 Reich, D; Patterson, N; Campbell, D; Tandon, A; Mazieres, S; Ray, N; Parra, MV; Rojas, W; Duque, C (2012). “Reconstructing Native American population history”. Nature. 488 (7411): 370–374. Bibcode:2012Natur.488..370R. doi:10.1038/nature11258. PMC 3615710. PMID 22801491.

22 Tamm, Erika; Kivisild, Toomas; Reidla, Maere; Metspalu, Mait; Smith, David Glenn; Mulligan, Connie J.; Bravi, Claudio M.; Rickards, Olga; Martinez-Labarga, Cristina; Khusnutdinova, Elsa K.; Fedorova, Sardana A.; Golubenko, Maria V.; Stepanov, Vadim A.; Gubina, Marina A.; Zhadanov, Sergey I.; Ossipova, Ludmila P.; Damba, Larisa; Voevoda, Mikhail I.; Dipierri, Jose E.; Villems, Richard; Malhi, Ripan S.; Carter, Dee (5 September 2007). “Beringian Standstill and Spread of Native American Founders”. PLOS ONE. 2 (9): e829. Bibcode:2007PLoSO…2..829T. doi:10.1371/journal.pone.0000829. PMC 1952074. PMID 17786201.

23 Midas Dekkers, “Wat loopt daar? Een biologische kijk op rassen”. 2021. ISBN: 978 90 450 41537., blz 237 e.v.

24 Dirk J. Barreveld, “Nederland en de Ondergang van Suriname”, 2021, ISBN ISBN: 978-94-6443-168-1, blz. 277 e.v.

25 “Risk for COVID-19 Infection, Hospitalization, and Death By Race/Ethnicity,” Updated Apr. 23, 2021 https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/covid-data/investigations-discovery/hospitalization-death-by-race-ethnicity.html

26 Covid-19 en etniciteit, Onderzoek door Amsterdam UMC, GGD Amsterdam en Pharos, Amsterdam, april 2021

27 Media Release: Nature’s Dangerous Decline “Unprecedented’; Species Extinction Rates ‘Accelerating. IPBES.3

28 Pirani, Fiza (7 May 2019). “More than 1 million species at risk of extinction because of humans, UN warns”. The Atlanta JournalConstitution. R

29 Shieber, Jonathan (6 May 2019). “New study shows human development is destroying the planet at an unprecedented rate”. TechCrunch.

30 Baier, Tina (6 May 2019). “Der Mensch verdrängt eine Million Tier- und Pflanzenarten”. Süddeutsche Zeitung (in German). ISSN 0174-4917.

31 Fingas, Jon (6 May 2019). “UN study says humans are damaging nature at ‘unprecedented’ rate”

32 Vidal, John (15 March 2019). “The Rapid Decline Of The Natural World Is A Crisis Even Bigger Than Climate Change”. The Huffington Post. “The food system is the root of the problem. The cost of ecological degradation is not considered in the price we pay for food, yet we are still subsidizing fisheries and agriculture.” – Mark Rounsevell

33 Gabriel, Sigmar (9 March 2007). “30% of all species lost by 2050”. BBC News. 341 “Researches find threat from biodiversity loss equals climate change threat”. Winnipeg Free Press. 7 June 2012.

34 Warning of ‘ecological Armageddon’ after dramatic plunge in insect numbers The Guardian, 2018

35 https://downtoearthmagazine.nl/draagkracht-aarde-vandaag-overschreden/

36 WWF, annual report, 2017