Mijn gesprek vanochtend met Diederik Samsom ging – ondanks de val van het kabinet – gewoon door. In de Starbucks op station Leiden nam het gesprek echter een hele andere wending dan ik in gedachten had. Ik wilde Samsom namelijk graag interviewen over zijn mea culpa, de problemen bij het IPCC e.d. Samsom had echter een e-mailwisseling gelezen tussen mij, Gerrit Hiemstra, Hans Labohm, Rik Leemans en diverse anderen (besproken hier) en wilde juist wel eens mijn visie horen op hoe het nu – op een constructieve wijze – verder zou moeten.

De rollen waren dus enigszins omgedraaid en het gesprek is dan ook niet geschikt om hier als interview op te voeren. Er volgt binnen afzienbare tijd een tweede gesprek waarin wel een interview met Samsom zal plaatsvinden, dus dat houdt de lezer tegoed.

Ik heb een aantal punten proberen te maken, hieronder kort samengevat:

1) In tegenstelling tot Samsoms mea culpa (dat de politiek de wetenschap teveel onder druk gezet heeft en dat het IPCC daardoor haar neutraliteit heeft verloren) ben ik van mening dat de problemen voornamelijk zijn toe te schrijven aan de wetenschap zelf. Klimaatonderzoekers hebben hun kans om big science te worden met beide handen aangegrepen en binnen het IPCC realiseren een aantal invloedrijke auteurs zich heel goed wat er nodig is om big science te blijven. Het belangrijkste daarvoor is dat de mens een centrale rol speelt bij klimaatverandering want als de mens weinig invloed heeft, zoals bij aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, dan zijn we niet ‘schuldig’ en kunnen we er ook niet veel aan doen. De aandacht van politici zal daardoor flink afnemen.

2) Om die reden is het IPCC langzamerhand een self-selecting group geworden van broeikasaanhangers die bereid zijn een stevig signaal af te geven aan de politiek. En die niet meer bereid zijn eerlijk om te gaan met fouten zoals in de hockeystickgrafiek. Ook het terugtreden van Chris Landsea (orkanen) en Paul Reiter (malaria) heeft het IPCC ogenschijnlijk schouderophalend geaccepteerd.

3) Of je dus op de oude voet verder gaat met het produceren van het vijfde rapport (te verschijnen in 2014) of verder gaat met een Wikipedia IPCC, het eindresultaat valt of staat met het samenstellen van de teams van auteurs. Als er geen critici aan boord zijn zal de uitkomst van een volgend rapport voorspelbaar zijn en weinig afwijken van AR4.

4) Om de boel op te schonen is er wel degelijk een rol weggelegd voor de politiek. De wetenschappers zelf zullen niet snel bereid zijn hun paradigma en verworvenheden op te geven. Dat blijkt ook uit de reacties op Samsoms mea culpa. (Samsom gaf aan dat het merendeel van de wetenschappers niet blij was met zijn uitspraken) De politiek kan er echter op gaan toezien dat het huis van de wetenschap van iedereen is, zoals Samsom zei in het spoeddebat. Dat betekent in mijn ogen ook dat politici bladen als Nature in de media moeten veroordelen voor bijvoorbeeld het gebruik van de term climate change deniers.

5) Er moet – in de lijn met het gedachtegoed van Roger Pielke sr – een einde komen aan de fixatie op broeikasgassen. Ook daar kan de politiek een duidelijke sturende invloed hebben door veel meer onderzoek te financieren dat kijkt naar andere forcings op het klimaat, zoals verandering van landgebruik (op albedo, op de watercyclus), roetdepositie (op het smelten van sneeuw en ijs), stikstofdepositie (op planten en bomen en daarmee op de waterhuishouding).

6) Het belangrijkste dat ik meekreeg uit het gesprek is dat Samsom binnenkort met Robbert Dijkgraaf van de KNAW om de tafel gaat zitten om te praten over het onderzoek dat de KNAW gaat uitvoeren. De aard van dat onderzoek is nog erg onduidelijk, vermoed ik, en kan dus nog alle kanten op gaan. Ik zei in dit verband dat er wel degelijk een echte ‘audit’ nodig is, ook van de resultaten van WG1. Het belangrijkste is natuurlijk dat een onafhankelijk team van onderzoekers (hoeven helemaal geen klimaatonderzoekers te zijn) zich buigt over de berekening van de mondiale temperatuur van CRU, GISS en NCDC. Daarbij komt dan ook het Urban Heat Island effect aan bod. Het ligt natuurlijk voor de hand om dit internationaal te doen, maar zelfs nationaal zou je met een team van pakweg tien slimmeriken (met mensen van het CBS erbij bijvoorbeeld) een heel eind kunnen komen. Die suggestie leek Samsom wel aan te spreken. Het zou heel mooi zijn als zoiets in Nederland van de grond kwam.

Na een uur was het gesprek voorbij en moest Samsom rennen om zijn trein naar Eindhoven te halen. Want de verkiezingscampagne gaat door.

Gerelateerd: