Een gastbijdrage van Jan van Friesland.
Nog even een kleine terugblik op het rapport van de ombudsvrouw inzake berichtgeving NOS over klimaat dit jaar.
Ombudsvrouw
Het onbevredigende in het rapport van de NPO-ombudsvrouw is, dat zij alleen maar de acht uur journaals analyseerde – voortbordurend op eerdere onderzoeksaanpak – en niet alle content er omheen. En haar onderzoek strekt zich helaas uit over de periode 2015 en 2016 en data over 2017 konden niet worden meegenomen. Waar het met zo’n methode mis gaat is bij met name een project als de expeditie naar de Noordpool. (2017). Zie hier en hier.
Meet je dan alleen het acht uur journaal in deze periode, dan dekt dit de lading niet en krijg je een heel ander beeld, omdat er effecten van cross-mediale aanpak een rol spelen en niet worden meegenomen. De hele expeditie werd immers groot aangekondigd, we werden voorverwarmd door journaal-items op tv, radio, blogs en praatprogramma’s. Daarna werd er tien dagen lang, niet alleen dagelijks via de journaals (zowel dag- als avond als jeugdjournaals), maar ook via dagelijkse blogs, en radiobijdragen vanaf de Noordpool over de expeditie bericht. Tel daar bij op de secundaire aandacht die het kreeg in kranten, talkshows en effect dat dit weer heeft op de hoofdbron en het onderwerp zelf. Dat geeft een veel dynamischer beeld dan louter afgaan op het acht uur journaal-item sec.
Journalistiek precedent
Interessant is dat tijdens deze polaire tiendaagse Marcel Crok de gelegenheid kreeg van de NOS om zijn standpunt duidelijk te maken in een interview op internet. Crok wees o.a. op tunnelvisie van betrokken wetenschappers.
Marcel Crok
Marcel Crok:
“Van 1910 tot 1940 stegen de temperaturen in het Arctisch gebied minstens zo snel als nu. Daarna was er tot midden jaren zeventig sprake van een flinke afkoeling. Veranderingen in het Arctisch gebied verlopen altijd sneller dan die op lagere breedtegraden. De satellietmetingen begonnen in 1979, aan het einde van die ‘koude’ periode, en het is niet uit te sluiten dat er de komende decennia opnieuw een koudere periode aanbreekt.”
De NOS gaat er dus vanuit – en dat siert de organisatie – dat er twee standpunten zijn over klimaat en wanneer je het ene belicht ook het andere aandacht moet krijgen. (Je ziet dat ook bij de discussies over de jacht, over inenting van kinderen, over tal van maatschappelijke onderwerpen.) Hiermee heeft de NOS formeel op dit onderwerp voor zichzelf een positie van hoor-wederhoor geschapen. Want je mag van een serieus te nemen nieuwsbedrijf – en dat is het – verwachten dat de bijdrage van Crok geen doekje is voor het bloeden, maar dat de NOS echt vindt dat wanneer er over klimaat wordt bericht dit tegengeluid ook mee moet klinken en dat lezers en kijkers het recht hebben deze twee standpunten beargumenteerd te zien.
De NOS formuleert het zo:
“De NOS brengt betrekkelijk weinig alarmisme in beeld. De NOS beperkt zich doorgaans tot verslaglegging vanuit de genuanceerde, wetenschappelijke consensus, niet op basis van alarmisme. Ook op Spitsbergen.”
Je kunt hier ‘klimaat-inhoudelijk’ alles van vinden, formeel heeft de NOS met het Crok–interview te kennen gegeven dat dit past in hun journalistieke beleid. Alarmisme zou je niet de ruimte geven bij zo’n groot project. Het standpunt van Crok heeft voor de NOS evenveel waarde als de tegenargumenten.
Wel is men nog gevangen in het ‘veel’ (wetenschappers) tegen ‘weinigen’, wat ook een journalistiek dilemma is en daar zou best eens een debat over kunnen worden gehouden. Hoe kom je daar ooit uit?
