Mijn Kramers woordenboek Nederlands kent het woord alarmist niet. Het woord alarm wel, dat is leentjebuur uit het Engels voor ‘te wapen’: all arm! Onder alarmisme versta ik de neiging om speculatie en modelprojecties te presenteren als bewezen feiten. Waarbij je het kennisgat van half begrepen processen opvult met adrenaline.

Een typisch voorbeeld is dit huilende Belgenverhaal over oceaanverzuring . De Australische hyperalarmist Ove Hoegh-Guldberg voorspelt weer het verdwijnen van alle koraal over 30 jaar. We schreven eerder over deze bioloog die ook voor Greenpeace werkt en zijn eigen campagnesite climateshifts onderhoudt.

Verzurende wetenschap
Ook New Scientist kent alarmisme in verschillende gradaties. Hier werkt dit populaire blad haar verder lezenswaardige oceaanzuurverhaal uit volgens het standaardscenario. Men speculeert eerst hoe het leven in zee bedreigd wordt door kwestie x, het kan allemaal nog erger zijn dan we dachten, dat is ´een conservatieve schatting´: ‘maar er is nog veel onbekend en daarom is er meer onderzoek nodig.’

De vraag is nu: bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor alarmisme. Bij de journalisten of bij de wetenschappers. Ik had net contact met paleo-oceanoloog Richard Zeebe op Hawaii, die juist vond dat journalisten verhalen opbliezen.

Dove dolfijnen?
Zo zou Zeebe volgens een journalist hebben aangetoond dat oceaanverzuring dolfijnen doof zou maken. Ik vroeg ´m ook maar even hoe hij dacht over hyperalarmisten als Carol Turley, de biologe uit Plymouth die verantwoordelijk is voor de klimaatoverdrijvingen uit het IPCC-rapport waarover ik eerder schreef.

    • ´in a few cases scientists are abusing their position to convey a message. this is politics and not science and should have no place in our community.

 

    • on the other hand, ive seen many, many cases in which journalist

 

    • have misquoted and twisted stories to make them more alarming. we

 

    • were recently misquoted saying that ocean acidification would deafen

 

    • dolphins. we never said that.

i pointed this out in a NYT article

    :

Met een korrel zoutzuur
Het zou dus mooi zijn als de wetenschapsjournalistiek vaker een andere insteek verzint om de lezer te behagen. Maar wat is de taak hierbij van wetenschappers zelf? Onze Nederlandse oceaanverzurings-expert Hein de Baar stuurde me deze Science-paper uit 2008. Daarin weerleggen Rodriguez et al een verzuringsclaim van Ulf Riesebell.

De betreffende Riesebell liet de pH in zijn ´zeewater´dalen, niet via CO2 maar door zoutzuur toe te voegen. Is dat een realistische manier om oceaanverzuring door toenemende CO2-concentraties te simuleren, en de invloed op leven in zee? De vraag stellen is hem beantwoorden. Want bijvoorbeeld fytoplankton kan niet alleen nadeel van de gedaalde pH ondervinden, maar ook van CO2 profiteren. BIj zoutzuur heeft het plankton een stuk minder baat. Wetenschap corrigeert zichzelf dus vaak weer, omdat Rodriguez et al de zaak rechtzetten.

Nuance valt niet op
Een PR- probleem is vooral dat deze nuancerende studies en correcties nauwelijks media-aandacht krijgen. Tegelijk hebben ook Nature en Science de neiging om alarmistische conclusies donderdags in een persbericht de wereld rond te sturen, zodat de krantenbijlagen het zaterdags nog mooi kunnen meepikken. Die praktijk zal voorlopig niet veranderen.

Afstand van alarm
Dus misschien is dit wel niet genoeg. Wetenschappers zouden misschien vaker in het openbaar kritiek mogen uiten bij opzichtige klimaatoverdrijving. Mensen als Mike Hulme en Hans von Storch zijn daarin voorgegaan. Hulme duikt uit de climategate-emails op als een alarmistisch spijtoptant, die zich steeds ongemakkelijker voelt met de politisering. Von Storch en Hulme zijn vandaag te gast bij het Planbureau voor de Leefomgeving in Bilthoven (wij ook)

Voorbarig
Daarom bevreemdt het mij dat iemand als Hein de Baar de propagandafilm van Al Gore in één van zijn publicaties aanhaalt. Bovendien verdedigt hij ook het status quo door te stellen dat het IPCC onschuldige ‘foutjes’maakte, en hij noemt de aandacht hiervoor ‘mediasensatie’. Dat bagatelliseren ligt in de geest van de kettingbrief die de 53 wetenschappers stuurden, waaronder 5 personeelsleden van Ecofys. Na jarenlange klimaatoverdrijving en kritiekloze verering in massamedia, is het wat voorbarig om kritische stukken over het IPCC als ‘sensatie’weg te zetten.

Ik geloof serieus dat De Baar een integer wetenschapper is die dit oprecht meent. Maar zijn reactie geeft nog eens aan, hoe veel wetenschappers automatisch opkomen voor ‘de wetenschap’, en buiten de traditionele kanalen geen informatie inwinnen over de implicaties van climategate en het werk van mensen als Mcintyre.

‘100 wetenschappers stellen dat Al Gore u misleidt’
Climategate stelt dat automatisme van ‘wij wetenschappers onder elkaar’ter discussie. De peer-review kent zo zijn mankementen en het zelfreinigende vermogen van wetenschap schoot een tijdje te kort, dankzij politisering van het klimaatdebat.

Dus wat werkt nu om het vertrouwen van publiek in wetenschap te herstellen? Wat in ieder geval niet werkt is nog meer alarmistische rapporten naar buiten sturen van ‘wel honderd wetenschappers’, om het ‘vertrouwen van het publiek terug te winnen’ zoals de Met Office vrijdag deed. Wat mij betreft zou een gezamenlijke actie tegen Al Gore’s propagandafilm meer overtuigen.

Gerelateerd: