Dé Ecologische Crisis viert haar veertigjarig jubileum

Commoner schreef zijn ideeen in 1971 in reactie op Earth Day, toen milieu politiek ging en hij zich ergerde. Hij kan zelf ook niet helpen dat velen met zijn ideeen aan de haal gingen

Dé ecologische crisis duurt dit jaar alweer 40 jaar, en maakt alweer 40 jaar directe radicale verandering noodzakelijk omdat we anders al 40 jaar weer over 50 jaar ten onder gaan. Dat jubileum moeten we vieren dacht ik zo, en dus dook ik even in de archieven: waar begon de ellende.

‘The Closing Circle’ als kritiek op misbruik ecologie voor andere agenda’s
De aard van die ‘crisis’ is in 1971 aardig verwoord door bioloog Barry Commoner in het invloedrijke ‘The Closing Circle’. In The Closing Circle tref je alle ideeen al die nu in herhaling terugkomen, zoals het betweterig klinkende ‘Nature Knows Best’, Commoner’s derde hoofdwet van ecologie. Hij wilde geen tijdslimiet geven, maar gaf tussen de regels door de aarde nog 50 jaar voor ‘ineenstorting’.

Zijn argument is dat natuurlijke cycli al zijn geperfectioneerd door miljoenen jaren evolutie, een begin jaren zeventig bij biologen gangbaar standpunt. De kans dat een menselijke toevoeging een verbetering is, acht hij klein. Een toen legitiem standpunt, dat werd gesteund door de zichtbare vervuiling in die dagen. Wel overschatte hij de mogelijkheid van wetenschappers om ‘De Natuur’als sprekend met één stem te vertalen naar het publiek. Dan houdt het immers op wetenschap te zijn, want wetenschap is georganiseerde onenigheid.

Toch kan iedere scepticus zijn boek met plezier lezen.
Commoner wil namelijk evidence-based omgaan met vervuilingsproblematiek. Net als grondlegger van Deep Ecology Arne Naess, is Commoner zelf meestal verbazend redelijk: je kunt hem niet verwijten dat idioten zijn ideeen als kapstok kaapten voor andere Urgenda’s.

Commoner was criticus van de Jan Paul van Soesten en Jan Rotmansen van zijn tijd
Commoner ziet al in 1971 dat iedereen zijn eigen agenda op ‘het milieu’ plakt, en wil dat rechtzetten. Commoner opent het boek met de meest uitzinnige uitspraken die werden gedaan door mensen die ‘De Oorzaak’van milieuproblemen wilden vastpinnen. Je komt die zelfde argumenten 40 jaar later nog steeds tegen. Volgens Commoner is het juist fout om ‘Eén Grote Oorzaak’ te plakken op problematiek die diffuus is en die om analyse per geval vraagt: voorwaar, Commoner had een skepticus kunnen zijn.

Lees mee met Commoner’s persiflage van mensen die het milieu in hun politieke straatje duwen tijdens Earth Day, waarin namen opduiken die nog steeds domineren:

‘Some blamed pollution on the rising population:


‘Freedom to breed will bring ruin to all’, biologist Garrett Hardin. Hardin is auteur van het invloedrijke artikel in Science “Tragedy of the Commons’. De Nederlandse activistenclub ‘Gemeynt‘van Jan Paul van Soest en Steven de Bie is de Nederlandse vertaling van die Commons

en Commoner citeert verder

‘The causal chain of the deterioration (of the environment) is easily followed to it’s source. All can be traced easily to too many people. Biologist Paul Ehrlich (schrijver van The Population Bomb, ontvanger vele academische prijzen, zijn dochter is nog steeds actief in deze lijn)

Some blamed affluence:

The affluent society has become an effluent society- Walter Howard Biologist

And praised poverty:
Blessed be the starving blacks of Missisipi with their outdoor privies, for they are ecologically sound.

A minister (=dominee) blamed profits

Environmental rape is a fact of our national life only because it is more profitable than responsible stewardship of the earth’s limited resources.

While a historian blamed Christianity (dit argument is nog steeds zeer populair, recent nog verwoord door Klaas van Egmond van de Universiteit Utrecht in Reformatorisch Dagblad)

‘Christianity bears a huge burden of guilt…We shall continue to have a worsening ecologic crsis until we reject the Christian axiom that nature has no reason for existence save to serve man.’- Lynn White, historian.

Some blamed capitalism:


‘Yes it’s official- the conspiracy against pollution. And we have a simple program- arrest Agnew and smash capitalism.’ Rennie Davis, a member of the Chicago Seven

While capitalists counterattacked: (vele uit economische motieven klimaatsceptisch geworden climategaters zullen dit argument onderschrijven)

‘The American industry is spending billions a year to clean the environment, en develop products that will keep it clean. The real danger is not from the free-enterprise establishment, it resides in the Disaster Lobby- those crepehangers who, for personal gain or out of sheer ignorance are undermining the American system and threaten the lives and fortunes of the American people.’ Thomas R Shepard Jr Publisher Look Magazine.

And one keen observer blamed everyone (hahahah, RZ)

We have met the enemy and it is us. – Pogo

De onderkoelde spot waarmee Commoner dit opschrijft ligt me wel.
Hij zou het vandaag zo weer kunnen doen, 40 jaar nadat hij zijn boek schreef en we het jubileum vieren van de ecologische crisis. Ik weet zeker dat hij dan Jan Paul van Soest op de hak zou nemen, Klaas van Egmond, Pier Vellinga, Wim Turkenburg, Jan Rotmans van Urgenda, Rik Leemans, overste in de orde der alarmisten, alle types die stellen dat zij van DE wetenschap zijn, die strijden tegen DE ecologische crisis en die DE oplossing hebben, voor De ENIGE OORZAAK van DE Klimaatverandering waarvan er maar Eén is: CO2.

Commoner laat juist zien dat je per geval moet kijken en dat er niet één oplossing is. Inmiddels weten we wel dat de aarde geen gesloten systeem is, dat deze niet ‘af’is, of perfect en dat evolutie ook niet ‘perfectioneert’, en zo meer. Commoner was een kind van zijn tijd, die schreef met de kennis van zijn tijd.

Je zou kunnen zeggen dat er voldoende redenen zijn om na 40 jaar je argumenten iets meer af te stemmen op de nieuwe werkelijkheid. Al snap ik best dat mensen vasthouden aan standpunten uit hun jeugd. Die standpunten associeren ze volgens mij met het jeugdige gevoel dat ze hadden bij ‘Limit’s to Growth’, Earth Day en het idee dat zij nú (veertig jaar geleden dus) nodig waren om de wereld te verbeteren. Het is moeilijk om die warme herinneringen los te laten.