Elk maatschappelijk thema heeft immers zo zijn verdeling en een tegenstelling tussen één wetenschapper tegen duizend anderen is qua wederhoor journalistiek ook niet vol te houden. Hoewel de wetenschap zelf wel deze verdeling laat zien. Of het nu Galileo is, Semmelweis of Einstein.
Jan van Friesland
Dat de NOS met een team is meegegaan met de Noordpool expeditie was niet zonder journalistieke complicaties omdat men zelf ook deel uit maakte van die expeditie zelf. Dit raakt aan het kritisch vermogen. Bij ‘embedded journalism’ in oorlogsgebieden is er de journalist die – onder voorwaarden – mee mag en het verhaal mag maken en zelf niet schiet. De rol is expliciet passief. Hier ging het om een team waarvan het ene deel meedeed en het andere deel zijn participerende collega ondervroeg. Want hebben de klaarblijkelijk belangrijke opmerkingen van Crok geleid tot kritische (wederhoorvragen) aan de (NOS-) leden van de expeditie? Ik zal ze gemist hebben.
Een goed 2018.
Aldus Jan van Friesland.
Een wat ouder voorbeeld van de NPO:
“Waarom zetten we Nederland niet vol windmolens en zonnepanelen? ”
https://npofocus.nl/artikel/7524/waarom-zetten-we-nederland-niet-vol-windmolens-en-zonnepanelen-
Zelfs de grote Hollandse Pier (“liever slaaf dan dood”) komt aan het woord.
“Follow the money” is ook bij de NPO gangbaar: want hoe krijg je het anders voor elkaar om jaarlijks 800 miljoen los te peuteren uit de staatsruif?
Deze propagandareeks uit 2015 is dan ook niet meegenomen:
https://nos.nl/artikel/2066376-te-voet-naar-de-klimaattop-in-parijs.html
Ik blijf dit soort Ómbudsvrouwen toch een hoog slager keurt eigen vlees gehalte hebben.
Goed verhaal Jan maar misschien wel wat te genuanceerd voor de diehards van Climategate.
Jan Roos,
‘Diehards van Climategate’? Kom nou!
Tja, Hans, Als je je niet wilt conformeren met de kudde en niet van plan bent om het klimaat te redden, tja dan ben je natuurlijk een outcast, een diehard.
Door alleen maar het aantal kudos en de inhoud van de reactie te kijken, kan je niet anders dan vaststellen dat nuance niet gewaardeerd wordt. Kudos scoren doe je door: AGW=leugen, Hernieuwbaar=kut. EV=kut maar vaak genoeg te noemen en iedere nuance daarop is een garantie voor een shitload aan min kudos.
Marc,
Kop op! Een van de mensen van ons team heeft onlangs nog zijn waardering uitgesproken voor je bijdragen.
En dat betrof niet alleen nuances.
Het sterkt mij in de overtuiging: ‘Du choc des opinions jaillit la vérité.’
Hans, ik weet dat jij de discussie waardeert. Ondertussen denk ik dat Hugo en Jeroen mijn bloed kunnen drinken gezien de wijze waarop men reageert. Niet iedereen kan tegen kritiek.
Marc,
‘Bloeddrinkers’? Zo ken ik Hugo en Jeroen niet. Toch maar in discussie blijven.
Verdomd lastig discussiëren wanneer de doelpalen iedere keer verzet worden en het niet over de inhoud van mijn reacties gaat …..
https://nos.nl/artikel/2054048-klimaatonderzoekers-lijden-aan-tunnelvisie.html
Voor de duidelijkheid, mijn reactie betrof een expeditie uit 2015 naar Spitsbergen, niet die van 2017.
Het is lastig voor de NOS. Er is een enorme push vanuit de wetenschappelijke wereld van alarmerend nieuws. Waaraan besteed je aandacht, waaraan niet? Het is alleen jammer dat er geen wetenschapsjournalisten werken bij de NOS en dat er niet wat meer kritische vragen gesteld worden.
