Trouwe lezers zullen zich herinneren dat ik de Volkskrant vaak als apostel van het klimaatevangelie heb gekwalificeerd. Dat was in de goede oude tijd toen Martijn van Calmthout nog chef was van de wetenschapsredactie. Klimaatsceptici stonden bij hem op de zwarte lijst. Aan hen diende geen podium te worden gegeven. Toen zij er toch eens in slaagden door een miscommunicatie binnen de redactie tot de opiniepagina door te dringen, ontstond er een grote rel, die door de Volkskrant-ombudsman moest worden gesust. In goed Stalinistische traditie besloot deze dat de opinieredactie hun ingezonden brief niet had mogen plaatsen zonder toestemming van de wetenschapsredactie.

In februari 2011 schreef ik daarover:

Zoals mijn trouwe lezers weten, is Martijn van Calmthout, chef van de wetenschapsredactie van de Volkskrant, een enthousiast apostel van het broeikasevangelie. Meer dan enige andere kwaliteitskrant heeft de Volkskrant de klimaathype in ons land aangewakkerd, bijvoorbeeld met paginagrote advertenties voor de verkoop van ‘The Inconvenient Truth’ van Al Gore. Klimaatsceptici werden altijd zorgvuldig uit de krant geweerd.

Toen een opinieartikel van een aantal klimaatsceptici eens door de mazen van het censuurnet glipte, ontstond daarover grote heibel binnen de Volkskrant-burelen. En de eigen ombudsman, Thom Meens, moest er zelfs aan te pas komen om een oordeel te vellen. Het werd geen Salomonsoordeel.

Meens:

‘Botsende meningen over het klimaat Mens niet schuldig aan opwarming’, luidde 11 januari de kop op de Forumpagina boven een stuk over klimaatverandering, op gezag van een ogenschijnlijk indrukwekkende lijst wetenschappers. Een van de ondertekenaars was de econoom Hans Labohm, verklaard tegenstander van de broeikastheorie. Strekking van het betoog was dat niet het gedrag van de mens oorzaak is van de opwarming van de aarde en het broeikaseffect, maar dat er natuurlijke oorzaken zijn.

Die gedachtegang staat lijnrecht tegenover de heersende opvatting van klimaatdeskundigen. Zij zijn van mening dat het wel degelijk de mens is die door de uitstoot van CO2 de belangrijkste veroorzaker is van het broeikaseffect. De wetenschapsredactie van de Volkskrant sluit zich aan bij die laatste groep. Zij maakte eind vorig jaar een indrukwekkende en wat mij betreft overtuigende special over het klimaat, die weinig vragen open liet. Daarin kwam overigens ook een klimaatscepticus ruimschoots aan bod. Het tegengeluid was dus al verwoord.

Het stuk op Forum was een reactie op die special, zo bleek uit de tekst. Het is geplaatst zonder overleg met de wetenschapsredactie, die zacht gezegd, niet blij was met het tegenstuk. Volgens de chef van de Forumredactie had het in dit geval geen zin het stuk voor advies voor te leggen omdat de wetenschapsredactie Labohm niet serieus neemt en zijn stukken uit de krant wil houden. ‘Een opiniepagina mag niet vetoën, ik moet ook andere geluiden in het debat laten horen’, zegt de chef Forum. Volgens hem blijkt uit publicaties in andere kranten en weekbladen dat de mening van Labohm en consorten wel degelijk serieus wordt genomen. ‘Het gaat niet om een geïsoleerd clubje.’

Na wikken en wegen was de ombudsman uiteindelijk toch van mening dat de Forumredactie het stuk aan de wetenschapsredactie had moeten voorleggen. Daarmee werd in feite –in goed Stalinistische traditie – de buitensluiting van de klimaatsceptici van de kolommen van de Volkskrant gesanctioneerd.

Martin Sommer.

Toch zijn er naast de dagelijkse portie klimaatellende incidenteel wel tegengeluiden in de Volkskrant te horen. Columnist Martin Sommer is een vertolker daarvan. Zie bijvoorbeeld hier. Maar Martin Sommer – een witte raaf binnen de redactie – heeft een eigen intellectueel onafhankelijk eilandje in de archipel van de Volkskrant. Op dat eilandje kunnen de lezers, die even genoeg hebben van de golf van politieke correctheid elders in het blad, weer even op adem komen.

Bij de wetenschapsredactie ligt dat een tikkeltje anders. Martijn van Calmthout is opgevolgd door Maarten Keulemans. Onder hem is er de laatste tijd een lichte kentering ingetreden, in die zin dat hij het bestaan van klimaatsceptici niet meer negeert. Nee, hij schenkt zelfs uitvoerig aandacht aan hun argumenten, maar ….

Zo publiceerde hij afgelopen zaterdag een groot, goed leesbaar en doorwrocht artikel (ja, zo kennen we hem wel!) over wat de protagonisten en antagonisten van de menselijke broeikashypothese scheidt, onder de titel: ‘Warmt CO2 het klimaat echt wel op? (en nog drie knellende vragen die klimaatsceptici vaak stellen)’. De website-versie daarvan is hier te vinden.

