chauvetHet dier kan geen kant meer op. Snuivend van angst richt de moederneushoorn haar wapens richting een horde menselijke belagers om haar kalf te beschermen. Haar vijanden staan schreeuwend en zwaaiend met fakkels klaar om toe te slaan. Het is een oneerlijke strijd, de neushoorn wil een charge uitvoeren om het vege lijf te redden van haarzelf en haar kalf. Maar ze deinst terug bij het vuur van de fakkels, en langzaam sluit de cirkel zich.

In een paniekgolf rent de neushoorn over een rotsrand, en te laat beseft het bijziende dier dat dit zijn einde betekent. Een kreet, geveld en kreupel ligt het dier te spartelen en zijn belagers stortten zich op hem, hun wapens inbeukend de nu weerloze kolos. Eén van de jagers pakt zijn bijl en kapt de hoorn van de neushoorn…en dat voor het bijgeloof …

30.000 jaar over datum
Wie dacht, nou komt hij met een gironummer, en een actieplan om dit dierenleed in Afrika tegen te gaan, een inzamelingsactie bij de Postcodeloterij. Die is dertigduizend jaar te laat. Want wat richtten de mensen in de Ardeche in Frankrijk toen een slachting aan onder neushoorns en andere megafauna. De schilderingen in de Chauvet-grot bij Pont’dArc, de oudst bekende kunstzinnige uitingen van de jager-verzamelaar laten geen twijfel bestaan: het wemelde van de neushoorns in Europa. Maar aan alles komt een eind..

Liefst 35 procent van de megafauna (+ 40 kg) families stierf in Europa uit tussenm 50.000 en 10.000 jaar geleden, de Late Quaternary Extinction, waar Paul Koch en Dave Barnosky over schreven in 2006. De laatste mammoet hield in dwergvariant nog stand tot ongeveer het jaar 1700 op het Siberische schiereiland Taymir. Aan massa-uitsterven is niets nieuws, we dragen al ons steentje bij sinds de steentijd.

httpv://www.youtube.com/watch?v=oZFP5HfJPTY

Net Afrika, maar dan Europa
Zie de film die Werner Herzog in 2010 maakte van de ‘Cave of Forgotten Dreams’ over de pas in 1994 ontdekte Chauvetgrot. Paleo-artiesten schilderden de hele dierentuin van de pleistocene steppe op de wanden, een soort Paleograffiti van neushoorns, paarden, grottenleeuwen, en andere typisch afrikaanse dieren als luipaarden en hyena’s. Ze leggen het gedrag van hun dierlijke medebewoners nauwkeurig vast, zoals van een grottenleeuwvrouwtje dat nog niet paringsbereid is en het mannetje met open bek afsnauwt: ik heb hoofdpijn! We zien een vloer bezaaid met schedels van de holenbeer. Een beer die ook krassen met zijn nagels naliet in de grotwanden.

Herzog gaat met het selecte clubje wetenschappers mee dat toegang tot de grot heeft, en laat bij flauw lampschijnsel zijn camera de muren afkammen. De beelden van 30.000 jaar oud digitaal omzettend en in onze moderne hersens tot leven wekkend, wat ooit leefde in de geest van een mannelijk paleobrein. Ze doen er naar mijn smaak iets te cultureel en verheven over, alsof een artistiek genie aan het werk was. Terwijl je nuchter bekeken naar dierentekeningen kijkt waar mijn 6 jarig nichtje met haar nieuwe viltstiften toch ook aardig bij in de buurt komt. Zo na een dagje kinderboerderij met ponies. Maar het is natuurlijk het wonder, zo ver in de diepe tijd een vorm van contact met een intelligentie, zoals de mensen van het SETI-programma lichtjaren door het heelal kijken op zoek naar boodschappen van andere beschavingen. Terwijl je voor schilderingen staat die je kunt aanraken, zit er een barriere van 30.000 jaar tijd tussen.