Wat dat betreft was het een verademing om ‘onze’ Guido vorige week zondag in Nieuwsuur te zien over de bosbranden in Californië. Dan zie je ook dat het grotendeels afhangt van de individuele wetenschapper hoe alarmistisch of genuanceerd de toon is…
@Hans @Marc Het bloed van Marc testen op drinkbaarheid? Ik zou niet weten waarom. De meningen zijn op zich zinvol te noemen en nopen tot kritischer naar binnen gerichtheid. Mij lijkt dit een kritische en vooral zinvolle manier van debat. Hierbij komt gelijk hebben wat mij betreft niet op de eerste plaats. Ik denk dat ik hiermee ook voor Hugo spreek.
Gelijk hebben is voor jou nooit een probleem geweest
Jij zitbeen altijd naast maar weigert je mening aan te passen
Jammer daveren volwassen man zijn mening niet op de feiten baseert
Maar ik zie graag een volgende opinie van Jeroen Hetzler waar eindelijk eens een keer wordt toegegeven dan nucleair duurder is dan wind en dat het totaal voor de SDE+ regeling veel kager uit zal vallen
Jan,
het is niet belangrijk dat nucleair duurder is. Wind is niet duurzaam en achterhaald. Nucleair is de toekomst, is dus duizenden jaren duurzaam. Dat mag wat kosten. En je hoeft niet van heel nederland een industrie gebied te maken.
Erik
Graag herhalen
Kerncentrales draaien ok subsidie
De rest is een verder niet onderbouwde opinie van ene Erik die het niet voor elkaar krijgt om iets simpels te begrijpen zoals
Een el nino kan de temperatuur niet duurzaam verhogen
We hebben het niet over el nino. Jij windt je op over die gevaarlijke opwarming door menselijke uitstoot van CO2. Ik denk dat ik je gerust kan stellen.
CO2 doet niet zoveel. In de paleo ijstijden ijlde CO2 na op de temperatuur, soms duizenden jaren. In de huidige interglaciale periode is de hoeveelheid CO2 steeds circa 280 ppm, ondanks dat de temperatuur voortdurend varieert.
Ik heb in een vorige blog laten zien dat bij een gelijke opwarming over 2 perioden van 40 jaar, niet de zon noch CO2 nodig zijn om het effect te verklaren. AMO kan het verschijnsel grotendeels verklaren, uitgezonderd een zeer geringe trend van 0,4 graad per eeuw, die ik aan een langdurige cyclus wijt.
Nog maar even de figuur erbij van Temperatuur vs AMO in 2 perioden van 40 jaar met gelijke opwarming. Geen CO2 nodig om dit te verklaren. Aan AMO is een gelijke langjarige trend toegevoegd om beide signalen beter te kunnen vergelijken. Deze trend circa 0,4 graad per eeuw.
http://woodfortrees.org/plot/hadsst3gl/detrend/from:1905/to:1945/trend/plot/hadsst3gl/mean:12/plot/hadsst3gl/detrend/from:1975/to:2015/trend/plot/esrl-amo/detrend:-0.7/from:1905/to:1945/trend/plot/esrl-amo/detrend:-0.7/mean:12/plot/esrl-amo/detrend:-0.7/from:1975/to:2015/trend
“Hierbij komt gelijk hebben wat mij betreft niet op de eerste plaats.”
Daarom gaat het zo stroef. Als ik op een fout wijs of aanvullende informatie geef dan is het blijkbaar prima om te discussiëren als het maar niet over de fout of aanvullende informatie gaat want dan moet er iemand zijn die een fout toegeeft. Dus ik moet ineens mijn mening geven over allerlei andere zaken (Zie de vragen van Hugo in https://www.climategate.nl/2017/12/klimaatkosten of jouw vraag over China) en het oorspronkelijke onderwerp wordt gebagatelliseerd als zijnde wensdenken. Dus ik heb niet de indruk dat discussie wordt gewaardeerd.
