De zondagse beschouwing van Jan van Friesland.

Met een te vormen programkabinet beoogt formateur Kim Putters een afstand te scheppen tussen kabinet en Tweede Kamer. De regering, zo is het idee, regeert vanuit hoofdlijnen en wordt geconfronteerd met de opvatting van fracties die veel meer speelruimte en profileringsmogelijkheden hebben dan bij een ‘gewoon’ kabinet. Uit peilingen blijkt dat 55% van de kiezers deze nieuwe vorm van regeren en controleren acceptabel vindt: bij NSC en BBB stemmers applaudisseren acht op de tien kiezers, bij PVV electoraat zijn er vijf op de tien stemmers met een duimpje omhoog.

Voor het klimaatrealisme biedt een programregering kansen. Met name de standpunten over het klimaatverandering zijn immers nog mijlenver van elkaar verwijderd, met name tussen PVV enerzijds en NSC en VVD anderzijds. Alles wat bijvoorbeeld Dilan Yeşilgöz, als voormalig VVD-staatssecretaris van klimaat, aan peperdure klimaathysterie in gang heeft gezet, kan wat de PVV betreft in de shredder. Eind vorig jaar was ze nog een ‘blije aanhanger’ van het Klimaatakkoord in Parijs.

Zolang de shredder paraat blijft heeft het programkabinet de kamer te respecteren, nu klimaatrealisme aan de winnende hand is

Jan van Friesland.

Standpunten lijken onoverbrugbaar en men kan volksvertegenwoordiger Wilders, bij alle degens die hij al heeft ingeslikt tijdens deze formatie, niet ook nog vragen om de klaarstaande shredder met zoutzuur te overgieten. Een programkabinet biedt een zekere uitkomst: grote politieke controverses worden niet in de kiem gesmoord, zoals bij dichtgetimmerde regeerakkoorden. Ferme standpunten kunnen in de fracties blijven bestaan en er wordt telkens gezocht naar meerderheden in de kamer die iedereen kan navolgen: dus minder gedoe achter gesloten deuren.

Bijkomend groot voordeel is dat snel veranderende maatschappelijke standpunten, zoals inderdaad de sterk merkbare publieke kanteling ten faveure van het klimaatrealisme, ook eerder een borging kunnen krijgen in het politieke debat.

We zien dus uit naar hoe Alexander Kops (PVV) publiekelijk de oren wast van ‘mede-programkamerlid’ Wytske Postma (NSC) bij zo’n nieuw programkabinet. De eerste een kloeke voorvechter van het klimaatrealisme, de ander een oorspronkelijk bevlogen klimaatalarmiste van het zuiverste water. Zolang de shredder paraat blijft heeft het programkabinet de kamer te respecteren, nu klimaatrealisme aan de winnende hand is.

***