chauvet2Liefdesgrotje
Vast stond dat Paleo-kunstenaars aan de zelfde zaken dachten als de gemiddelde man nu. Allereerst, het succesvol bemachtigen van eten door nauwkeurige studie van hun prooi en zijn gedrag. En natuurlijk ‘tits and ass’: ook de Pleisto-kunstenaar schilderde vrouwen met ronde heupen en deinende borsten die in zijn jagersfantasie tot leven kwamen. De eerste beeldhouwtechnische uitspatting van mensen is een vrouwfiguur, gevonden in de Schwabische Alpen van ongeveer 30.000 jaar oud, net als Babewatch nu. Maar dan in een badpak van berenvel. Om in de oertijd terug te gaan, hoeven we enkel af te dalen in ons eigen brein, onze eigen genen zijn een paleo-archeologisch archief op twee benen. En de houders van het paleodieet onder u knikken.

What would Paleo-Jezus Do?
Ik mag de grot niet in, u evenmin. Maar door te denken ‘What would Paleojezus do’, kun je volgens mij een aardige reconstructie maken van het paleo-leven. Je hoeft niet zoveel te veranderen. Waarschijnlijk beklaagden ze zich over het Zesde Massa-uitsterven dat plaatsvond waardoor het wild steeds minder makkelijk te bemachtigen was. Die Neanderthalers met hun stenen blingbling die gewoon geen maat weten te houden met bejaging, en- de horror- gewoon voor de lol zomaar hele kuddes paarden het ravijn in jagen. Veel meer dan ze opkunnen. Wat gooien ze veel voedsel weg. De vrouwen klagen over de wansmaak waarmee de Neanderthalers hun grotten inrichten, en ze stinken…

Het Neanderthaler-vraagstuk
Enkele Cro Magnon-jagers beginnen te denken over de eindoplossing, waarmee ze het Neanderthaler-vraagstuk te lijf kunnen. Eén paleojager houdt een pleidooi voor consuminderen, terug naar de natuur van vroeger toen neushoorns nog heel gewoon waren. De romanticus, ze schudden hun hoofd. De paleo-milieuactivist pleit voor een drastische oplossing. De Neanderthalers hebben bevoogding nodig, een bestuur van beschaafde en verlichte Cro Magnon-mensen die dit klootjesvolk de deugden van het consuminderen zal bijbrengen.

RZ10Neanderthal7Een aanhanger van de Deep Paleo-ecology ziet meer in geboortebeperking. Nog een paleo-activist maakt zich zorgen over de klimaatverandering. Het extreme weer van de laatste tijd, die opwarming zou alle dieren doen uitsterven. De paleo-scepticus staat op: ‘nou, het was altijd als zo’, de al wat kreupele paleo-galileo heeft net een publicatie op poten in Stone Age and Environment waar hij de gevestigde orde te kakken zet. Meewarig kijken zijn stamgenoten hem na… Ze kiezen voor geweld, en nemen de Neandervrouwtjes mee die er nog een beetje aardig uitzien.

  • Uiteindelijk sterft ook de Neanderthaler uit, als stukje Megafauna….slechts in Friesland in de dorpjes Langweer, Rotsterhaule, Ouwsterhaule en Sint Nicolaasga weet tot in de moderne tijd nog een populatie zich te handhaven.

De Chavetgrot is nu door een zware metalen deur afgesloten. Om bederf tegen te gaan, het 30.000 jaar beschermde microklimaat te behouden. En natuurlijk om het exclusief voor studie te houden, van het selecte groepje gepriviligeerde wetenschappers, dat de boodschappen van onze voorouders mag ontcijferen: wat hebben ze ons te zeggen. Wie durft te beweren dat wetenschap géén religieuze kanten heeft?

Oh ja, wat de neushoorn in Europa betreft en of je hem mist… Ik  dacht vroeger ook dat ie in Afrika ‘hoorde’.