Maar goed er is gewoon een conflict of interest. Jouw doel is de energietransitie in een zo slecht mogelijk daglicht zetten en ik ben dat station al lang gepasseerd en ben nu met name geïnteresseerd in de techniek er om heen en de daarbij behorende realistische prijzen ongeacht of daar een subsidieonderdeel in zit of niet. Maar i.p.v. dat het over zaken als blockchain technologie, aanbodsturing of solid state accu’s gaat zonder onderliggende agenda krijg je 13 in een dozijn artikelen over hoe fout windenergie wel niet is dus ik vraag me wel eens af wat doe ik hier behalve een kijkje nemen in de psyche van de fossielaanbidders.
@Marc:
“…dus ik vraag me wel eens af wat doe ik hier behalve een kijkje nemen in de psyche van de fossielaanbidders.”
Het is niet een energietransitie die op weerstand stuit, het is de gekozen weg met wind en zon die van uit een technisch, logisch en financieel oogpunt weerstand ondervindt.
En ja, het wisselend aanbod zonder opslag is het hoofdbezwaar.
Jij kiest voor aanbodsturing en ik ben mordicus tegen de bemoeienis van de Staat op mijn verbruikspatroon.
Van mijn kant te verklaren door de nog levendige herinnering aan de jaren na WWII, alles op de bon per persoon.
Toen noodzakelijk om de beperkte voedselvoorziening in ieder geval voor iedereen toegankelijk te krijgen.
Ook het aanbod van elektriciteit, leidingwater, steenkool en stadsgas was onregelmatig/onbetrouwbaar en uiteraard op gewenste momenten niet beschikbaar.
Het is dus voor mij niet echt logisch om zonder rampzalige oorzaak zo’n toestand na te streven.
Tegen elektrificering heb ik geen fundamenteel bezwaar (goed regelbaar) en tegen slimme ICT-oplossingen ook niet mits vraaggestuurd een optie blijft.
Boels,
a) je moet je zelf eens de vraag stellen in welk jaar 30% hernieuwbaar behaald wordt en hoeveel opslag jij daar bij denkt nodig te hebben. Hint, geloof de climategate sommetjes niet.
b) de slimme meter met variabele stroomprijs is al een vorm van vraagsturing. ICT doet de rest en de energiearmen onder ons proberen 10 cent te besparen door op goedkope tijdstippen te wassen en drogen. Voor de rest zal je nergens last van hebben dus jouw weerstand is ongegrond. Verder is er al lang sprake van vraagsturing bij de grote energieverbruikers. 20 jaar geleden heb ik me al eens bezig gehouden met een onderzoekje near real time metering bij grootverbruikers t.b.v. een betere afstemming van vraag en aanbod. De opdrachtgever was een groot elektriciteitsbedrijf.
Hoog en laag tarief meters is overigens ook een vorm van vraagsturing. Ben je daar ook mordicus tegen?
@Marc:
Jij accepteert het wisselend aanbod van wind en zon en ziet mogelijkheden om de daaraan klevende problemen rond de netstabiliteit en de vraag op te lossen.
Je mist m.i. wat punten:
1. vraagsturing door beprijzing kan vastlopen als er door lage beprijzing de vraag het niet-vraaggestuurde aanbod overtreft.
Dan moeten er gebruikers afgesloten worden en wie bepaalt welke het zijn?
2. Een deel van het wisselende aanbod wordt nu gedumpt bij de gebruikers doordat wel de netfrequentie wordt gewaarborgd en niet de netspanning (die nu variëert tot ~245V).
Boven de nominale waarde wordt de energie verspild als er sprake is van zuiver ohmse belasting en benadelen de levensduur (zie de bijdrage van Leen elders).
Volgens mij is er geen onderzoek gedaan naar deze effecten op bestaande verbruikers.