Ik citeer:

Maarten Keulemans.

Als een veenbrand wordt het debat over het klimaatbeleid van onderaf brandende gehouden door een losvast netwerk van enkele tientallen klimaatsceptische geleerden, allen gepensioneerd en haast allen ingenieur. Hun klacht: we zijn veel te geobsedeerd door CO2, het is nog maar de vraag of de klimaatwetenschap wel klopt. Hebben ze een punt? We hielden vier van de steeds terugkerende kwesties tegen het licht – en gingen bij de heren op de koffie.

De website-versie van zijn artikel begint met een factcheck, waarbij de opvattingen van de klimaatsceptische geleerden er niet zo best van afkomen. Maar deze eindigt met het verslag van het bezoek van Maarten Keulemans aan de groep in kwestie. Eindindruk? De sceptici hebben best wel een punt. Bij de gedrukte versie (op 9 februari gepubliceerd in de Volkskrant-bijlage ‘Sir Edmund’, op blz. 10 e.v., onder de titel ‘Senioren tegen ‘klimaatgekte”, was de volgorde omgekeerd, hetgeen het artikel een heel andere lading gaf. Eindindruk? Ze hebben geen poot om op te staan.

Em. prof. Guus Berkhout, de voornaamste woordvoerder van de groep was not amused.

Zijn reactie:

Guus Berkhout.

Een professionele journalist zou toch de informatie van de geïnterviewde zo zuiver mogelijk moeten weergeven. Dat is niet gebeurd. Maar het ergste, Keulemans heeft mijn verhaal aan hem, gedeeld met zijn activistische achterban. Dat is achter mijn rug om gebeurd. Ik heb die ‘analyses 1-4’ dus nooit gezien en heb dan ook geen enkele gelegenheid gehad om daar op te reageren. Van wederhoor was dus geen sprake. Kunnen we dat nog integer noemen?

Hierbij mijn belangrijkste commentaar op ’Senioren tegen Klimaatgekte’:
 
1. In de concluderende onderdelen van de tekst is er moeilijk achter te komen, is nu een IPCC-bevriende wetenschapper aan het woord of Keulemans? En wie heeft in de bijvoegde factcheck bepaald wat waar en onwaar is? 
2. Ik heb Keulemans een reeks namen gegeven van gerenommeerde fysici, waaronder Nobelprijswinnaars, die aangeven dat de grote zekerheden van het IPCC niet gebaseerd zijn op verifieerbare wetenschappelijke uitspraken. Maar geen van die wetenschappers kwamen aan het woord. Behalve Nic Lewis (Britse wiskundige), waren alle wetenschappers die er bij werden gehaald overtuigd van menselijke CO2 als de grote veroorzaker.
3. Het is ook interessant te zien dat de invloed van CO2 continu aan de orde is, maar dat de dominante factoren waterdamp, wolkendek, golfstroom helemaal niet genoemd worden. Ook de versimpeling door met temperatuurgemiddelden te werken en de mate van correlatie als bewijs te zien, maakt dat de huidige klimaatmodellen nog zeer primitief genoemd moeten worden. Uitspraken over oorzaak en gevolg vragen heel veel meer kennis dan correlatie tussen gemiddelden.
4. De redenering dat bewezen is dat de huidige opwarming door de mens komt en dat de natuur daarbij een marginale rol speelt, komt van de rekenmodellen. We zitten hier dus in een cirkelredenering.
5. Het is interessant om te lezen dat argumenten vóór menselijke CO2 als dominante oorzaak met grote zekerheid worden gebracht, maar dat er bij tégenargumenten allerlei nuances worden ingebracht. Die nuances betekenen in ieder geval dat er een kern van waarheid in zit en dat daarom de grote IPCC zekerheid (>95%) toch niet kan kloppen? 
6. Als je goed leest dan geeft men ook toe dat de modellen de opwarming lijken te overschatten. Het is toch eigenlijk te gek dat men daaraan toevoegt dat de metingen waarschijnlijk te lage temperaturen aangeven. Tja, niet de versimpelde modellen maar de metingen krijgen de schuld van de mismatch.
7. Curve fitting op bestaande metingen en het voorspellen van nieuwe metingen worden continu door elkaar gehaald. Het eerste lukt bijna altijd en dat laat men dan ook triomfantelijk zien en het tweede is de echte test. En juist daar gaat het verkeerd. 
8. Op pagina 17, linker kolom, wordt er geconcludeerd dat “onzekerheid de enige zekerheid is”. En dat het nog “jaren zal duren voordat we echt kunnen zeggen of modellen al dan niet te warm staan afgesteld.” Ja, dat is nu net wat Climate Intelligence beweert. De grote zekerheden (>95%) die het IPCC in haar laatste rapport aangeeft, zijn gewoon onjuist. Waarom dat niet ronduit zeggen?
 
Al deze bovenstaande punten heb ik met veel geduld ‘in een collegestijl’ aan Keulemans verteld. Hoe kan hij dan achter mijn rug om met klimaatactivisten een heel ander verhaal gaan vertellen en mij een wederhoor onthouden? 
Aldus Guus Berkhout.