Door Samuel Furfari.

COP 28 lijkt voor sommigen een doorbraak te zijn geweest, waarbij het woord ‘energie’ voor het eerst in de conclusies is opgenomen. De vermelding van de ‘overgang naar de beëindiging’ van fossiele brandstoffen veroorzaakte opschudding, maar bij nadere analyse van de tekst blijken de mazen zo talrijk dat ze ontwikkelingslanden in staat hebben gesteld te tekenen, omdat – net als bij de Overeenkomst van Parijs – niets hen daartoe verplicht, volg het geïsoleerde voorbeeld van de EU.

China, dat als ontwikkelingsland wordt beschouwd, had er geen moeite mee om de overeenkomst te ondertekenen. Wat de gasproducerende landen betreft – Rusland en de Golfstaten bijvoorbeeld – zijn zelfs opgetogen omdat gas als een overgangsenergie wordt beschouwd. De grote verliezers van de COP 28 zijn milieu-ngo’s en de EU, die met een niet-bindende tekst komen te zitten, waarvan de woordenstroom iedereen toestaat te doen wat hij wil, maar vooral omdat hij heeft toegestaan ​​dat kernenergie als een overgangsenergie wordt beschouwd. Ze applaudisseerden, maar ongetwijfeld om de leegte van deze COP te verbergen.

Zoals altijd werden de laatste dagen van deze 28e Conferentie van de Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering (COP) gekenmerkt door grote dramatisering, maar het eindigde zoals altijd met applaus, knuffels en emotie, alsof we deze keer iets hadden bereikt – iets buitengewoons. Maar ondanks de voorgaande 27 COP’s blijft de mondiale CO₂-uitstoot stijgen. Tot 2022 zijn ze met 61% gestegen – dankzij de Covid-crisis, anders zouden ze met 65% zijn gestegen.

Energie voor het eerst centraal in een COP-tekst

Het is waar dat er deze keer twee belangrijke innovaties zijn. Vanaf het begin sloten 22 landen een overeenkomst om kernenergie te ontwikkelen. Zelfs als het aan de zijlijn van de conferentie staat, zullen de milieuactivisten de beker leegdrinken, omdat de COP 28 dezelfde zal blijven als die van de terugkeer van kernenergie, aangezien deze landen hun vastberadenheid toonden om deze nieuw leven in te blazen.

De andere grote nieuwigheid, en dit keer in de conclusies van de overeenkomst, is dat het woord ‘energie’ voor het eerst voorkomt in een besluitvormingsdocument. We zouden zelfs kunnen zeggen dat COP 28 niet over klimaat ging, maar over energie. Zelfs in het Akkoord van Parijs ontbrak het woord energie. Deze keer komt het 17 keer voor in de 21 pagina’s tellende tekst, wat een grote overwinning lijkt te zijn voor milieu-ngo’s.

Maar dat geeft weinig troost. In de teksten van internationale instellingen telt elk woord, zoals we zullen zien bij het analyseren van de punten 28 en 29, het centrale deel, van de conclusies van deze COP 28.

Een catalogus van vrome wensen

Para 28 erkent voorts de noodzaak van diepgaande, snelle en duurzame reducties van de uitstoot van broeikasgassen in overeenstemming met de 1,5°C-trajecten en roept de partijen op om op nationaal bepaalde wijze bij te dragen aan de volgende mondiale inspanningen, rekening houdend met de Overeenkomst van Parijs en hun verschillende nationale omstandigheden, trajecten en benaderingen:

De inspanningen moeten op nationaal niveau worden bepaald, dat wil zeggen dat deze conclusies niet bindend zijn; elk land beslist wat het van plan is te doen. Bovendien wordt erkend dat ontwikkelingslanden met “verschillende” situaties te maken hebben en daarom niet wordt verwacht dat zij afstand zullen doen van de groei van hun energieverbruik. Het woord ‘ontwikkelen’ komt 47 keer voor in de tekst, wat de vastberadenheid van de ontwikkelingslanden aantoont om de door de EU voorgestelde maatregelen niet te volgen. Zonder deze overtolligheid zou er eenvoudigweg geen overeenkomst zijn geweest.

Bedenk dat China een ontwikkelingsland is in de zin van de Verenigde Naties. Daar is dus niets op van toepassing, en nog minder op India, terwijl deze twee landen samen 38,6% van de mondiale CO₂-uitstoot voor hun rekening nemen.

(a) de mondiale capaciteit voor hernieuwbare energie verdrievoudigen en het mondiale gemiddelde jaarlijkse tempo van verbetering van de energie-efficiëntie tegen 2030 verdubbelen;

Het woord ‘capaciteit’ is belangrijk omdat de activisten voor hernieuwbare energie tolereren dat windturbines en fotovoltaïsche zonnepanelen intermitterend en variabel zijn. Hun gemiddelde bezettingsgraad over vijf jaar in de EU bedraagt ​​respectievelijk 23% en 11%. Een windturbine moet dus ruim driekwart van de tijd vergezeld gaan van een bestuurbare elektriciteitscentrale en 90% van de tijd van een zonnepark. Dit betekent dat als we belastingafschakeling willen voorkomen, we ook de geïnstalleerde capaciteit van niet-hernieuwbare energiebronnen moeten verdrievoudigen. Omdat Afrikaanse landen deze capaciteit nog niet hebben geïnstalleerd, mogen we niet verwachten dat hernieuwbare energie zich daar zal ontwikkelen. Overheden beginnen zich te realiseren dat ze twee elektriciteitssystemen parallel moeten laten draaien, wat uiteraard onnodig duur is.

Bovendien gebeurt de bouw en montage van nieuwe duurzame energie-installaties niet met elektriciteit die wordt geproduceerd door hernieuwbare energiebronnen, maar met ertsen en andere producten die uit de aarde worden gehaald, verwerkt, behandeld en getransporteerd met behulp van fossiele brandstoffen. De 2.500 ton beton die de basis van een windturbine vormen en de 900 ton staal van de mast worden niet geproduceerd uit de elektriciteit die wordt opgewekt door windturbines of zonnepanelen, maar uit fossiele brandstoffen. Voor elke toename van de infrastructuur voor hernieuwbare energie zijn meer fossiele brandstoffen nodig om deze te produceren.

Wat de energie-efficiëntie betreft: als ik de voor de hand liggende relevantie van deze maatregel benadruk, zoals ik laat zien in een artikel op de Science-climat-energy website, moeten we niet al te veel illusies hebben, omdat we genoeg stappen terug hebben om te begrijpen dat de parameter van de energie-intensiteit, de essentiële indicator voor het meten van de relevantie van energie-efficiëntie,  een asymptoot bereikt. Zo zal het isolatiepanel dat energie gaat besparen geproduceerd zijn uit fossiele brandstoffen. We lopen het risico in cirkels rond te draaien. Ik heb zojuist gehoord dat sommige milieuactivisten tegen dubbele beglazing zijn, omdat er meer zandgroeven moeten worden geëxploiteerd.

(b) De inspanningen voor de geleidelijke afschaffing van de elektriciteitsproductie uit steenkool versnellen, zonder enige reductie;

Het is inderdaad een kwestie van het versnellen van de inspanningen, van het geleidelijk elimineren van de elektriciteit die wordt geproduceerd door de verbranding van steenkool zonder de CO₂-uitstoot op te vangen. Maar nogmaals, dit zal gelden voor de OESO-landen en niet voor de ontwikkelingslanden, met China op kop.

(c) De mondiale inspanningen versnellen om energiesystemen met een netto-nuluitstoot te verwezenlijken,

De leegte van deze zin verdient niet eens commentaar. Dit soort incongruentie komt soms voor in documenten waarover in internationale fora wordt onderhandeld, wanneer niemand de betekenis begrijpt van wat een onderhandelaar heeft ingevoegd en het in de uiteindelijke tekst terechtkomt.

(d) De mondiale inspanningen versnellen om tot energiesystemen met een netto-nuluitstoot te komen, waarbij gebruik wordt gemaakt van koolstofvrije of koolstofarme brandstoffen ruim vóór of rond het midden van de eeuw;

De mensen die deze zin schreven hadden waarschijnlijk synthetische brandstoffen in gedachten. Deze bestaan ​​niet, zoals het einde van de zin suggereert. Bovendien moet je, om ze te produceren, andere vormen van energie gebruiken, tenzij je gelooft in het bestaan ​​van het perpetuum mobile, omdat vrije energie niet bestaat. Deze synthetische brandstoffen worden geproduceerd uit waterstof, een molecuul dat in de natuur niet voorkomt en dat geproduceerd moet worden uit … energie. Voor meer uitleg verwijs ik u naar mijn boek “Waterstof Utopia”. Deze waterstof moet reageren met CO₂, dat met behulp van enorme hoeveelheden energie wordt geproduceerd door fossiele brandstoffen of in de atmosfeer wordt opgevangen. Hierdoor betreedt COP 28 het terrein van de sciencefiction.