3. De gebruiker kan niet meer verleid worden om energie te besparen; voor kleinverbruikers is het verbruik nu slechts 20% van de eindafrekening; dat percentage gaat de komende jaren verder dalen. Voor bedrijven blijft een kosten/baten analyse van kracht en belasten hogere energierekeningen door in de verkoopprijzen.
4. ICT doet de rest.
Er is ook een vorm van ICT die nogal verstorend kan werken (hacking).
Extreem rigide protocollen zouden basis moeten zijn van alle (slimme) ICT-oplossingen; daar is tijd, inzicht en een cultuuromslag voor nodig.
Zoals je aan het slot van mijn vorige bijdrage hebt kunnen lezen: ik ben niet mordicus tegen variabele tarieven als ik kan blijven bepalen of en wanneer ik daar gebruik van wil maken.
Tenslotte, ik heb geen idee wanneer wind en zon 30% van de totale elektriciteitvraag kan leveren.
Idealiter zou elk zonnepark een opslag nodig hebben met een capaciteit gelijk aan de hoeveelheid kWh die afwijkt van het nominale maal de geschatte maximale duur van gebrek aan wind en zon.
Dat kan ook gedistribueerd worden (accu’s van EV’s), maar dat heeft geen invloed op de vereiste opslagcapaciteit.
“zou elk zonnepark ”
moet zijn
“zou elk zonne- en windpark “
ad 1: FOUT. Jij gaat uit van 100% hernieuwbaar. Bij 30% staan er genoeg regelbare gascentrales in het net die de vraag kunnen volgen. Daarnaast, in de situatie die je schetst zou de kWh prijs juist hoog zijn waardoor een deel van de vraagsturing volledig geautomatiseerd kan plaatsvinden en daardoor de pieken in de vraag dempt.
ad 2: zoals je ook gelezen hebt gaat het verhaal nauwelijks op voor geschakelde voedingen. Apparaten worden verder steeds slimmer, gloeilampen verdwijnen, motoren kunnen via PWM op vermogen gestuurd worden, dus het probleem dat je schetst wordt steeds kleiner.
ad 3: je gaat er vanuit dat er volledige vraagsturing is. Het beïnvloeden van slechts 5 procent van de vraag kan al een enorme winst zijn om centrales in een gunstiger regiem te laten draaien. Dus druk maken over die paar gebruikers die niet kunnen vraag sturen is helemaal niet relevant, het gaat om het grote plaatje.
ad 4: het kunnen uitlezen van de kWh prijs is voldoende, ik heb niet beweerd dat apparatuur achter de meter op afstand via het internet door energiebedrijven aangestuurd wordt.
Ad “Idealiter zou elk zonnepark een opslag nodig hebben met een capaciteit gelijk aan de hoeveelheid kWh die afwijkt van het nominale maal de geschatte maximale duur van gebrek aan wind en zon.”
Dat is helemaal niet ideaal en onnodig duur. Jij gaat er wederom vanuit dat er 100% dekking via wind en pv moet zijn en dat is nog lang niet het geval. Het is niet voor niets dat ik vroeg hoeveel opslag jij denkt nodig te hebben bij 30% hernieuwbaar. Dus je overdrijft het opslagverhaal.
@Marc:
ad1: Waarom is dat fout? De groene vergezichten gaan uit van 100% niet-fossiel. Er valt dan niets te regelen met gascentrales.
Voor het automatiseren van een vraagsturing moet je wel eerst weten hoe je het vraaggestuurde verbruik kunt voorspellen en dan kom je toch richting menselijk gedrag wat je dan eerst in kaart moet kunnen brengen.
Dat is zo’n beetje het terrein van de econometrie en de financiele analyse; de resultaten zijn uiterst mager qua voorspellingmethoden, zelfs op korte termijn.
Het is niet voor niets dat veel technieken uit die richting redelijk onbeschaamd worden toegepast op de klimaatproblematiek.
Pas als dat in kaart is gebracht kan er geprogrammeerd worden, eventueel met AI (hoewel dat eigenlijk dan een gospe is als de wijze van energieopwekken van weinig intellect getuigd).
Een andere mogelijkheid is de propagandamethode voor de invoering van “hernieuwbaar” aan te passen met behulp van een deel van de geestes wetenschappen; uitgekiende staatspropaganda via alom aanwezige beeld- en geluidsapparatuur en de NPO zou ook tot de mogelijkheden behoren.
Hoewel ik dan wel weer hoop dat men daar geen aandacht aan schenkt.
ad2: Het probleem is er voorlopig voor 10 tot 20 jaar.
ad3: Over welke centrales gaat het dan? Bij een kerncentrale is dat niet nodig en fossiel is einde verhaal.
ad4: Het maakt niet uit wie op basis van de prijsstelling een gebruiker inschakelt; in ieder geval is het niet handmatig te doen als je niet voortdurend moet turen op een scherm op de “spotprijzen” te kunnen volgen. Ik zou dan een stukje rekentuig gebruiken die het voor mij in de gaten houdt en op basis van mijn voorkeuren apparatuur in/uitschakelt.
Alle problemen van wind en zon zijn op te lossen als de elektriciteit ter plaatse wordt benut of in welke vorm dan ook wordt opgeslagen.
De gevolgen van de uiterst domme beslissing om een transitie met “hernieuwbaar” te starten zijn een beetje te verhelpen met slimme methoden. Mij is terecht geleerd dat je de oorzaak van de problemen moet aanpakken en niet eerst problemen scheppen en dan dom doorgaan om die gevolgen in te perken.
@Boels, ik geef het op. Zolang jij alleen maar vanuit het 100% scenario denkt wat voor 2050 op de rol staat en op basis daarvan met de technologie van 2017 hier een invulling voor geeft wat betreft kosten, dan heeft discussie geen zin. Het is een valse voorstelling van zaken want minimaal tot 2050 zit fossiel gewoon in de mix.
Je sluit hiermee bewust de hele weg er naar toe af waarbij net als nu wisselingen in de vraag ingevuld worden met conventionele centrales en je sluit de mogelijkheid uit dat er technologische voortgang is waardoor bijvoorbeeld kernenergie weer in de energiemix wordt gegooid of andere vormen van CO2 arme energie vormen als waterstof, gesynthetiseerd gas enz enz kunnen worden aangewend om perioden van windstilte te overbruggen.
Marc,
je weet dat Boels verwacht dat iedere windmolen zijn eigen opslag heeft, maar nog nooit de verwachting heeft uitgesproken dat kolen / gas / nucleaire centrales een opslag nodig hebben?
Dus dit
https://cleantechnica.com/2017/12/27/tesla-grid-storage-battery-reacts-record-time-power-outage/
zou gewoon een reden zijn voor uitval.
En voor David (met zijn eeuwige voorraadtransitie)
Wat was het grote voordeel van die enorme berg kolen die opgeslagen lagen?
Batterijen zijn gewoon een goede aanvulling op het electriciteits systeem die prima andere functies kunnen vervullen dan alleen maar fluctuaties van wind en zon opvangen
Je sluit hiermee bewust de hele weg er naar toe af waarbij net als nu wisselingen in de vraag ingevuld worden met conventionele centrales en je sluit de mogelijkheid uit dat er technologische voortgang is waardoor bijvoorbeeld kernenergie weer in de energiemix wordt gegooid of andere vormen van CO2 arme energie vormen als waterstof, gesynthetiseerd gas enz enz kunnen worden aangewend om perioden van windstilte te overbruggen
Beter lezen, het vetgedrukte heb ik eerder genoemd als vormen van opslag bij het productiepunt.
Ik sluit niets uit, het zijn de technologisch onderbedeelden die de huidige transitievorm hebben gekozen.
Met de groene hel-en-verdoemenis-psychose zijn we figuurlijk bezig de hemel te vergroenen tot een hel.
En er is geen enkele goede reden om dat
1. direct bij de producent te doen (dat eisen we ook niet van kerncentrales)
2. Daar NU mee te beginnen