(e) het op een eerlijke, ordelijke en rechtvaardige manier afbouwen van fossiele brandstoffen in energiesystemen, waarbij de acties tijdens dit kritieke decennium worden versneld, om in 2050 een netto nulpunt te bereiken, in overeenstemming met wetenschappelijke gegevens;

Dit moeilijk te vertalen neologisme maakte het mogelijk om tot overeenstemming te komen tussen de landen die fossiele energie produceren en hun tegenstanders, waarbij een “uitfasering” (geleidelijke terugtrekking) werd vermeden, iets wat al was geweigerd tijdens de COP 26 in Glasgow over het onderwerp steenkool. Dit werkwoord duidt niet alleen op een vage transitie, maar wordt ook verzacht door bijna overbodige ‘eerlijke, ordelijke en rechtvaardige’ waarborgen om ervoor te zorgen dat degenen die het zich niet kunnen veroorloven, niet hoeven over te stappen. Nogmaals, ontwikkelingslanden – Afrika, China en India in het bijzonder – worden alleen getroffen als de transitie ‘rechtvaardig en billijk’ is. Deze maas in de tekst is zo vaag dat deze zelfs van toepassing zou kunnen zijn op bijvoorbeeld sommige EU-lidstaten.

Wat betekent de uitdrukking ‘in overeenstemming met wetenschappelijke gegevens’? Om de nadruk van het IPCC op deze transitie te onderstrepen? Om Saoedi-Arabië een plezier te doen, dat de stellingen van het IPCC slechts zwak in twijfel heeft getrokken, zoals ik deze week in een ander artikel heb opgemerkt?

(f) Het versnellen van emissievrije of lage-emissietechnologieën, waaronder onder meer hernieuwbare energie, kernenergie, reductie- en verwijderingstechnologieën zoals CO2-afvang, -gebruik en -opslag, met name in sectoren waar het moeilijk is de emissies te verminderen, en de productie van koolstofarme waterstof;

Dit is de andere grote nieuwigheid van deze COP: kernenergie wordt uitdrukkelijk genoemd. Er kan geen sprake zijn van een discussie over duurzame energie zonder de essentiële kernenergie te noemen.

In deze paragraaf zullen steenkoolgebruikers een maas in de wet vinden door te spreken over het afvangen van koolstof, een technologie die tot nu toe geen industriële toepassing heeft, behalve die welke de productie van meer koolwaterstoffen mogelijk maakt door herinjectie in putten om de druk te verhogen en de uitstoot van olie en olie te bevorderen.

(g) De mondiale uitstoot van kooldioxide, inclusief de uitstoot van methaan, tegen 2030 te versnellen en aanzienlijk verminderen;

Deze paragraaf is een herhaling die gebruikt wordt sinds het Raamverdrag inzake Klimaatverandering, dat in 1992 in Rio werd aangenomen.

(h) De reductie van de emissies van het wegvervoer op een reeks routes versnellen, met name door de ontwikkeling van infrastructuur en de snelle inzet van emissievrije of emissiearme voertuigen;

Dit punt is niet interessant vanwege wat het zegt, maar vanwege wat het niet zegt. Ondanks de afkeer van milieu-NGO’s wordt het luchtvervoer niet genoemd. Het zal u niet zijn ontgaan dat het steeds meer wordt aangevallen, ook al heeft het de gezinsrelaties tussen bevolkingsgroepen die tijdelijk gescheiden zijn door de levensstijl van mannen en bedrijven, diepgaand verbeterd. Wanneer ik mijn studenten het begrip externe kosten van energie leer, dat ecologen zo dierbaar zijn, praat ik ook met hen over de interne voordelen van energie, wat ik illustreer door de vreugde van familiereünies die het luchtvervoer biedt.

En is het toeval dat de luchtvaart niet gedoemd is? Vijftien dagen voor deze VN-conferentie vond de Dubai Air Show plaats, waar vliegtuigen als warme broodjes werden gekocht, met name door de luchtvaartmaatschappijen van de Verenigde Arabische Emiraten, die gastheer waren van deze COP.

Wat betreft de vermelding van de ontwikkeling van de wegeninfrastructuur: dit is een teken dat de strijd tegen de CO₂-uitstoot het wegvervoer niet gaat beperken.

(h) Zo spoedig mogelijk de ineffectieve subsidies voor fossiele brandstoffen die er niet in slagen de energiearmoede te bestrijden of een rechtvaardige transitie te garanderen, zo snel mogelijk afschaffen;

In deze zin kan iedereen vinden wat hij of zij wil verdedigen. Omdat het woord ‘ineffectief’, niet gekwantificeerd, relatief is. De effectiviteit van subsidies in Frankrijk kan niet worden vergeleken met die van een subsidie ​​die een burger of een transporteur van een arm land in staat stelt de brandstof van zijn bedrijfsvoertuig te betalen. Bovendien wordt in de paragraaf benadrukt dat als we de energiearmoede willen bestrijden, we fossiele brandstoffen moeten blijven subsidiëren.

COP’s zullen eindigen lang voordat fossiele brandstoffen op zijn.

Para 29 erkent dat transitiebrandstoffen een rol kunnen spelen bij het faciliteren van de energietransitie en tegelijkertijd de energiezekerheid kunnen waarborgen;

De term ‘transitiebrandstoffen’ is inderdaad meervoud. Een paar jaar geleden beschouwde zelfs het Europees Parlement aardgas als een “brugenergie” op de weg naar hernieuwbare energiebronnen. Ik grapte destijds dat het geen brug was, maar een viaduct, want gas is onherroepelijk. Het is daarom duidelijk dat voor Rusland en de Golfstaten – en misschien zelfs hypocriet voor Washington – alles om aardgas draait. De wereld kan niet zonder steeds meer aardgas te gebruiken, een schone, overvloedige, beschikbare en goedkope energie. Kijk maar eens hoe de Europese Unie zich inspant om Russisch gas te vervangen door gas uit een groot aantal andere landen, omdat we weten dat we deze CO₂-producerende energie lange tijd niet meer zullen kunnen missen.

Maar voor landen met fossiele energiereserves – inclusief steenkool – vooral in Afrika, stelt deze paragraaf hen in staat hun eigen fossiele energie te produceren en deze te verkopen, om zo de financiële middelen te hebben om te investeren in dure hernieuwbare energiebronnen. Het is niet te stoppen: we willen groener worden, maar we hebben geld nodig, dat we zullen vergaren door fossiele brandstoffen te verkopen! Maar aangezien er geen definitie bestaat van deze vreemde uitdrukking, zou zelfs China heel goed kunnen beweren dat steenkool de transitie-energie naar aardgas of nucleaire of hernieuwbare energie is.

Maar bovenal eindigt deze paragraaf met de fundamentele prioriteit van de zekerheid van de energievoorziening. Dat betekent dat je met het onweerlegbare veiligheidsargument kunt doen wat je wilt.

Hoewel punt 28 over energie uit acht subpunten bestaat, vormt dit zinnetje alleen al punt 29, alsof het is toegevoegd nadat het vorige punt was opgesteld, alsof het de tegenspraak met de rest van de tekst wilde onderstrepen, alsof het laten zien dat dit de ware conclusie van COP 28 is.

Bravo voor de Verenigde Arabische Emiraten

Al deze mooie woorden onderstrepen de leegte van de COP’s sinds 1995. Ieder van de 88.000 deelnemers in Dubai kan er iets van leren, want dit is waar zij voor hebben gevochten, ongeacht de afstand die hen scheidt. Door de indruk te wekken dat deze COP een succes is voor de tegenstanders van fossiele brandstoffen, verzekerde sultan Al Jaber, voorzitter van COP28, dat er niets zal veranderen. Zou hij ‘Le Guépard’ van Giuseppe Tomasi di Lampedusa hebben gelezen, waarin staat: “Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles veranderen”?

Samuel Furfari.

COP 29 zal worden gehouden in Bakoe, waar de Nobels en Rothschilds hebben bijgedragen aan de geboorte van de olie-industrie in de 19e eeuw. Azerbeidzjan is nog steeds zeer actief in de oliesector en levert twee derde van de door Israël gebruikte olie, maar in toenemende mate ook in de vorm van gas. Servië heeft zojuist een gaspijpleiding naar Bulgarije ingehuldigd om gas uit Bakoe te importeren. Dit Kaukasische land zal ook een transitie maken naar meer fossiele brandstoffen, zowel voor zichzelf als voor de EU, die het land probeert te bemachtigen om niet-Russisch gas te verkrijgen. Het is een veilige gok dat COP 29 ook zal eindigen in het voordeel van fossiele brandstoffen.

Door te beseffen dat de COP wil ingrijpen in het beheer van de levens van mensen via hun consumptie, zal dit de Europeanen in staat stellen hun ontevredenheid te tonen tijdens de Europese verkiezingen van 9 juni 2024, omdat dit alles ertoe leidt dat hen dure energie wordt opgelegd, terwijl de rest van de bevolking de wereld overvloedige en goedkope energie blijft gebruiken.

COP of geen COP, Europese verkiezingen of niet, één ding is zeker: de mondiale CO₂-uitstoot zal blijven stijgen.

***

Gerelateerd: